Yurttaşlarının sağlıklı hayat sürmelerini sağlamak ve zarar görmelerini önlemek devletin ödevidir. Bunun içindir ki, gerektiğinde özgürlükler denetlenir ve sınırlanır. Örneği, arabada giderken bağlanma koşulu yolcuların yararına alınmış bir özgürlük kısıtlamasıdır. Toplu yerlerde sigara içilmesi insan sağlığına zararlı olduğundan yasaklanmıştır. Bağımlılık yapıcı ilâçların yeşil ve kırmızı reçeteye bağlanması hastaların yararı içindir. İnsanların yararı için tehlikeli deneyler yasaklanmıştır. Kural ve yasaların haklılığı insanların korunması ilkesine dayanarak savunulur. Bunun için devlet ana, devlet baba gibi tabirler kullanılagelmiştir.
Doktor da yararı için hastasına bir takım kısıtlamalar getirir. Örneği, tuzlu yeme, sigara içme, çömelme gibi yasaklar koyar. Fakat hastaya sağlanacak yararların ya da olası zararların değerlendirilmesinde hekim ve hasta bazen farklı düşünebilir. Örneği, doktorun öngördüğü bir tedavi şekli yerine hasta bir başka tedavinin yapılmasını isteyebilir. Böyle bir durumda kimin görüşünün yürürlüğe sokulacağı konusu bir takım ahlak tartışmalarına yol açar. Doktor, “Ben hastayı zarar görmekten koruyorum, hasta tehlikeleri yeterince anlayamaz” diye düşünebilir. Örneği, kendine zarar verme ihtimali olan bir akıl hastasını, kendisi istemese de yararı için zorla hastaneye yatırabilir ve özgürlüğünü elinden alabilir; verdiği ilacı kullanmaz endişesiyle, yan tesirlerini hastasına açıklamayabilir; hastasına ait sır bilgileri onun yararı için bir başkasına anlatabilir. Evladını kötülüklerden koruyan bir ana-baba gibi, doktor da zarar görebilecek durumda olan hastasının korunması gerektiğine inandığında onu korumak isteyecek ve korunmaya muhtaç hastasının kararlarına ve davranışlarına karışacaktır.
Dostları ilə paylaş: |
