İstanbul üNİversitesi hukuk faküLtesi 2013-2014 ÖĞretim yili idare hukuku dersi Fİnal sinavi (tek ve I.Ö. ÖĞrencileri İÇİN) 09. 05. 2014 olay

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ

2013-2014 ÖĞRETİM YILI İDARE HUKUKU DERSİ FİNAL SINAVI

(TEK VE İ.Ö. ÖĞRENCİLERİ İÇİN) 09.05.2014

OLAY

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin (UKOME) 30.01.2007 tarihli toplantısında;

• 
  Çevre trafiğinin olumsuz etkilenmemesi için, İstanbul genelindeki alışveriş merkezlerine ait otoparklara gelen müşterilerden ilk üç saate kadar ücret alınmamasına, ilk üç saat dışında alınabilecek ücretin ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Tarife Komisyonunca belirlenen ücret oranında alınmasına;
  
• 
  İstanbul Ulaşım A.Ş tarafından işletilen raylı sistem toplu taşıma hattı ücretlerinin % 33 oranında artırılmasına;
  
• 
  Marmaray projesi kapsamında Eminönü ilçesi, Sirkeci Ankara Caddesi’nde devam eden inşaat çalışmaları nedeniyle caddenin bir bölümünün can ve mal güvenliği açısından inşaat çalışması bitene dek trafiğe kapatılmasına; karar verilmiştir. (Yukarıdaki olay, Danıştay 8. Daire’nin E. 2009/5562, K. 2009/6909 sayılı kararı ile 10. Daire’nin E. 2008/188, K. 2012/934 sayılı kararlarından esinlenilerek hazırlanmıştır.)
  

İlgili Mevzuat
5216 SAYILI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE KANUNU

Madde 7 – Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: …

f) Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; … kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.

p) Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek.

Madde 9 – Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerindeki her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur.…

Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dâhilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır.

Madde 26 – Büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. … Büyükşehir belediyesi, … toplu ulaşım hizmetlerini… işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere… belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir.
5393 SAYILI BELEDİYE KANUNU

Madde 15 – Belediyenin yetkileri ve imtiyazları şunlardır:

f) Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek.

Madde 18 – Belediye meclisinin görev ve yetkileri şunlardır:

f) Kanunlarda vergi, resim, harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirlemek.
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ KOORDİNASYON MERKEZLERİ YÖNETMELİĞİ

Madde 17 – (2) UKOME toplantılarına ... ulaşım sektörü ile ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ihtisas meslek odalarının temsilcileri de ... davet edilerek görüşleri alınır.

Madde 18 – (1) UKOME, büyükşehir içindeki kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini sağlamak üzere; ulaşım, trafik ve toplu taşıma konularında üst düzeyde yönlendirici karar alma, uygulama, uygulatma … hak ve yetkilerine haizdir. Bu amaçla;

a) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, mevzuatla yetkili kılındığı durumlarda mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almakla,

c) Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından alt yapı hizmetleri ile ilgili tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek(le)

ç) Kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek(le) ... görevli ve yetkilidir.

OTOPARK YÖNETMELİĞİ

Madde 4 – Otoparkla ilgili genel esaslar aşağıda açıklanmıştır.

a) Binayı kullananların otopark ihtiyacının bina içinde veya parselinde karşılanması esastır.

İSTANBUL OTOPARK YÖNETMELİĞİ

Madde 5 – Binanın ihtiyacı olan otoparkını parsel veya bina bünyesinde karşılamak ... şartıyla ... bağımsız bölüm olarak bodrum ve zemin katlarında ticari amaçlı otoparklar yapılabilir.
SORULAR

1. 
   İBB’nin şirketi İstanbul Ulaşım A.Ş’nin tüzelkişilik kavramı bakımından niteliğini tespit ederek Türk İdare Teşkilatı içinde yer alıp almadığını gerekçeli olarak açıklayınız.
   
2. 
   İstanbul’da raylı sistem toplu taşıma hatlarının İBB’ye ait olan İstanbul Ulaşım A.Ş tarafından işletilmesi İdare’nin hangi faaliyet alanına ve bu faaliyetin görülüş usullerinden hangisine girer? Gerekçeli bir şekilde açıklayınız.
   
