Babacı Yaklaşım Ne Zaman Haklı Çıkarılabilir?
Öyle durumlar vardır ki, hasta özerkliğinin kısıtlanması önceden kabul görmüştür. Örneği, ameliyat öncesinde bazı tedbirler hastaya danışılmadan ve o istemese de alınır; takma dişleri çıkartılır, yatak parmaklıkları kaldırılır. Bazen geçici olarak hastaya bilgi vermemek gerekebilir; örneği, habaset şüphesi olsa da ilk bulgularda (radyografi vb) hastaya bu açıklanmaz ve biyopsi ile elde edilecek olan kesin sonuç beklenir.
Kabul gören durumlar dışında, hangi koşullarda hastanın isteği ve davranışı, yani özerklik hakkı kısıtlanabilir ve bu ahlak bakımından savunulabilinir? Doktor hastasının özgür seçimini ve davranışını sınırlandırdığında ağır bir sorumluluk yüklenmiş olacaktır. Bu sorumluluğu yüklenen doktorun haklı olup olmaması şu ölçülere dayanır: A. Zarar olasılığı önlenebilir olmalıdır. B. Doktorun zorla müdahalesinin zararı önleme ihtimali bulunmalıdır. C. Doktorun beklediği yarar olası zarara ağır basmalıdır. D. Hasta özerkliği olabildiğince en alt düzeyde, yani gerektiği kadar kısıtlanmalıdır. E. Bu müdahale, benzer durumlarda, her zaman, her yerde haklı gösterilebilmeli, yani bir başkasına, bir başka yerde anlatıldığında da onaylanmalıdır.
Bir hastanın kararı başkalarını etkilediğinde, örneği üçüncü şahısların, toplumun zarar görme olasılığında doktor, hangi etik ilkeye öncelik tanınmalı sorusuyla karşı karşıya gelir. Yalnızca kendi iyiliği ve memnuniyeti hastanın özerkliğini yeterince teminat altına almaz. Örneği, toplumun sağlığını korumak amacıyla bulaşıcı hastalığı olan bir kişinin özgürlüğü kısıtlanabilir. Başkalarına zararı önlemek amacıyla bazen hasta isteğine karşı gelmek haklı görülecektir.
Dostları ilə paylaş: |
