İstanbul ansiklopediSİ istanbul Hanımı Resim : Sabiha Bozcalı
Yüklə 5,85 Mb.
|
|
169 — Safvetipaşa Dergâhı Hocapaşa, perşenbe 170 — Sarıbaba Dergâhı Sarıyer, pazar 171 — Selimiye Dergâhı Üsküdar, Seîimiye, perşenbe 172 — Seyyidbaba Dergâhı Haseki, perşenbe 173 _ gahkulu Dergâhı (Merdiköyü Dergâhı) Merdivenköyü, pergenbe Bektaşi 174 — Şehidler Dergâhı Rumelihisarı, pergenbe Bektâgi 175 — geyhabdullah Dergâhı Kanlıca, perşenbe 176 — Şeyhali Dergâhı Eyyub, O.uklubayır, perşenbe 177 — Seyhıfzı Dergâhı Unkapanı, pergenbe Arsa 178 — Şeyhkâmil Dergâhı Edirnekapusu, pazar 179 — Şeyhmurad Dergâhı Eyyub, Nişancı, cuma
180 — Şeyhsadık Dergâhı Üsküdar, Pazarbaşı, perşenbe 181 — Seyhsaid Dergâhı Fındıklı, pazar Arsa 182 — Şeyhselâmî Dergâhı Eyyub, Haydarbaba, pazar 183 — Şeyhselim Dergâhı Üsküdar, Çınar, perşenbe 184 — Tâhirağa Dergâhı Âşıkpaşa, perşenbe 185 — Tâhirbaba Dergâhı Büyükçamlıca, perşenbe Bektaşi 386 — Valdesuîtajn Dergâhı Edirnekapusu, perşenbe 187 — Verir Dergâhı Eyyub ,persenbe 188 -- Yahyaefendi Dergâh) Beşiktaş, pergenbe 189 — Yahyâzâde Dergâhı Yay'a, perşembe 190 — Yûşâ Dergâhı Beykoz, perşenbe 191 — Zıbımşerif Dergâhı Taşkasab ,pazar RİFAî 35 dergâh 192 — Alikuzu Dergâhı (Çürüklük Dergâhı) Kasımpaşa, cumartesi 193 — Alyanak Dergâhı Lâlezar, pergenbe 194 — Bekârbey Dergâhı Hobyar, cumartesi 195 — Cündi Dergâhı Altımermer, pazartesi 196 — Düğümlübaba Dergâhı (Arabacıbaşı Dergâhı) Sultanamed, pazar 197 — Hulvîefendi Dergâhı Şehremini, salı 198 — Kara baba Dergâhı Atikali, salı 199 •— Karanuhud Dergâhı Halıcılar, çarşanba 200 — Karasarıkh Dergâhı Küçükmustafapaşa, pazartesi 201 — Kılıcımehmedefendi Dergâhı Mevlevihânekapusu, pazar 4482 202 — Kubbe Dergâhı Fâtih, Yenihamam , cuma 2Ü3 — Mârûfîefendi Dergâhı Kasımpaşa, pazartesi 204 — Osmanefendi Dergâhı Topkapusu, cumartesi 205.— Paşababa Dergâhı (Hoca Dergâhı) Tophane, çarşanba 206 — Râşidefendi Dergâhı Fatih, Kadlceşmesi, cuma 207 — Saçhefendi Dergâhı Küçükayasofya, pazar 208 — Saifefendi Dergâhı Şehremini, cuma 209 — Saidcavus, Dergâhı Küçükmustafapaşa, perşenbe 310 — SaHhefendi Dergâhı Karagümrük, pazartesi 211 — Sancakdar Dergâhı Ayasofya, cuma 212 — Sandıkcışeyh Dergâhı Üsküdar, Tabutcular, cumartesi 213 — Saraçishak Dergâhı Tavşantaşı, pazar 214 — Seyyahşeyh Dergâhı Kabasakal, pazar 215 — Sultanosman Dergâhı Otakcılar, cuma 216 — Şerbetdar Dergâhı Mol'agürânî, cuma 217 — Seyhabdullah Dergâhı Odabaşı Çarşısı, çarşanba 218 — Seyhârif Dergâhı Husrevpaşa, çarşanba 219 — Şeyhhâfız Dergâhı Üsküdar, Menzilhâne, perşenbe 220 — Seyhmahmud Dergâhı Üsküdar, Ahmediye, çarşanba 221 — Şeyhnuri Dergâhı Üsküdar, Tabaklar, rarganba 222 — Şeyhsım Dergâhı Kıztaşı, pazar 223 — Şeyhülislâm Dergâhı Eyyub, Babahaydar, perşenbe 224 — Tarsûsî Dergâhı