İstanbul üNİversitesi hukuk faküLtesi İdare hukuku final sinavi tek Numaralı ve İkinci Öğretim Öğrencileri için

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ

İDARE HUKUKU FİNAL SINAVI

Tek Numaralı ve İkinci Öğretim Öğrencileri için

25.05.2012 / 17:30

Süre 2 saat 45 dakikadır. Ek kâğıt alınabilir. Cevaplar gerekçeli olmalıdır. Başarılar dileriz.

(Aşağıdaki olay, Danıştay 13. Dairesinin, E. 2007/4148, K. 2008/3133 sayılı kararından esinlenerek ve olayın geçtiği tarihteki mevzuat dikkate alınarak hazırlanmıştır.)

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın talebi ve Bakanlar Kurulu kararı ile (A) Elektrik A.Ş.’ye Hazar I-II Hidroelektrik Santrallerini (HES) rehabilite etmek ve işletmek üzere 26 yıl süre ile elektrik üretim hakkı verilmiştir. Bu karar üzerine (A) Şirketi ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı arasında, 08.12.1996 tarihinde “Hazar I-II (HES) Rehabilitasyonu ve İşletilmesi Sözleşmesi” ve bu sözleşme uyarınca Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tüzel kişiliği (DSİ) ile (A) Şirketi arasında “Hazar I-II (HES) için Su Kullanım Sözleşmesi” imzalanmıştır.

Hazar Gölü'nün çevresini dolaşan mevcut karayolu ile göl arası, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 11.07.1995 tarihli kararı uyarınca, 2. derece doğal sit alanı olarak tescil edilmiştir. Bu alanda mülkiyeti özel kişiye ait olan bir taşınmaz, hidroelektrik santrallerin yönetim binası olarak kullanılmak amacıyla, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından, bedeli (A) Şirketinden alınmak üzere kamulaştırılmıştır.

(A) Şirketinin, hidroelektrik santrallerini işletmeye başlamasından bir süre sonra Hazar Gölündeki su seviyesinin aşırı derece düştüğüne yönelik şikayetler üzerine, DSİ Elazığ Bölge Müdürlüğü’nce inceleme komisyonu oluşturulmuştur. Komisyonca hazırlanan “Hazar Gölü I-II HES Durum Tespit Raporu” doğrultusunda, DSİ tarafından su kullanım sözleşmesinde yer alan “göldeki su seviyesinin belli bir seviyenin altına düşmesi halinde su kullanımının durdurulacağı” hükmü gereğince (A) Şirketinin su kullanım hakkı geçici olarak durdurulmuştur.

(A) Şirketinin yürüttüğü rehabilite çalışmaları esnasında, tespit edilemeyen bir sebepten ötürü baraj kapaklarından birisi yerinden çıkarak barajda tutulan suyun kontrolsüz bir şekilde boşalmasına neden olmuştur. Onarım çalışmalarına katılan işçilerden iki kişi yaralanmış; oluşan su taşkını, civarda ekili tarım arazilerine ve barajdaki su tutumu nedeniyle kurumuş eski dere yatağında, yasak olmasına rağmen inşa edilen, mülkiyeti (E)’ye ait eve zarar vermiştir. Ayrıca, su debisinin yükselmesi sonucu dere yatağı üzerinde bulunan ve İl Özel İdaresi tarafından inşa edilen köprü yıkılmış, bu esnada köprü üzerinde yürüyen (R) de düşerek yaralanmıştır.

(A) Şirketi, zarar görenlerin açtığı davada; hidroelektrik santralleri ve barajın Bakanlık tarafından yapılmış olduğu, sözleşme gereği kendisine devredilmiş bulunduğu, sadece santralleri rehabilite ederek işletmekle yükümlü olduğu verilerini öne sürerek zarardan sorumlu tutulamayacağını dile getirmiştir.

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu; su seviyesindeki aşırı düşüşün 2. derece doğal sit alanı olan Hazar Gölü kıyısını tahrip ettiği ve ekolojik dengesini bozduğu, üstelik Bakanlık tespitleri çerçevesinde sözleşmede öngörülen yıllık elektrik üretim hacminin aşılmış olmasını da dikkate alarak, hidroelektrik santralinin su kullanımının yılsonuna kadar engellenmesi ve ayrıca baraj gölünden tarımsal ve başkaca amaçlı her türlü su kullanımına da müsaade edilmemesinin yetkili makamlardan istenmesi yönünde karar almıştır. Kurul kararı ve DSİ’nin su kullanım sözleşmesi kapsamında su kullanım hakkını geçici olarak durdurmasına dayanarak Bakanlık, “Hazar I-II (HES) Rehabilitasyonu ve İşletilmesi Sözleşmesi”ni tek taraflı olarak feshetmiştir.

MEVZUAT

2863 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU

Kararlara Uyma Zorunluluğu

Madde 61 - Kamu kurum ve kuruluşları ve belediyeler ile gerçek ve tüzel kişiler, Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurullarının kararlarına uymak zorundadır. Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları Resmî Gazetede yayımlanır. [...]

