İsmayılova Bahar Əlzaid qızı Xam pambığın anbarlarda saxlanması zamanı özü-özünə qızışma prosesinin proqnozlaşdırılması

Şəkil 2.2. Xam pambığın mütləq quru kütlə itkisinin nəmlikdən asılılığı
Xam pambığın öz-özünə qızışma prosesinə temperaturun gündəlik artımına onun nəmliliyinin təsiri Şəkil 2.3-də verilmişdir.

Xam pambığın nəmliyi W, %

Şəkil 2.3 Maksimum temperaturun və temperatur artımının xam pambığın nəmliyindən asılılığı

Şəkil 2.3-dən göründüyü kimi temperaturun maksimal qiyməti,onun xam pambığın nəmliliyindən Θ _max=f(W) və temperaturun gündəlik artımından ∆ Θ=f(W) asılıdır.

Xam pambığın saxlanma müddəti,gün

Şəkil 2.4 Xam pambığın temperaturunun onun saxlanma müddətindən və ilkin nəmliyindən asılılıq qrafiki başlanğıc nəmliyindən asılılığı
Şəkil 2.4-də xam pambığın temperaturunun onun saxlanma müddətindən və ilkin nəmliyindən asılılıq qrafiki göstərilmişdir.Qızışmaya məruz qalan xam- pambığın mahlıcı 13 gün ərzində 1-ci növdən 3-cü növə keçir.Qırılma uzunluğu isə 0,4-0,9 km azalır. Yetişmə əmsalı 2,0-dan 1,6-ya enir.

Xam pambıq öz-özünə qızışma prosesinə məruz qaldıqda 13 gün ərzində xam pambığın mahlıcı öz keyfiyyətini itirərək,1-ci növdən 3-cü növə keçir. Mahlıcın möhkəmliyi 0,4-0,9-a qədər azalır.Bununla yanaşı xam pambığın çiyidi də öz keyfiyyətini itirir.Çiyidin zibilliyi artaraq 5% dən 16% -ə qədər yüksəlir.

Öz-özünə qızışma prosesi birinci üç gündə daha intensiv baş verir.Bu vaxt xam pambığın istiliyi 65-71⁰C-ə çatır.

Birinci növ yaş xam-pambıqda öz-özünə qızışma prosesi saxlanmanın ilk günlərində baş verir və bu zaman temperatur 65-71⁰C-ə qədər yüksəlir.Ona görə nəm xam-pambığın buntlara vurulması mümkün qədər tez aparılmalı və profilaktik tədbirlərin aparılmasına şərait yaradılmalıdır.

Ona görə xam –pambığın buntlara verilməsi mümkün qədər tez aparılmalıdır. Buntda öz-özünə qızışma prosesinin başlanması müəyyən qanunauyğunluqla müşayiət olunur. Xam pambığın qızışması buntda ocaq və ya bütünlüklə yanğın baş verə bilər. Ocaq şəklində qızışma istənilən sahədə buntun üstünün brezentlə düzgün örtülməməsi nəticəsində baş verə bilər. Buntun bütünlükdə qızışması isə yüksək nəmlikli xam pambığın buntda komplektləşdirilməsi nəticəsində baş verir.