Mevlevihânekapusu, cuma 225 — Yahyâzâde Dergâhı Eyyub, Camiikebir, pazartesi 226 — Yeşiltulumba Dergâhı Unkapanı, cuma İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ SAADÎ 23 dergâh 227 — Abdüselâm Dergâhı (Kovacıdede Dergâhı) • Koska, pazartesi 228 — Âbidçelebi Dergâhı Kadlceşmesi, perşenbe ?29 — Balçık Dergâhı Defterdar, cumartesi 230 — Câferpasa Dergâhı Eyyub, cuma 231 •— Ciğerimdede Dergâhı Kasımpaşa, pazartesi 232 — Çakırağa Dergâhı Edirneköprüsü, cuma 283 — Ejder Dergâhı Karagümrük, pazartesi 234 — Etyemez Dergâhı Samatya, perşenbe 235 — Fmdıkzâde Dergâhı . Yüksekkaldırım, pazartesi 236 — Ganiefendi Dergâhı (Hallacbaba Dergâhı) Üsküdar, Tabutcular, cuma 237 — Hamidiye Dergâhı Kadıköy, Kuşdili, pazar 238 — Hasankudsiefendi Dergâhı Mevlevihânekapusu, sah 239 — Hasırcızâde Dergâhı Sütlüce, çarşanba 240 — îsâefendi dergâhı Hahcılarköşkü, cuma 241 — Kadem Dergâhı (Halilhamidpaşa Dergâhı) Davudpaşakalesi, salı 242 — Kantarcıbaba Dergâhı Gümüşsüyü, cuma 243 — Malatyalıismaüağa Dergâhı Üsküdar, Ahmediye, salı 244 — Râşidefendi Dergâhı Şehremini, pazartesi 245 — Sancakdar Dergâhı Davudpaşaiskelesi, pazar 246 — Seyfiefendi Dergâhı Üsküdar, Çavuşderesi, pazar Arsa 247 — Sır Dergâhı Otakcılar, cuma
— 4483
Şeyhcevher Dergâhı Okmeydanı, salı Arsa Tag'ıburun Dergâhı (Lâgerî Dergâhı) Eyyub, pergenbe SİNÂNÎ 3 dergâh 250
Harîrîmehmedefendi Dergâhı Topkapusu, cumartesi 251 — Ümmisinan Dergâhı (Pigvâyi Tarikat) Eyyub, Düğmeciler, earganba 252 — Zekâizâde Dergâhı
SÜNBÜLÎ 23 dergâhı 253— Beşikcizâde Dergâhı Davudpaşa, salı 254 — Cihangirhasenefendi Dergâhı Cihangir Camii, pazartesi 255 — Çayır Dergâhı (Safvetîpaşa Dergâhı) Silivrikapusu, pazar 256 — Dırağman Dergâhı Dırağman, çarşanba 257 — Erdebil Dergâhı 258 Ayasofya, cuma Ferruhkâhya Dergâhı Balat, cuma Arsa 259 260 Hacıevhad Dergâhı Yedikule, pazartesi Hacıkadın Dergâhı Samatya, perşenbe 261 — îbrahimpaşa Dergâhı Kumkapu, Nişancı, salı Arsa 262 — Karamehmedpaşa Dergâhı Aksaray, cuma 263 — Keşfîcâferefendi Dergâhı Fındıklı, cumartesi 264 — Koruk Dergâhı Mollagîrâni, salı 265 — Mehmedağa Dergâhı Çarşanba, cumartesi 266 — Merkezefendi Dergâhı DERGAHLAR — 4484 —
İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ — 4485 — DERİ CEKETLİ GENÇLER -305 — Merkezefendi, perşenbe 267 — Mimaracem Dergâhı Mevlevihânekapusu, çarşanba 268 — Mirahur .Dergâhı Yedikule, pazar 269 — Ramazanefendi Dergâhı Kocamustafapaşa, pazartesi 270 — Sac'ıhüseyhıeıendi Dergâhı Üsküdar, Tabutcular, pazartesi 271 — Sirkeci Dergâhı Küçükmustafapaşa, çarşanba Arsa 272 — Sivâsî Dergâhı Sultanselim, pergenbe 273 — Sivâsî Dergâhı (Pişvâyi Tarikat) Eyyub, Nişancı, perşenbe 274 — Sünbüleefendi Dergâhı (Pişvâyi Tarikat) Kocamustafapaşa, cuma 275 — Şahsultan Dergâhı Eyyub, sah sabân!
