1.ADİGELER: Çerkesler olarak da adlandırılan bu gruplar dil bakımından birbirlerini anlayabilirler. Çerkesler kendi dillerini Adığebze olarak adlandırır. Adigeler kendi aralarında iki ana grup halinde incelenir. Batı lehçesi Adige özerk cumhuriyeti’nde, Doğu lehçesi ise Karaçay- Çerkes Ö.C. ve Kabardey-Balkar Ö.C.’nde konuşulmaktadır.
a) Batı (Ç’ahe) Lehçesi: Abzeh, Hatukay, Kemirguvey(Temirgoy), Adamey, Bjeduğ, Çemguy, Şapsığ, Natuhay ve Janeler konuşurlar.
b) Doğu (Şhağ) Lehçesi: Kabardey ve Besleneyler konuşurlar. En kalabalık Çerkes topluluğu olan Kabardeyler, Büyük ve Küçük Kabardeyler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Büyük Kabardeyler Nalçik ve çevresinde, Küçük Kabardeyler ise Mozdok çevresinde otururlar. Kabardeylerin bir kolu olarak kabul edilen Besleneyler ise batı komşularıdır. Daha çok Karaçay-Çerkes özerk cumhuriyetinde yaşarlar.
2.UBIHLAR: Kafkasyada Abhaz ve Adigeler arasında yaşayan bu topluluklar dil bakımından ölü diller arasına girmiştir. Kafkasya’da Soçi ve çevresinde yaşıyorlardı. Osmanlı’ya en yakın halk bunlardı. Tamamı 1864'de göç etmiş olduğundan Kafkasya'da hiç Ubıh kalmamıştır. Ubıhçayı anadili olarak konuşan son kişi olan Balıkesir’in Manyas ilçesinde yaşayan Tevfik Esenç’in 1992’de ölümü ile Ubıhça konuşan kimse artık kalmamıştır.
Dostları ilə paylaş: |
