İsmail arabaci kiMDİR

6. ORTA-DOĞUNUN BUGÜNKÜ SINIRLARI NASIL ÇİZİLDİ:
XIX. yüzyıl başına kadar Orta-Doğu Karadeniz den Basra körfezine kadar uzanan tek bir sınır ikiye ayırmaktaydı. Sınırın bir tarafında Osmanlı devleti, diğer yanında ise İran bulunuyordu. İki güç arasında yıllarca süren savaşlar sonrasında çizilen bu sınır 1639 da çizilen Kasr-ı Şirin anlaşmasıyla kesinleşti. Bu sınır bazı ufak değişikler dışında bu günkü İran-Irak, İran-Türkiye, Türkiye-Ermenistan sınırları ile aynıdır.

Orta-Doğuda petrol kaynadığı herkes tarafında biliniyordu. Ancak petrolün merhem ve gaz lambaları dışında işe yaraması gerekiyordu. Bunun anlaşılması da Almanları denizlerde yenmenin gerekliliğine inanan İngilizleri donanmada petrolün yeni yakıt olarak kullanılması olacaktır. 1888 de petrolün parlak geleceğini gören II. Abdülhamid Musul ve Bağdat vilayetlerindeki petrol sahalarının gelirlerini güvene almak için bu araziler padişahın has arazisi haline getirilmiştir.

Aynı şekilde İngiltere d e Avustralya da altın madeni işleterek zengin olmuştu. Bu zenginlikle İran da petrol arama imtiyazı alan İngiliz vatandaşı D’Arcy İngiltere’nin desteği ile Orta-Doğudaki petrol için de harekete geçti. Bu iş için daha sonra İngiliz petrol gücünün göz bebeği olacak olan British Petroleum (BP) adını alacak olan APOC kuruldu.

Osmanlı topraklarını paylaşmakta olan İngiltere, Balkanlı milletleri Osmanlı aleyhine kışkırtan Amiral Fisher de I. Dünya savaşının 1914 Temmuzunda patlak vereceği kehanetinde bulundu. Bu sebepten Türk devletinin Asya topraklarındaki petrol imtiyazları güvenceye alınmalıydı. Bu amaçla petrol imtiyazları, özel şirketler kurularak bunlar üzerinden elde edilmeye çalışıldı.

Savaş sonrasında ise İngiltere daha önceden planladığı şekilde Osmanlının Orta-Doğu topraklarının Anadolu yaylasına kadar elinde tutuyordu. Ancak İngiltere daha önceden Suriye topraklarını Syks-Picot gizli anlaşmasıyla Fransa’ya vaat ettiğinden, Fransa da İngiltere’nin Musul üzerindeki haklarını tanıması gerekiyordu.

İngiltere bölgedeki Arap şeyhlerini de çeşitli vaatlerle kandırarak çıkarlarının korumaya çalıştı. Bölgeden en zararlı çıkan devlet ise diğer bölgelerde olduğu gibi osmanlı devleti oldu.