25 dergâh 276
Akşemseddn Dergâhı Zeyrek, cuma 277 — Altûnîzâde Dergâhı Ağayokuşu, pazartesi 278 — Atikvalde Dergâhı Üsküdar, pazar 279 — Aydınoğlu Dergâhı Salkımsöğüdü, cuma 280 — Çınarlı Dergâhı Üsküdar, Çavuşderesi, perşenbe 281 — Durmuşdede Dergâhı Rumelihisarı, çarşanba 282 — Ekmcl Dergâhı Sofular, cuma. 283 — Emirler Dergâhı Siiivrikapu, cumartesi 284 — Fahreddinefendi Dergâhı Maçka, perşenbe 285 — Hacımüştak Dergâhı Ağayokugu, pazartesi 286 — Kuşadalı Dergâhı Aksaray, perşenbe 287 — Mahmudefendi Dergâhı Mevlevihânekapusu dışı, cuma 288 — Mehmedpaşa Dergâhı Küçükayascfya, perşenbe 289 — Nalçacı Dergâhı " Üsküdar, Tabak'ar, perşenbe 290 — Nasûhizâde Dergâhı Üsküdar, doğancılar, cuma 291 — Nâzikî Dergâhı Ayasofya, perşenbe ,292 —- Raufîefendi Dergâhı Beykoz, pazar 293 — Refetefendi Dergâhı Çarşanba, çarşanba 291 —. Safvetîpaga Dergâhı Üsküdar, doğancılar, pazar 295 — Seyyidnizam Dergâhı Silivrikapusu dışı, cuma 296 — gâmîler Dergâhı, Aksaray, psrşenbe 297 — geyhhâfız Dergâhı Beykoz, perşenbe 298 -r- geyhismâil Dergâhı Yeniköy, salı 299 — geyhrûmî Dergâhı Üsküdar, Ahmediye, cumartesi 300 — Ümmîahmed Dergâhı Üsküdar, Çini'i, çarşanba ŞÂZELÎ 3 dergâh
301 :— Ertuğrul Dergâhı Beşiktaş, cuma 302 — Şâzelî Dergâhı s Alibeyköyü, curna 303 — Şâzelî Dergâhı Unkapam, perşenbe UŞŞÂKÎ 4 dergâh 30--) — Hâlidefendi Dergâhı 306 307 Yedikule, Mirahur, cuma : Hocazâde Dergâhı Fatih, Haydar, pazartesi Şa'cızâde Dergâhı (Savaklar Dergâhı) Eğrikapu dışı, pazar Uşşâkî Dergâhı (Pişşâyi Tarikat) Kasımpaşa, perşenbe DERGÂH — Birinci Cihan Harbi sonunda, İstanbulun düşman işgaali altında bulunduğu kara günler içinde yayınlanmış bir fikir ve sanat mecmuası;, ilk nüshası 16 nisan 1921 de çıkan ve onbeş günlük bir mecmua olan «Dergâh» ı İstanbul Dârülf urunu gençliği çı-karmışdır, imtiyaz sahibi Mustafa Nihad (Ozon) Beydir. Anadoludaki Millî Mücâdele hareketine gönül bağı olan bir mecmua olmuş, devrin seçkin kalem sahihlerinden Yahya Kemal Beyath, Ahmed Hâşim, Yakub Kadri Karaos-manoğlu, Mustafa Şekib Tunç, Falih Rıfkı Atay ve İsmail Hakkı Baltacıoğlu Dergâhın yazı ailesinde bulunmuşlardır. Ömrü iki yıl kadar sürebilmiş, ancak 42 nüsha çıkmışdır. Bibi: Türk Ansiklopedisi DERİ — (B.: Debbağ, Debbağhâne, ciîd 8, sayfa 4325) DERİALİYYE — İstanbulun Osmanlı imparatorluğu zamanında kullanılmış isimlerinden biri, «Büyük Kapu», «Yüce Kapu» mâna-smdadır. (B.: Deri saadet). DERİ CEKETLİ GENÇLER — İkinci Ci han Harbinden sonra bilhassa Avrupada, ingiltere, Fransa, Italyada, ve sonra Amerika Birleşik Devletlerinde bir «Âsî Gençlik» nesli ye-tişmişdir; bunların hayat felsefesi «Existenti-alisme» olmuş, bundan ötürü kendilerine de Existentialist (Egzistansiyalist) denilmişdir; hiç bir nizam, örf, âdet tanımayarak diledikleri gibi yaşamak, diledikleri kılık kiyâfetde dolaşmak, dünyâ zevklerinin tatmini yolunda hicab ve korkuyu atmak, bu yolda hattâ fuhuş, hattâ cinayete varınca kaba kuvvet kullanmak kendilerince mubah olmuş; ve kendi alemlerini teşhir ve bu yoldan karşının arzu ve