İstanbul ansiklopediSİ Büyükada Camii (Resim: Kemal Zeren)

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS AYAZMASI — Ba-

latta Ayani Sokağında, Ayios Strati klişesinin avlusundadır. Mabedin arka duvarına bitişik kiremit örtülü kagir bir methalden girilir, basamak taş merdiven ile inilir 2x3 metre genişlikte, tavanı ahşap, zemini çimento bir

Balatta Ayios Nikolaos Ayazması (Resim: Hâşim)

yerdir, kuyunun yüksekçe bir taş bileziği vardır; büyük bir çerçeve içinde 1907 tarihli yağlıboya Ayios Nikolaos tasviri, Fener Patrikhanesi tarafından hediye edilmiştir (1947).

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS AYAZMASI — Top

kapıda, Sulukule Caddesinde Ayios Nikolaos kilisesi içinde narteksin sol tarafındadır. Ağzı gayet alçak yekpare mermer bilezikli bir ku-

lan...

AYIOS NIKOLAOS

1580

istanbul

ANSİKLOPEDİSİ

— 1581 —

AYİOS NİKOLAOS

yudan İbarettir. Üzerinde bir demir çıkıntı vardır. Kenarındaki setin üzerinde kabartma işlenmiş ayaklı bir mermer tekne vardır. Sağ duvarda yere dayanan iki sütunlu çerçeve içerisinde Ayios Yorgiyos'un at üzerinde ejderha mızraklıyan bir ikonu vardır. Ayazma bir demir parmaklık içine alınmıştır.

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS AYAZMASI — Bo-

ğaziçinde Paşabahçesinde, Şehitlik Caddesinde idi. 50 sene evvel üzerine evler yapılarak ortadan kaldırıldı.

. Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS AYAZMASI — Kuruçeşme, Arnavutköy arasında, Kollej yolunda; Kollej bahçesinin altındadır. 2 metre kadar genişlikte, 6 metre kadar uzunlukta tavanı tonoz zeminini kaba taş döşelidir. Kapıdan girince iki adım yürüdkten sonra iki taş basamaklı merdivenle inilir. Kapıdan girince karşıda tonozun altında, önünde tel örgü korkuluk olan bir metre eninde ve boyunda derin bir kuyu bulunmaktadır. Sol duvar boyunca kaba taştan bir set vardır. Sağ duvarda iki sol duvarda bir höcre vardır. Panayırı 6 aralıkta yapılır.

Hakkı Göktürk

AYOS NİKOLAOS AYAZMASI — Kum-kapıda, Hisarçeşmesi sokağında 19 numaralı

Samatyada Ayios Nikolaos Kilisesi (Resim: Salih Sinan)

basamaklı bir merdivenle inilir, sonra dar bir dehlizden altı adım yürüdükten sonra on evin altındadır. Kapısı sokak üzerindedir. Evvelâ sağa kıvrılan bir dirsekle on iki taş taş basamaklı bir merdivenle daha inilir. Ayazmanın içerisi 2,88x6,90 metre genişliktedir. Üstü tonoz, zemini çimentodur. Karşıda sol köşede bir kuyu vardır; tavanda, kuyunun üstüne gelen hizada bir eamekânla örtülmüş bir tepe penceresi vardır ki, ayazmanın üzerindeki evin bahçesine açılır.

Merdivenlerden inildiğine göre 'karşıda İM musluklu yüzü kabartma çiçek motifleriyle süslü- bir mermer tekne vardır. Duvarlarında camlı çerçeveler içinde Ayios Nikola-os'un gümüşlü bir tasviri ve diğer aziz tasvirleri vardır.- Ayazma elektrikle aydınlatılmıştır. Panayırı 6 aralıkta yapılır.

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS AYAZMASI — Bey-

kozda, Beykoz Camiinin ilerisinde Paşabahçesi yolunda imiş bu satırların yazıldığından yirmi sene evvel yıkılmış ve kurutulup ortadan kaldırılmış (Mart 1947).

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS AYAZMASI — îs-

tinye koyundaki Mısırlı ismail Paşa yalısının arazisinde idi; 1938 -1939 yıllarnda sahil yolu genişletilirken istimlâk edilen yerler arasında

kapatıldı.

