Istanbul Üniversitesi Matbaası

Resim 4: Edward Jenner
Jenner inek çiçeği ile enfekte olan sütçü kızların bağışıklık kazandıklarını biliyordu. Kendisi de çocukken bu şekilde aşılanmıştı. Bu olguyu inceledi. The Causes and Effects of Variolae Vaccinae (1798) adlı eserinde inek çiçeği inokülasyonunun, hastaya zarar vermeden bağışıklık sağlayacağını göstermişti. Vaksinasyon olarak adlandırılan bu yöntem hızla yayıldı. Diğer aşılama yöntemlerine rehberlik etti ve insanlığa büyük yarar sağladı.

Aydınlanmanın bir başka etkisi, filantropik eğilimlerin yaygınlaşmasına paralel olarak, tıp etiğine ilginin yeniden canlanmasıdır. Thomas Percival’ın Code of Ethics adlı eseri Manchester’da 1803’de basıldı ve kendinden sonra geliştirilen etik kodlara rehber oldu. Bir başka yönden 18. yüzyıl hekimlerin Altın Çağı olarak da bilinir. Bu dönemde hekimlerin toplumsal saygınlığı çok artmış, hekimlere ödenen ücretler de buna paralel olarak yükselmişti. Bazı hekimler kraliyet sarayları ve aristokratik ailelerle yakın ilişkiler kurmuşlardı. Sağlık hizmetini daha geniş kitlelere yaymak için çeşitli sigorta tasarıları ve üniversite rerormu planları yapılmaya başlandı.

Kaynaklar

- Ackernecht A. A Short History of Medicine, New York 1968

- Bayat AH. Tıp Tarihi, İzmir 2003

- Dinc G, Ulman YI. “Introduction of the Variolation à la Turca to the West by Lady Mary

Montagu”, 40th International Congress on the History of Medicine, Budapest-Hungary,

August 26-30th, 2006; 1: 233-234.

- Garrison F. History of Medicine, W. Sauders Co. Philadelphia, 1919

- Robinson V. The Story of Medicine, New York 1943

- Riedel S. Edward Jenner and the history of smallpox and vaccination. BUMC Proceedings.

2005;18:21.

- Yıldırım N. Türkçe basılı ilk tıp kitaplari. Journal of Turkish Studies, In Memoriam Ali

Nihad Tarlan, ed. S.Tekin, G.A.Tekin, vol. 3, Cambridge (Britain), 1979: 443.