ihtiraslarını tahrik de zevkleri arasına girmişdir; mürâhik oğlanlar, nevhat gençler, çocuk sayılacak kızlar, buluğ çağı içinde genç kızlar, bizim eski kalenderlerin «göz zinası» dedikleri tahrik yolunda, yalın ayak, yarı çıplak nümayişli kılıklara girmişlerdir. Ve nihayet apaş argosu kelime ve deyimlerle ve hattâ küfürlerle dolu bir dil ile konuşmuşlardır; bu arada müstehcen elfâzı da sık ve yüzleri kızarmadan sarf etmişlerdir. Resim, müzik, dans, bütün sanat telâkkileri şehevî bir vahşet gâzesine bürünmüş, içlerinden bu yeni anlamla hakiki sanatkârlar da ye- tişmiş ve onlara bu âsî gençlik bir put gibi tap-mışdır. Kaba taş devrinin sâdece hayvan derileri ile örtülü insanları hatırlanarak deri pantolonlar, deri ceketler âsî gençlik tarafından öylesine benimsenmişdir ki batıda bir isimleri de «Deri Ceketliler» olmuşdur; bu isim Türk basınına «Meşin Ceketliler» diye geçmişdir. Deri Ceketli bir genç nesli, kızlı oğlanlı, ge-vek sayı gerek ise cür'et ve cesaret bakımından batı ülkelerindeki emsalinden çok az ve çok zâif olarak büyük şehir İstanbulda da mevcud-dur. Bizimkilerin de alâmeti farikaları, güzelliği garâbetde aranmış kiyâfetleri, bu arada deri ceketleri ve kaba dilleridir. Üniversiteli bir genç kız umumî bir yerde hiç utanmadan matrak kelimesini rahatça söylemiş, meselâ bahsi kaybettim yerinde «şişdim» diyebilmiş, delikanlıların arkadaşa hitablan da oğlandan bozma «ulan» olmuşdur. İstanbulda, batıdaki âsî gençliğin ancak mukallidi, taslakcısı olanlar da, kızlardan çok oğlanlar arasında görül-müşdür. Bu büyük sosyal konunun salâhiyetde tedkiki, tahlili ve üzerinde kiymet hükümlerine varılması İstanbul Ansiklopedisinin sınırı dışındadır; yukardaki satırlar, zamanımızda Deri Ceketlerin bir takım gençler arasında moda olarak yayılması dolay ısı ile kaydedilmişdir. Büyük kalender halk şâiri asır dîde Bitlisli Ali Camiç Ağa (B.: Camie Ağa, Bitlisli Ali, cild 7, sayfa 3700; Çıplak, cild 7, sayfa 3925) deri ceketli bir delikanlıyı şöyle tasvir ediyor ki bugün için bel ki bir hicviye, ilerisi için, bir devir üzerinde hüküm verdirtecek bir vesikadır : Uf otuzu ağdım gönlümüz taze Vuruldum Şilede bir servi nâze Jfe-.v...._-..•.. Zemâne çıplağı derya çapkını Plajda oynattı Çamiç aldım Pırpırılar şahı kayıkçı sandım Beyzade dediler b ili âh utandım Dilinde türkcenin küfrü küspesi Firengin itine taklid kisvesi Atmış da hicabın o rûyi taze Bir turfa kılıkla olmuş kepaze DERİCİLER SOKAĞI — 4486 —
İSTANBUL ANSÎKLÖPEDÎSt 4487 — DERMAN (Hakkı) Memeyi göbeği misâli köçek Teşhiri marifet bilmiş o çiçek Saçları görmemiş mîkrâsı berber Hizanı zamana numune dilber Topuk vurup geçdi yanımdan güm günı Nigâhım perçemle oldu kördüğüm Ne lâzım âşıka ismi soy adı Yetmez mi Camice gözünün tadı Denizde kapkara yanmış da civan Şanında en uygun isim DemirhajB Kârı kisbin dahi söylerim size Ahcı göz ile çefcdim dikize Çıplak ten üstünde deri ceketi Bir kartıviziti ya etiketi Kapak yıldmcjır âtisi parlak Ama benim hâlim bak allak bullak Yüz yılın tortusu hey koca Çamiç Bırak ayranı