Neoklis Sarris

AYİOS NİKOLAOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Samatyada küçük bir 'kilisedir. 1865 de Samatya Rum cemaatinin ianesiyle inşa edilmiştir. Mimarî bir kıymeti yoktur. Bahçesinde biri el çıngırdağından az büyükçe, diğeri de!900 da dökülmüş beş metre irtifaında iki çanı vardır; büyük çan asıldıktan sonra küçüğü de ilk hâtıra olarak yerinde muhafa edilmiştir.

Müteaddit ikonlar, avizeler, şamdanlar,

kandillerle tezyin edilmiş olan kilise, bilhassa göze ilk çarpan hususiyeti, ince ahşap direkler üzerine konulmuş, iki sıralı gemi fenerleridir, malûmdur ki bu aziz gemicilerin hamişidir; bu direkler ve fener çerçeveleri kabartma çiçek nakışlı olup böcek kabuğu, prusya mavisi ve kızılcık pembesi renklerle 'boyanmış, renklerin imtizacı çiy ve kabartma işçiliği iptidaî olmasına rağmen pitoresk şeylerdir. Ahşap despot kürsüsünün üstündeki büyük taç, en masum tesamühe sahip olanlara bile EtniM Eteryanın faaliyet günlerini hatırlatabilir. İkonlar arasında 1857 tarihli bir Ayios loanis, 1811 tarihli bir Hristos en güzellerindendir. Fakat, bu kilisenin, İstanbul rumları arasında en çok ziyaret edilen tas-vıiri, kapıdan girilince saldaki birinci sütunun altındaki «Ayios Fanurios» ikonudur, bu ikon, gelinlik kızlar tarafından koca kısmeti için ziyaret edilir, çerçevesine de fırdolayı ampuller yerleştMlmiştir. Kilise kapısının hemen sağında bir de ayazması vardır, panayır günü 23 nisandır.

BM.: REK, Muzaffer Esen ve İsmail Ersevim, Gezi Notu.

AYİOS NİKOLAOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Haliç boyunda Ayakapıda Ab-dülezel Paşa Caddesi üzerindedir; îstanbu-lun büyük kiliselerindendir. Dört duvar üzerine on iki büyük ahşap sütuna istinat eden içi tonoz, kiremit örtülü bir çatıdan ibarettir; kârgir bir çan kulesi olup büyük çanının azizin adım taşıyan Rusya Çarı Nikola tarafından hediye edilmiş olduğu söylenir.

Bizans devrinden kaldığı tahmin edilen ilk yapı 1600 de yanmış, üçüncü Mustafa devrinde ve Koca Ragıp Paşa sadaretinde bu hükümdarın bir gün Ayakapıdan geçerken, semtin Rum ekâbirinin istirhamı üzerine bizzat Padişah, tecdiden inşasına izin vermiş, kilise alelacele ahşap olarak yapılmış ve Sultan Mustafanın velâdet gününde bir de civarını mahveden bir yangında ahşap Nikolaos kilisesi de yanmış, 1837 de Rum cemaatinin ianesi ile bugünkü ahşap çatılı kagir bina yapılmıştır.

Bu kilisenin içinde göze çarpan ilk hususiyet, serapa mermerden inşa edilmiş; kabartma taş işçiliği çok temiz ikonostasion-dur; üzerini süsleyen ikonlarm içinde kayda değer olanı Ayios Nikolaos ikonudur. Bu iko-

nun gümüş işçiliği gayet güzeldir; sol duvarda büyük bir vitrin içinde yine Rusyadan Çar Nikola tarafından gönderilmiş gayet kıymetli bir levha vardır; Al çuha üzerine altın sırma ile işlenmiş olan bu levhada İsanın ölüsü etrafında toplanmış yakınları tasvir edilmiştir; esvapları sırma işlemeli olan figürler yarı mücessem, yüksek kabartmadır; yine aynı duvarda bir «Çocuk İsa ile Meryem» vardır ki, bunun da gümüş işçiliği ve bilhassa kumaş kısmı gayet nefistir. Kilisenin ahşap ve oymalı despot tahtı ve ahşap vaiz mahfeli emsali arasında güzel eserlerdendir. Mâbed bilûmum Rum kiliselerinde olduğu gibi müteaddit kıymetli avizeler, kandiller ve şamdanlarla tezyin edilmiştir. Mabedin hiye-ron vimasında (Mihrap önü) Ayia Trapeza (Mukaddes sofra timsali) bir mermer sütun üzeifine oturtulmuş geniş bir mermerden ibarettir ki, bilâhare bunun dört köşesine dört mermer sütun daha ilâve edilmiştir. Narteksinin ortasında da gemicilerin hâmisi olan Ayios Nikolaosa nezredümiş üç direkli yelkenli gemi şeklinde bir avize vardır. Rum zenginlerinden müteveffa Zafiropulo bu kiliseye zengin bağışlarda bulunmuş, bu arada karşısına kendi adına nisbetle anılan bir de ilk okul yaptırmıştır.

