İstehlakçi davranişinin idarə edilməsi mövzu İstehlakçı təmayüllü marketinq

İnnovasiya diffuziyaları nəzəriyyəsinin cəhətləri

İnnovasiya diffuziyaları nəzəriyyəsi.

1962-ci ildə Everett Rocers informasiya diffuziyaları nəzəriyyəsini (innovasiyalar və ya uyğunlaşmalar nəzəriyyəsi) təklif etməklə informasiya axını və onun fərdə təsirikonsepsiyasına yeni yanaşma ortaya qoydu. Bu nəzəriyyə müxtəlif cəmiyyətlərdə yeniliklərin necə tətbiq edilməsi və uyğunlaşdırılmasını izah edirdi. O, insanlar tərəfindən yeni ideya və malların qəbul edilməsi prosesinin altı mərhələsini fərqləndirdi:

• 
  Diqqət (ilk əvəl yenilik haqqında kifayət qədər çox sayda insan daha çox KİV-dən xəbər tutmalıdırlar).
  
• 
  Maraq (Sonra yeni ideyaya və ya mala kiçik innovatorlar qrupu (əhalinin 2,5%) diqqət yetirir, onlar daha mobildirlər, öz çevrələrindən kənarda da əlaqələrə malikdirlər və risq etməyə hazırdırlar).
  
• 
  Qiymət (İnnovatorların arxasınca erkən tərəfdarlar (13.5%), əsasən hörmətli insanlar – fikir liderləri gəlirlər, onlar yeniliyi faydalı hesab edib sözlərinə qulaq asanları onu sınamağa inandırırlar).
  
• 
  Yoxlama (Sonra erkən çoxluq (34%) qoşulur – yeniliyin qəbul edilməsi dərəcəsi orta statistik xəttə çıxır).
  
• 
  Qəbul etmə (Sonra yeniliyi (ideya və ya malı) gecikmiş çoxluq (34%) tanıyır.
  
• 
  Təsdiq (Nəhayət geridə qalanlar qrupu və ya gecikmiş tərəfdarlar (16%) yeniliyə olan öz münasibətini dəyişir – bu əsasən mühafizəkar, bütün yeniloiklərə şübhə ilə yanaşan, tez-tez vəsait çatışmamazlığı hissə edən insanlardırlar.
  

Belə hesab olunur ki, əgər əhalinin 6-dan 16-a qədər olan faizi qəbul edirsə yenilik qəbul edilmiş sayılır.

Mənbə ətrafında qurulma, yəni, kommunikasiya prosesini həmin innovasiyanın tətbiq edilməsi haqqında qərar qəbul edən elitanın baxış bucağından nəzərdən keçirmədir.

Medianın rolu minimuma endirilir – KİV yalnız yeniliklər haqqında məlumat verir və diqqəti cəlb edirlər. Dəyişiklik agentləri və fikir liderləri qərarların qəbul edilməsinə təsir göstərirlər.

Məhdud effektlər nəzəriyyəsinin variantlarından biri.

İnformasiyanın diffuziyası nəzəriyyəsi yeni məhsulun və ya ideyanın kütləvi şüurda tətbiq edilməsi ilə əlaqədar olan müxtəlif reklam və marketinq nəzəriyyələrinin əsasını təşkil edir.

Kütləvi kommunikasiyaların məhdud effektlərinin digər nəzəriyyələri: fenomenoloji nəzəriyyə (KİV insanların davraşına olan mövcud göstərişləri və şablonları) və elitar plüeralizmi dəyişmir, onları möhkəmləndirir, gücləndirirlər (yeri gəlmişkən, bu heç də mütləq deyil)).

XIX əsrin ikinci yarısında teleqraf və digər kommunikasiyaların meydana gəlməsi ilə kütləvi cəmiyyət və təbliğat nəzəriyyələri inkişaf etməyə bşladı. Bu dövrdə bir çox sosioloji nəzəriyyələr (Ogüst Konta, Herbert Spenser, F.Tennis) kütləvi cəmiyyət və təbliğat nəzəriyyələrinin əsas müddəalarının işlənmiş oldğu konsepsiyalar irəli sürürdü.

Baxmayaraq ki, kütləvi kommunikasiyaların yeni vasitələri həmişə optimizmlə qəbul edilirdi, cəmiyyətşünasların əksəriyyəti həmin KİV-nə pessimizmlə yanaşırdı. Beləliklə kütləvi cəımiyyət nəzəriyyəsi yarandı ki, ona əsasən massmedia bütün neqativin rəmzinə çevrilirdi, beülə ki, ən aşağı zövqlərə yol verir, siyasi iğtişaşları alovlandırır, əsas mədəni və əxlaqi dəyərləri (Xyörstün sarı jurnalistikasını yada salın) pozurdular. Kütləvi cəmiyyət nəzəriyyəsi bir qayda olaraq hakimiyyətlərinə islahatların təhlükə doğurduğu ictimai elitaların rəğbətini qazanırdı. Media sənayesinin bəzi sahələri, misal üçün ucuz mətbuat onların tənqidi üçşün asan hədəf idi, belə ki, onlar daha çox sadə, sensasiyalı məzmundan istifadə etməklə cəmiyyətin aşaı qatlarına xidmət göstərirdilər. Bu gün televiziyanı zorakılığın və s. təbliğatı vasitəsi kimi tənqid edirlər.