da artık viski iç Unutmamalıdır deri ceketler, derisi kaba ve kesimi, dikişi kaba olarak memleketimizde, dolayısı ile bilhassa İstanbulda balıkçılar, gemiciler, araba sürücüleri tarafından soğuklara, yağmurlara, deniz serpintilerine kargı koruyucu ve dayanıklı bir üstlük olarak geçen asır or-talarındanberi giyilegelmişdir, o deri ceketler aynı boydan kimseler tarafından zamanımızda da giyilegelmektedir. Kibardan, ricalden ava meraklı kimseler tarafındanda, bilhassa ördek avına gidilirken giyilmişdir. Âsî gençliğin şehir giyiminde deri ceketleri bunlarla kanşdırma-malıdır. , Hüsnü KINAYLI DERİCİLER SOKAĞI — 1934 Belediye Şehir Rehberine göre Beyoğlu kazasının Taksim Nahiyesinin Eskişehir Mahallesi ile Şişli Nahiyesinin Bozkurt Mahallesinin müşterek sokaklarından; Eskişehir Mahallesinde Lâlezar Sokağı ile Bozkurt Mahallesinde Kınalıkeklik Sokağının devamı olması gereken isimsiz bir sokak arasında uzanır (adı geçen rehberde Paf-ta 18/152 ve Pafta 19/153); bu sokağın büyük kısmı Eskişehir Mahallesi içindedir; adı geçen mahalleler arasında sınır olan Şahin Sokağı ile dört yol ağzı yaparak kesişir. Yerine gidilip bu setırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edinemedi (eylül 1966). DERlCİ SOKAÛI — 1934 Belediye Şehir Rehberine göre Galatada Kemankeş Kara Mustafa Paşa Mahallesi sokaklarından; Mumhâne Caddesi ile Necati bey Caddesi arasında uzan-makdadır, Alipaşa Değirmen Sokağı ile dört yol ağzı yaparak kesişir (B.Ş.R, pafta 15/133); şu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi (ekim 1966). DERİCİ ZEYNEL SOKAĞI — Kadıköyün-de Kuşdili semtinin yollarından, eski Kuşdili Çayırının kuzey-doğu kenarından geçen Mah-mud Baba Sokağı ile Söğüdlüçeşme Caddesi (Kadıköy-Gazhâne yolu) arasında uzanır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 29). İki araba geçecek genişlikde kaba taş döşeli bir yoldur. Dördü ahşab ve geri kalanı kagir 2-3 katlı evler arasından geçer; 2 berber dükkânı, l kundura tamircisi, l Odun deposu (Üçler Deposu), l doğrama atölyesi (Ekşioğlu Kardeşler) vardır; Söğüdlüçeşme Caddesi üzerinde bulunan Turan Fırının yan kapusu da bu sokağa açılır; kapu numaraları 1—19 ve 2—22 dir (ekim 1966). Halid ERAKDAN DERİN KUYU SOKAĞI — Kumkapuda Nişanca ve Mimar Kemaleddin mahalleleri arasında bir sınır yoldur (1934 B.Ş.R. pafta 3/no. 32. 33). Şeyh Şâmil Sokağı ile Ağaçeşmesi Sokağı arasında uzanır; Çobançavuş Medresesi Sokağı, Sünbül Sinan Sokağt, Çobançavuş Sokağı, Mücellid çıkmazı ve İkbal Sokağı ile ka-vuşakları vardır. Bir araba geçecek genişlikde, paket taşı döşeli, meyilli bozuk bir yoldur (ağustos 1964). Hakkı GÖKTÜRK DERİSAADET — İstanbulun, Osmanlı imparatorluğu zamanında kullanılmış isimlerinden biri, «Saadetin Kapusu» mânasındadır (B.: Âsitâne; İslam bol; İstanbul; Dârülhilâfe; Da-rüssaltana; Kostantiniyye; Derialiyye); burada kapudan kasıd devlet kapusudur, dolayısı ile bu isim îstanbulun devlet merkezi olduğunu imâ eder; İstanbulun bu adını, der=kapu yerine dar—ev kelimesi ile Dârüssaadet=Sa- adetevi şeklinde