Bu kilisenin yanında müştemilâtı haline inkılâp etmiş bir Ayios Haralambos ayazması ve kilisesi vardır. Kilisenin Narteksi önünden merdivenle çıkılan bir daire vardır ki, bu satırların yazıldığı şurada mütevelli heyetine tahsis edilmiş bulunuyordu. İki küçük beşik kubbe ile örtülmüş ve ortasında gayet narin iki mermer sütunu bulunan bu oda güzel bir yapıdır.

BM.: REK, Muzaffer Esen ye İsmail Ersevim, Gezi Notu.

AYİOS NİKOLAOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — topkapıda, Sulukule Caddesin-dedir; yüksek bir duvar ve duyar boyunca sıralanmış müştemilâtı ile çevrilmiş bir avlu ortasındadır. Gemi plânında yapılmış kiliselerden olup dört kagir duvar üzerine çekilmiş kiremit örtülü bir çatıdan ibarettir; kagir çan kulesi, Sulukule caddesine açılan bahçe kapısının ve bu caddeye bakan duvarın üstündedir. Bu satırların yazıldığı sırada görülen yapı, 1750 de inşa edilmiş, 1874 de

AYİOS NİKOLAOS

1582

İSTANBUL

ANSİKLOPEDİSİ

— 1583 —

AYİOS NİKOLAOS



yanmış ve bu tarihten bir müddet sonra tes-diden tamir ve ihya edilmiştir.

Narteks, camlı bir ahşap bölme ile çevrilmiş olup, zemini, nereden getirildiği tesbit edilemiyen kitabeleri rumca mezar taşları ile döşenmiştir; narteksin sol köşesinde ayni azizin adına nisbetle anılan bilezik taşı gayet alçak yekpare mermerden bir kuyu, ayazma vardır, suyu acıdır.

Kilisenin zemini mermer döşelidir; ahşap tavanın orta tonoz parçası dört köşeli on iki ahşap sütun üzerine atılmış olup, son iki sütun abasında bulunan iahşap ikonostasion kabartma çiçek süsleri ite bezenmiş, yeşil
yağlı boya ve aitUn yaldız 'ile boyanmıştır; ka'yde değer bir hususiyeti yoktur; ortasındaki Orea-pilinin kırmızı kadife perdesi üstünde, gümüşlü bir Kuddâs kompozisiyonu vardır.

Bu kilisedeki sair ikonlar arasında bilhassa zikre değer olanları şunlardır:

Narteksden girildiğine göre, sağdaki ikinci ve üçüncü sütunların arkasında, sağ duvar önünde, yere konmuş üç kanatlı paravan şeklindeki büyük ahşap çerçevenin ortasında gümüşlü büyük bir Ayios Haralambos ikanu, aynî çerçevenin sol kanadında Çocuk îsa ve Meryem ikonu sağ kanadında Ayios Yuanis

Topkapı - Sulukule yolunda Ayios Nikolaos Kilisesi (Resim: Hâşim)

ikonu; solda üçüncü sütun önünde bir saçaklı kürsü üstünde gümüşlü bir Ayios Nikolaos ikonu, solda dördüncü sütunun arkasında sol duvarda kabartma ve gümüş işlenmiş bir «İsanın ölüsü etrafında» kompozisionu, ki bu ikonun önündeki kandilli parmaklık da güzeldir.

Kilise, bütün emsalinde olduğu gibi mü-teaddid avize, kandil ve şamdanla tezyin edilmiştir.

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Galatada, Kemankeş Kara Mus-tafapaşa Mahallesinde, bir kapısı Hoca Tahsin Sokağında, diğer kapısı Galata Mumha-«esi Caddesinde bu semtin en büyük kilise-sidir. Dört kagir duvar üzerine iç taraftan tonoslu, dışı kiremit örtülü bir çatıdan ibarettir. Birçok Rum kiliselerinde olduğu gibi tonoz iki sıralı altışardan on iki kalın ahşap sütun üzerine istinal etmiştir. Gayet yüksek ve zengin oymacılık işleriyle müzeyyen iko-nostasyonu muhakkak ki, bir sanat eseridir. Buna mukabil kilisenin diğer ahşap aksamının kabartma tezyinatı alelade şeylerdir.