3096 SAYILI TÜRKİYE ELEKTRİK KURUMU DIŞINDAKİ KURULUŞLARIN ELEKTRİK ÜRETİMİ, İLETİMİ, DAĞITIMI VE TİCARETİ İLE GÖREVLENDİRİLMESİ HAKKINDA KANUN

Kamulaştırma

Madde 11 - Görevli şirketlerin yapacağı üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin onaylanmış̧ tatbikat projelerine göre, kamulaştırma ihtiyacı ortaya çıktığında, kamulaştırma bedeli görevli şirket tarafından ödenmek kaydı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca genel hükümlere göre kamulaştırma yapılır.

SORULAR

1. 
   a) Olayda geçen; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, DSİ Elazığ Bölge Müdürlüğü ve İl Özel İdaresi’nin tüzel kişilikleri bulunup bulunmadığını ve Türk İdare Teşkilatı içindeki yerlerini belirleyiniz. (A) Elektrik A.Ş.’nin hukuki niteliğini açıklayınız. (5 puan)
   

b) Bakanlık bünyesinde yer alan ve ayrı tüzel kişiliği olmayan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ile Kültür ve Turizm Bakanlığı; DSİ ile bağlı olduğu Orman ve Su İşleri Bakanlığı; DSİ ile DSİ Elazığ Bölge Müdürlüğü arasındaki idari ilişkiyi açıklayınız. (5 puan)

2. 
   Olayda geçen; “Bakanlığın talebi”, “Bakanlar Kurulu kararı”, “Doğal Sit Alanı tescil kararı”, “Kamulaştırma kararı”, “HES Durum Tespit raporu”, “Su Kullanımının Durdurulması kararı” ve “HES’lerin işletilmesi hakkında sözleşmenin feshi kararı”nı maddi bakımdan tasnif ediniz. (5 puan)
   
3. 
   “Hazar I-II (HES) Rehabilitasyonu ve İşletilmesi Sözleşmesi” ve “Hazar I-II (HES) için Su Kullanım Sözleşmesi”nin; idari sözleşme olup olmadığını, olaydaki verileri dikkate alarak hangi idari sözleşme tipine girdiğini ve bu iki sözleşme arasındaki ilişkiyi gerekçeli olarak açıklayınız. (10 puan)
   
4. 
   Bedeli (A) Şirketinden alınmak suretiyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından (A) Şirketi lehine kamulaştırma yapılması mümkün müdür? Şartlarını belirterek açıklayınız. Şirketin talebi üzerine aynı yerde organik tarım faaliyeti için kamulaştırma yapılması halinde cevabınız değişir miydi? Gerekçeli olarak açıklayınız. (10 puan)
   
5. 
   a) Hidroelektrik santrali ve gölün hukuki statüsünü belirleyerek, olaydaki yararlanma usulü hakkında bilgi veriniz. (5 puan)
   

b) Olayda, kamulaştırılan taşınmazın yönetim binası inşa edilen kısmından arta kalan yerin lokanta işletilmesi için (A) Şirketi tarafından kiraya verilmesi durumunda, eski malikinin kamulaştırılan taşınmazı geri alma hakkı doğar mı? (10 puan)

6. 
   Bakan, Vali ve DSİ Bölge Müdürü’nün personel statüleri hakkında bilgi veriniz. (5 puan)
   
7. 
   Baraj kapağının çıkması nedeniyle; işçilerin, arazi sahiplerinin, ev sahibi (E)’nin ve köprünün yıkılması sebebiyle yaralanan (R)’nin hangi hukuki esaslara göre hangi idarelerden zararlarının tazminin talep edebileceklerini açıklayınız. Sorumluluğu azaltan veya kaldıran haller varsa belirtiniz. (10 puan)
   
8. 
   Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından “Hazar I-II (HES) Rehabilitasyonu ve İşletilmesi Sözleşmesi”nin feshi işlemini, idari işlemin unsurları bakımından hukuka uygun olup olmadığını tartışınız. (10 puan)
   
9. 
   Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun olayda yerine getirdiği faaliyetin niteliği hakkında bilgi veriniz. Kurulun kararında yer alan, su seviyesi düşüklüğünün Hazar Gölü kıyısını tahrip etmesi, ekolojik dengesini bozması ve sözleşmede öngörülen yıllık elektrik üretim hacminin zaten aşılmış olması gerekçelerinin isabetini tartışınız. Bu gerekçelerden birinin hukuka aykırı olması, işlemin geçerliliğini etkiler mi? Açıklayınız. (10 puan)
   
10. 
    Bakanlıkta üst düzey yönetici olarak çalışan (K)’nın, (A) Şirketinden aldığı para karşılığında, Bakanlığın fesih kararının Şirket lehine düzeltilmesi vaadinde bulunduğunun anlaşılması halinde, (K) hakkında ceza soruşturması bakımından izlenmesi gereken özel bir usul var mıdır? Açıklayınız. (5 puan)
    
11. 
    Sözleşme devam ederken, Bakanlık (A) Şirketinden daha az su tüketen elektrik türbinlerinin kullanılmasını isteyebilir mi? İsteyebilmesinin şartlarını açıklayınız. (10 puan)