Istanbul Üniversitesi Matbaası

Teşhis ve Tedavi

Işınlar

Yüzyılın erken dönemlerinde radyum kanser için etkili bir tedavi aracı olurken, X ışınları hastalık teşhislerinde ve tümör tedavisinde etkin bir araç haline gelmiştir. Tüberküloz ve kanserin teşhisi inanılmaz bir şekilde kolaylaşmıştır.

Resim 3: Normal beyin ve üst kısmında tümör gösteren beyin CAT-SCAN (Medicine-an illustrated history 1987 by Albert S.Lyons)

Daha sonraları değişik açılardan ışınların kompüter aracılığı ile yorumlanması prensibine dayalı CAT-SCAN ileri bir teşhis aracı olarak gündeme gelmiştir.

Transfüzyon

Emniyetli kan transfüzyonlarının insanlarda gerçekleştirilmesi ile hemoroid ve anemi tedavisinde büyük bir yol alınırken, aynı zamanda tehlikeli cerrahi girişimlerin büyük bir kısmı da rahatlıkla gerçekleştirilmiş bir hale gelmiştir.

1901 yılında Landsteiner majör kırmızı kan hücre tiplerini A, B, O ve AB olarak tanımlamıştır. Birbiri ile uyumlu olmayan kan tiplerinin transfüzyon sonucu ağır reaksiyonlar oluşturabileceği ortaya konmuştur. 1908 yılında ise Ottenberg her transfüzyon öncesi verici ve alıcıların kanlarını kontrol etmeye başlamıştır.

1920’li ve 30’lu yıllarda, o güne kadar sık karşılaşılan IV injeksiyonlar sonrası karşılaşılan ateşli reaksiyonların çoğunun solüsyon veya transfüzyon araçlarındaki bakterilere bağlı olduğu ortaya kondu. Bunlar ortadan kaldırılınca, reaksiyonlar da büyük bir adım olarak ortadan kayboldular.

Diyaliz

Tamamı ile 20.yüzyıla ait bir kavram da hasta bir organın vücudun dışına alınıp, başka bir kişiden sağlıklı bir organın, alınanın yerine yerleştirilmesi fikridir. Bunlar içinde en başarılı olanlarından bir tanesi böbrek nakilleridir. Ancak nakil gerçekleşene kadar beklerken, böbreği ve hastayı iyi tutabilecek bir sisteme gereksinim vardı. Hollanda’lı Willem J. Kolff 1945 yılında böyle bir cihaz geliştirdi. 1947 yılında cihaz modifiye edildi. Artık hastalar 1-2 saat süren böbrek diyalizlerine girebiliyorlardı.