Kilisenin bugünkü binası 1856 da Galata rumlarınm iane parasiyle yapılmıştır; fakat tezyinatına bilhassa Kefalonyalı gemiciler pek çok para harcamışlardır; muazzam ikonostas-yon onların parasiyle konulduğu gibi 1879 da sekiz metre boyunda ve üç metre eninde bir de büyük Ayios Yerasimos ikonu hediye etmişlerdir, bu ikon büyük bir camekân içinde muhafaza edilmekte olup rivayet edildiğine göre Kefaılonyalılar tarafından Rusyada yaptırılmıştır; Ayios Yerasimos kefalonyada muazzam bir manastırı bulunan bir azizdir. Eskilerin anlattıklarına göre Galata rıhtımı boyundaki şeddadî taş binalar yapılmadan deniz Mumhane Caddesine kadar gelirmiş ve tam kilisenin önünde Galatanın meşhur şarap iskelesi bulunuyormuş; kilisenin ihtiyar kandilcisi Dimitri Vaya: «Galata merkezinin bulunduğu yerde kayıklar vardı, biz çocuktuk, paçalarımızı sıvar, oradan denize girerdik.» diyor. Şarap iskelesine yanaşan Kefalon-yah gemiciler ilk is olarak gemilerinin bütün yelkenlerini sökerler, İstanbul limanında bağlı kaldıkça bu yelkenleri teberrüken bu kilisenin kadınlar mahfiline bırakırlardı.

Kilisenin tezyinatı arasında fevkalâde gü-

zelliği de sanat kıymetinden ziyade benzeri bulunmamasından gelen yelkenli ve yandan çarklı ilk buhar vapurları şeklinde yapılmış bir avizedir, iki bacalı üç direkli ve burnu mahmuzlu olan bu vapurun teknesi billur parçalarından yapılmış olup sair aksamında da altın yaldızlı madenî yaprakcıklar, renkli camlar ve billur parçaları kullanılmıştır.

Bir rivayete göre bu gemi büyük bir fırtınaya tutulmuş, Ayios Nikolaos en tehlikeli anlarda gemicilerden bir kaçma görünmüş ve gemi batmamıştır; İstanbul limanına gelir gelmez de bir şükran borcu olan bu avizeyi yaptırmışlardır, Rivayet bir hakikat ise geminin adının zaptedilmemesi tarihî fıkralar bakımından büyük kayıptır; avize de Kefalonyalı hediyesidir. (Nisan 1947) Kilisesinin nar-teksinde birkaç basamak merdivenle inilir bir ayazma vardır (B:. Ayios Andoniyos Ayazması). Bibi.: REK, Muzaffer Esen ve O. Tolga Gezi Notu.

AYİOS NİKOLAOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Büyükadada, Ayios Nikolaos manastırındadır. Dört duvar üzerine kiremit örtülü ve »kubbeli kagir bir yapıdır. Aslı on dördüncü asır kiliselerinden olup ikinci defa olarak 1868 de yapıldı. Kubbe dört mermer sütuna dayanan dört kemer döşelidir. Kubbenin ortasında mutat üzere bir pantokrator kompozisyonu dört kemerin zaviyelerinde incili yazan dört azizin tasviri vardır. Ahşap olan îkonostasyonu gayet sade olup yalnız azizlerin gümüşlü tasvirleri ile tezyin edilmiştir. Tonos ahşap olup tezyinatsızdır; an-vonu yoktur. Ortada büyük bir avize asılıdır. Çan kulesi avluda olup demir potrelden yapılmıştır.

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Heybeli adada İşgüzar Sokağı ile İmralı kavşağındadır; Ortası kubbeli salip plân üzerine inşa edilmiş bir kagir yapı olup inşa tarihi 1857 dir; ayni adı taşıyan küçük bir kilisenin yerine yaptırılmıştır. İkinci Abdülhamid zamanındaki büyük zelzelede oldukça harâb olmuş, ve esaslı bir tamir görmüştür. Orta kubbe dört köşeli dört sütun üzerine atılmış dört kemere istinat etmiş olup, etrafında dört beşik kubbe kilise, müteaddit pencereler ile aydınlatılmıştır. Büyük kubbe-

AYİOS NIKOLAOS

— 1584, —

İSTANBUL

ANSİKLOPEDİSİ

— 1585 —

AYİOS ÖNOFRİOS

ile tezyin edilmişlerdir. Mabet müteaddit avize ve kandillerle donatılmıştır.