yazıb okuyanlar da olmuşdur. îstanbulun tabiat güzellikleri, zenginliği, her büyük şehir gibi halkına sağladığı türlü nimetler, bu arada bir ilim ve irfan merkezi olması, İstanbula gelenlerin fikren yükselme imkânlarını kolayca bulması beldeye böyle bir isim takılmış olmasını mânâlaşdırır. Bu isim yakın geçmişde bilhassa posta muhâberâtında kulla-nılmışdır. DERMAN (Hak ki) — Kimyager, eczacı ve ünlü ke mani; değerli genç sanatkâr ve mü zik konuları yaza rı Hilmi Rit (B.: Rit, Hilmi) Hakkı Derman için: «Kırkbeş senedir mûsikimize hizmet ediyor, çalışının kimseye benzeme mesi, taksimlerin de elde ettiği eşsiz başarı onun kema Hakkı Derman ninm en büyük (Resim: Agob Arad) hususiyetidir. Radyo ve sahnelerimizin bu kıymetli sanatkârı, arkadaşları arasında çok sevilir. Yakınları ona «Kaptan» diye hitabetmeyi alışkanlık edinmişlerdir. İyi kalbli, hakikî dost, müşfik aile reisi ve sayısız meziyetleri şahsında toplamışdır» diyor. Hakkı Derman hal tercemesini meslekdaşı muharrire şöyle anlatmışdır : «1907 senesinde İstanbul'da Kabataş semtinde doğmuşum. Babamın ismi Ali, annemin ki Mebruredir. Musikiye ve bilhassa kemana olan hayranlığım küçük yaşta başlamış olmalı ki, 10 yaşımda iken sünnet olduğum zaman, babamdan bana sünnet hediyesi olarak keman al-» masını istedim. 12 yaşımda Beşiktaş Musiki Cemiyetine intisabettim. Cemiyet reisi Hakkı Süha Beydi (B.: Gezgin, Hakkı Süha) Neyzen İhsan Bey de hoca olarak bulunuyordu. Uzun seneler beraber olduğum ve arkadaşlık ettiğim merhum Şerif îçli ile, ilk defa bu Cemiyetde tanıştım. Dört beş sene kadar bu toplulukta bulundum. Bu arada, tahsilime de devam ediyordum. Beşiktaş'taki Gazi Osman Paşa Lisesini bitirdim, Eczacı Mektebine girdim, 1926 senesinde oradan da mezun oldum. Sahneye, ilk defa kemani İhsan Efendinin yanında stajyer olarak çıktım. 1928 de ilk tstanbul Radyosu'n-da, yayınlara girmeye başladım. 1930 senesinde Selâhaddin Pınar ve Hafız Burhan merhumlarla beraber çalışıyordum. 1931 de ilk Türk-Yunan dostluğunun kuruluşu münasebeti ile Madam Venizelos'un himayelerinde Atina'daki «Tiyatro Olimpiya» da bir Türk Müziği konseri vermek üzere Yunanistan'a gittim. Bu seyahatimde Âkile Artun, Hafız Ahmed, Nuri Halil Poyraz, Edip Erten merhumlarla Ahmed Yatman arkadaşlarım vardı. Bir konser için gittiğimiz Yunanistan'da bizi üç ay bırakmadılar ev Selanik, İskeçe, Gümülcinede çeşitli konserler verdik. Bu seyahatten çok iyi intibalarla yurda avdet ettik. 1936 senesinde, Ankara Radyosu'nun ilk açılışına davet edildim. Bu tarihten itibaren Ankara Radyosu'nun yayınlarına devam ederken, Tıbbi Kimya ihtisası yapmak üzere 1937 de Refik Saydan Enstitüsüne kimya asistanı olarak girdim. 1940 senesinde ihtisastmı tamam-hyarak Belediye Kimyagerliğine tâyin edildim. Ankara Radyosu'nun kadrolu hâle gelmesinden sonra her iki tarafa devam imkânı kalmayınca, musiki hayatım tercih ederek kendimi tamamen musikiye verdim. 1945 senesinde İstanbul'a geldim ve sahne konserlerine burada devam ettim. Bugünkü İstanbul Radyosu'nun ilk açıldığı günden beri yayınlara girmeye başladım, halen de devam etmekteyim. 