3. 
   UKOME’nin karar gerekçesini de dikkate alarak, “alışveriş merkezlerindeki otoparklardan ilk üç saat için ücret alınmaması” ve “caddenin bir bölümünün inşaat çalışmaları bitene dek trafiğe kapatılması” kararlarının İdare’nin hangi faaliyet alanına ilişkin olduğunu açıklayınız.
   
4. 
   UKOME’nin “toplu taşıma ücretleri”nin belirlenmesine yönelik olarak aldığı karar ile Marmaray inşaatı bitene kadar belirli “Ankara Caddesi’nin trafiğe kapatılmasına” yönelik kararını maddi bakımdan tasnif ederek açıklayınız.
   
5. 
   Tüketiciyi Koruma Derneği tarafından “sosyal devlet” ilkesi çerçevesinde raylı sistem toplu taşıma faaliyetinden ücret alınmaması gerektiği; kaldı ki, ücret alınsa bile yapılan artırımın enflasyon oranının üzerinde olduğu ve bunun da İdare’nin kâr amacı güttüğünü ortaya koyduğunu belirtilerek, bu yönde alınan kararın hukuka aykırı olduğu” iddia edilmiştir. İdare Mahkemesi ise, “enflasyon oranının üzerinde artırım yapılamayacağı” gerekçesi ile ilgili kararı iptal etmiştir. Konuyla ilgili kural, ilke ve esasları dikkate alarak bu hususları değerlendiriniz.
   
6. 
   a) İstanbul Taksiciler Esnaf Odası, “caddenin trafiğe kapatılmasına ilişkin kararın alındığı toplantıya davet edilmedikleri gerekçesi ile söz konusu kararın hukuka aykırı olduğunu” iddia etmektedir. Sizin bu iddiaya yönelik değerlendirmeniz ne yöndedir? Açıklayınız.
   

b) Olayda UKOME’nin “alışveriş merkezlerindeki otoparklardan ilk üç saat için ücret alınmaması” kararının, “yetki”, “sebep” ve “konu” unsurları yönünden hukuka uygun olup olmadığını ilgili mevzuat çerçevesinde tartışınız. Bu işlemin sakat olup olmamasından bağımsız olarak, alışveriş merkezlerine bedava otopark imkanı sağlama zorunluluğu getirilmesinin hukuki araçları olabilir mi? Açıklayınız.

7. 
   “Metro vagonu” ve “metro durakları” ne tür mallara örnektir? Metro durağındaki çiçek satan işletmecinin duraktan yararlanmasının hukuki temelini açıklayınız.
   
8. 
   Sirkeci’deki işyerinin bulunduğu caddenin trafiğe kapatılması neticesinde satışlarının belirgin ölçüde düştüğü ve gelir kaybına uğradığını ileri süren (A), uğramış olduğu zararın tazminini İdare’den isteyebilir mi? Açıklayınız.
   
9. 
   İBB, Marmaray istasyonuna ulaşımı sağlamak amacıyla (V) Vakıf Üniversitesi’ne ait olan ve özel mal niteliğindeki bir taşınmazın, altından geçit yapılabilmesi için, kamulaştırılmasına yönelik karar almıştır. Söz konusu kararın hukuka uygun olup olmadığını, kamulaştırma konusundaki bilgileriniz çerçevesinde açıklayınız.
   
10. 
    a) İBB Başkanı, İBB Genel Sekreteri ve İstanbul Ulaşım A.Ş. Genel Müdürü’nün kamu personel rejimi bakımından hukuki statülerini açıklayınız. Belediyede sözleşmeli personel istihdam edilebilir mi? Açıklayınız.
    

b) Marmaray temel kazıları esnasında bulduğu tarihi eseri satmaya çalışırken yakalanan kamu görevlisinin cezai sorumluluğuna ilişkin usulleri açıklayınız. Aynı gerekçeyle ilgili kamu görevlisi hakkında disiplin soruşturması açılıp açılamayacağını gerekçeli olarak açıklayınız.