Gayet bol ışık alır. Narteks üç cepheli olup kemerli ve yekpare mermer sütunlu-dur. Tavan ahşap, zemini malta taşı döşelidir. Geniş camekânlı pencerlerle aydınlatılmıştır. Alt kısımları tuğla ile örülmüştür. Birisi ortadan, ikisi yanlardan avluya açılan üç kapısı vardır. Avluda bulunan çan kulesi kagir, üst kısmı mermerdir. Mütevellilerden Sava, Nikola, Mike ve Vasil zamanında 1888 de yaptırılmıştır.

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Maltepede; inşa" tarihi tesbit edilemedi, Cemaatsiz ve bir harabe halinde olduğundan Patrikhanece kadro dışı bırakılmış, camie tahvil edilmiştir (B.: Cumhuriyet Camii).

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS RUM ORTODOKS MANASTIRI — Büyükadada Kartala karşı denize yakın üç binadan müteşekkildir. İki bina cephede olup zemin katları kagir, dört duvar üzerine kiremit örtülü üçer katlı ahşap yapılardır. Kapıları avluya açılmıştır. Üçün-cükatın yol üzerine gelen cepheleri balkonludur; bu iki bina yedi daireye ayrılmıştır; aralarında bulunan kapıdan geniş basamaklı merdivenlerle avluya girilir. Kapıdan girildiğine göre sağ taraftaki binanın ikinci katına

zımdır. Bütün emsali gibi, bu ki'lise de birçok şamdan, kandil ve avize ile bezenmiştir. Çan kulesi avluda, binanın arkasında demir pot-rellerden yapılmıştır.

Hakla Göktürk

AYİOS NİKOLAOS RUM ORTODOKS

KİLİSESİ — Yeniköyde, Hamit Vehbi Sokağı ile Sait Halim Paşa Caddesindedir. Bazilika şeklinde kagir bir yapıdır. İnşa tarihi tesbit edilemiyen eski yapı 1772 de yanmış, 1812 -1814 yılları arasında ihya edilmiş ve İkonostasyon altın yaldız ile tezyin edilmiş, 1839 da da bugünkü şeklinde tecdit edilmiştir.

Ortası bağdadî tonoz iki yanı ashap tavanı kemerli, musanna başlıklı kaideli on. 'bağdadî sütun üzerindedir. Zemini mermer döşelidir. Nartekse açılan üç kapısı vardır. Kadınlar mahfili ahşaptır. Narteksin sağ ve sol cenahlarında bulunan mahallerden çıkılır, îkonostasiyonu, vaiz yeri ve despot kürsüsü ahşaptır. Kabartma nakışlar ve altın yaldız.
Büyükadada Ayios Nikolaos Kilisesi (Resim: Kemal Zeren)

nin göbeğinde bir pantokrator kompozisyonu, kemerlerin ortasında da İncilin dört nüshasının muharriri olan dört azizin tasvirleri vardır. Kubbe kasnağına da on iki havvarinin resimleri yapılmıştır.

Zemin mermer döşelidir. Kadınlar mahfili iki katlı ve kagir olup mabedin dışında ayrı bir kapıdan girilir. İkonostasyon < mermer altınyaldızlı gayet güzel kabartmalar ile tezyin edilmiştir. Taş işçiliği bakımından bir sanat eseri olan bu mukaddes mermer paravan müteaddid ikonlarla bezenmiştir. Anvon ahşap, fakat Oymalı ve altın yaldızlı bir sanat eseridir, ayni uslübda olan despot koltuğu, anvon ile beraber, mavi ve kırmızı yağlı boya ve altın yaldız ile tezyin edilmiştir. Sağ duvarda, gayet 'büyük ve kabartma çiçek tezyinatını ihtiva eden bir mermer .çerçeve içinde mermer üzerine işlenmiş ve üstüne gümüş kaplanmış bir Ayios Nikolaos ikonu vardor. Diğer ikonlardan Apostol Zografos imzası ile 1909 tarihini taşıyan bir Ayios Trifon ile 1895 tarihli bir Ayia Varvarayı zikretmek lâ-