1945 senesinde İstanbul Belediyesi Konservatuvan Türk Musikisi İcra Heyetine katıldım, şimdi de aynı heyette vazife görmekteyim. «Sanat hâttralanm çokdur, ikisini anlatayım; en önemlisi muhakkak ki, Atatürk ile ilgili olanıdır; Büyük Ata'ya 1932 yılında İstanbul'da takdim edildim. Kendisine fasıl hizmetim, 1936 senesinde Ankara'daki radyo faaliyetim sırasında olmuşdur. İki üç günde bir beni huzurlarına çağırırlar, sevgi ve iltifatlarını eksik etmezlerdi. Bir gün, Hariciye Köşkünde verilen bir davette, musiki icrasına başlamak üzere iken ani olarak bana bir sual tevcih ettiler. Hayatımın en heyecanlı ânını yaşadım diyebilirim. Şöyle ki, altmış kişilik heyeti îmâ: — Musikiye başlamadan, evvelâ musiki nedir, bizi bu mevzuda tenvir edin!., buyurdular. Kendimi toparladım. Daha önce huzurlarında bulunduğum bir sırada musikinin tarifini ağızların- DERMAN (Halil) _ 4488 _
İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ — 4489 DERSHANE SOKAĞI dan dinlemiştim, onları konuşmama başlangıç yaptım. Çok hoşlarına gitti; Atanın mûsiki tarifi şu mealde idi: «Musiki, tabiatta mevcut nizamsız sesleri, gürültüleri, patırdıları insanlığın fikir, duygu ve nihayet ahlâk vasıflarını yükseltici, terbiye edici bir nizam ve ahenge sokan, onu ses ve nağme ile ifade vasıtası haline koyan insan zekâsının yaratttğı yüksek sanat eseridir. (Atatürk, musikinin bu tarifini, 8.11.1937 günü gece saat 2 de yapmışlardır)». «Bu tariften sonra, konuşmam çok beğenilmiş olacak ki, davetliler arasında bulunan Akşam gazetesi sahibi merhum Necmeddin Sadak Beye, sözlerimin başmakale olarak yazılması için gece yarısı emir verdiler ve, o gece İstanbul'a telefonla yazı yazdırıldı, 14.1.1938 günü de imzam ile neşredildi. «Başımdan geçen hoş bir hâdisedir. 1929 senesinde İstanbul Radyosu'nun Büyük Posta-hâne üstünde bulunduğu sırada, bir gece, yayın arasında taksim yapmam icabetti. Radyo neşriyatına . yeni katılmışdım; heyecanlı olduğum için, taksim yapacağım zaman arkadaşlarıma stüdyoda beni yalnız bırakmalarını rica ettim. O zaman stüdyo olan salonun bir kapısı açıktı ve arada bir perde vardı. Bu kapı merdiven sahanlığına açılırdı. Bir kış gecesi geçen vakanın kahramanı, o zamanki postahanenin meşhur kedisi oldu. Şöyle ki, mikrofon salondaki perdenin tam arakasında idi. Tam taksime başladığım sırada, perdenin arkasına gizlenmiş olan kedi tiz bir sesle miyavlamaya başladı. Şaşırmıştım. Bu seslerin mikrofondan da duyulacağı korkusu içinde, taksimi yarıda bırakıp kediyi kovalamaya başladım. Yerime oturup kemanı elime alır almaz, kedi gene aynı yerde bitti ve tekrar miyavlamaya başladı. O gece, bu sahne birkaç defa tekerrür etti. Taksim bittiğinde, kan ter içinde idim. İki gün sonra, muzip bir arkadaşımdan şöyle bir kart aldım: «Geçen gece, radyoda hoş sesli bir soliste refakat etmeniz bizi son derece memnun etti.» (Hilmi Rit, Hakkı Derman, Ses Mecmuası 1963). Yüklə 5,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|