demir korkuluklu üç köprü ile geçilir. Avlunun karşısında sağ tarafta yarı kagir yarı ahşap bir daireli üçüncü bina, sol tarafta bir kilise ve bir susuz ayazma bulunmaktadır. Başrahip Arkimandiritis Lisandros Kukulinin naklettiğine göre bu binalar, Pavlos Stefano-vik adında bir rum zengini tarafından Hey-beliadada ruhbaa mektebi ^yapısından artan harçla bundan elli sene kadar evvel yaptırılmıştır. Bizans zamanında olan asıl manastır deniz kenarında idi ve on dördüncü asırda şimdiki yerine küçük bir bina olarak yapıldı. 1894 büyük zelzelesinde yıkılarak yerine bu binalar yaptırıldı.

Hakkı Göktürk

AYİOS ÖNOFRİOS AYAZMASI — Ar-

navutköyde, Dulkadıroğulları sokağı ile Ar-navutköyü çeşmesi sokağı kavşağı köşesinde-dir. Methalin üzeri dört kaba taş duvardan yapılmış, üzeri çimento kagir bir yapıdır. Sekiz kaba taş basamaklı merdivenle inilir. Aşağı kısmı 1,80 metre genişlikte, 3 metre uzunluktadır. Üstü tonos, zemini taş döşelidir. Merdivenden inince karşıda orta yerde ağzı dört köşe yekpare âdi taştan oyulmuş bir kuyu bulunmaktadır. Merdivenin yanında sağda bir delikli tas vardır. Merdivenin üzerine sol ta-' rafa korkuluklu bir ahşap set ilâve olunmuştur. Setin üzerinde çerçeve içinde Ayios Onof-rios'un çıplak, sakalı ayaklarının ucuna kadar uzanmış bir halde, yağlı boya,bir tasviri var-

Büyükadada Ayios Nikolaos Manastırı (Resim: Hâsim)

AYİOS ONOFRİOS

— 1586 —

istanbul

ANSİKLOPEDİSİ

— 158? —

AYÎOS STEFANOS

AYİOS PANDELEİMON AYAZMASI —

Pendikte, Motor iskelesinin karşısına gelen Balıkçı Sokağında idi; yaya kaldırımının yanında bir kuyudan ibaretti. 1940-1941 arasında Belediyece kapatılmıştır.

Hakkı Göktürk

AYİOS PANDELEİMON AYAZMASI —

Emirgânda eski Karadağ Sefaretinin binasın-idi. 1918 -1919 arasında bu sefarethane yıkılırken ayazma da kapatılmıştır.

Neoklîs Sarris

AYİOS PANDELEİMON RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Kuzguncuktadır. 1861 deki büyük yangmda yanmış, bugünkü bina, 1896 da semtin Rum cemaati bilhassa Rum duvarcı esnafı tarafından yaptırılmıştır. Bir bahçe or-tasındadır. Kiliseye girilecek kapının üstünde


Kuzguncukda Ayios Pandeleimon Kilisesi (Resim: Ayhan)
Arnavudköyünde Ayios Onofrios Ayazması (Resim: Kaşım)

dır. Merdivenin sağ duvarında muşamba üzerine yağlı boya ile yapılmış, bazı yerleri bozulmuş, eskimiş iki tablo asılıdır. Rivayete göre ayazma 7-8 asırlık bir tarihe sahiptir. Panayırı 12 haziranda yapılır.

Hakkı Göktürk

AYİOS ONOFRİOS AYAZMASI — Bo-ğaziçinde Paşabahçesinde, Tekel ispirto fabrikasında idi. 20 - 25 sene evveline kadar ziyaret edilen bu ayazma 12 sene evvel ortadan kaldırıldı.

Hakkı Göktürk

AYİOS PANDELEİMON AYAZMASI — , Bakırköyünde, barut fabrikalarındadır, bir kuyudan ibaret olup İkinci Cihan Harbi başından beri ziyareti yasak edilmiş bulunuyordu.

Hakkı Göktürk

AYİOS PANDELEİMON AYAZMASI — Hasköyde, Aynalıkavak Sokağında 63 numaralı evin. yanında, etrafı duvar ve saç havale ile çevrili bir arsanın içinde ve yer altındadır. Methal kısmı, dört taş duvar üstünde saç çekilmiş bir yapıcık olup, kapısından girilip birkaç adım yürüdükten sonra altı basamaklı bozuk bir taş merdiven ile inilir, sağa bir dirsek yaptıktan sonra, merdiven on basamak daha yer altına iner, iki kanatlı bir demir kapı geçilerek üç basamak daha inilir; ayazma, 2,70x4 metre murabbaı ahşap tavanlı ve zemini taş döşeli bir yerin gerisinde, bir tonoz altında olup zemini mermer döşelidir, kuyunun yekpare mermerden bir bileziği vardır (Temmuz 1947).

Hakkı Göktürk

AYİOS PANDELEİMON AYAZMASI —

Çengelköyde, Tanrıverdi sokağı ile Meserret Caddesinden gidilir; caddenin nihayetinde, tepededir. Dört duvar üzerine kiremit örtülü, ön cephesi kesme taştaoı yapılmış kagir bir yapıdır. Ayazmanın üzerine 1870 de yapılan bina 1909 da yanmış ve yeniden yapılmıştır. 5,33 metre genişlikte 9.27 metre uzunlukta, tavanı kemerli, zemini çini döşelidir. Kapıdan girilince solda kapının yanında bir metre kadar genişlikte uzun bir¹ tonozun altında derin bir su bulunmaktadır. Tonozun ağzının kenarları mermer kaplıdır, tekneli bir musluklu bir çeşme vardır. Çeşmenin önünde yeri içinde demir kafesli mermer kaplı bir yalak vardır. Kapıdan girilince karşıda üç mermer kaide ve karşı duvarda uzun çerçeveler içerisinde Ayios Pandelei-mio'nun biri büyük kıtada, diğeri küçük iki gümüşlü tasviri ve yağlı boya tasvirler vardır. Tavanında da bir pantokrator kompozisis-yonu var, ve iki avize, dört kandil asılıdır. Panayırı 27 temmuzda yapılır.

Hakkı Göktürk

AYİOS PANDELEİMON AYAZMASI —

Ayasağa köyünde, Ali Said kardeşlerin bostanı sınırındadır. Bir derenin kenarında kavak ağaçlarının yanındadır. Bostanın yanındaki tahta köprüyü geçerek önüne gelen tepenin eteğindeki patikadan on dakika gidilin-ce tam önüne çıkılır. 1947 de ağzı çökmüş metruk bir kuyu idi. Suyu pistir, fakat yazın en sıcak aylarında dahi buz gibi soğuktur.

1947 de ayazmayı görmeğe giderken yol kenarında üzerinde kabartma haçlar bulunan bir sütun kaidesine rastlanmıştır ki bu civarda Bizans zamanında manastır »bulunduğu rivayetini teyid eder.

Hakkı Göktürk

AYİOS PANDELEİMON AYAZMASI —

Topkapıda, sur dışında; Hazinedar Çiftliğinde köprüyü geçmeden sol tarafta Bay Hamid'iü Kırkkavak Bağçesindedir; üzeri ve yanlan kaba taştan yapılmış, içerisinde suyu bulunan dar uzun bir kanaldan ibarettir. Ağzının kenarında bir taş parçası üzerinde duran yanmış mum parçalarından da ayazma olduğu anlaşılır.

Hakkı Göktürk

25 metre irtifaındaki üç katlı büyük kagir çan kulesi bilâhare 1911 de ilâve edilmiştir; civarında irat dükkânları, az ilerisinde de bir ayazması vardır.-

Hakkı Göktürk

AYİOS PANDELEİMON SİPİRİDON RUS MANASTIRI — Galatada; Hocatahsin Soka-ğındadır. Altı katlı büyük kagir bir yapıdır. 50 oda ve üst katta bir kiliseyi ihtiva eder. Bina kâtibi Bay Mihail Aloşin'in naklettiğine göre, 1871 de inşa edilmiştir. Aynaroz ve Ku-düsü ziyarete giden ruslar gidiş ve dönüşte bu binada konaklarlardı. Bina 1914 -1918 Birinci Cihan Harbi yıllarında ciheti askeriyece işgal edilmiş, 1918 mütârekesinde rus ca-maatine teslim edilmiş, 1929 da tekrar el konmuş, 1934 de Muhtelif Mübadele Komisyonunun kararı üzerine cemaate iade edilmiştir. O tarihtenberi apartıman gibi kullanılmaktadır (1948).