İSTİkhamin teşVİKİ amaciyla 4747 nolu yasa kapsaminda ssk piRİmleri İle vergi ertelemsine yönelik uygulama
Yüklə 87,78 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A-Ertelemeden Yararlanma Koşulları ve İşçi Sayısının Tespiti
- B-Ertelemeden Yararlanmak İçin Yapılacak Başvuru ve Süresi.
- III- 4747 SAYILI YASA KAPSAMINDA VERGİ ERTELEMESİ
- Uygulama Esasları
- C-Bildirim Zorunluluğu
- IV- SONUÇ
- BAŞVURU FORMU
- TOPLAM
|
İSTİHDAMIN TEŞVİKİ AMACIYLA 4747 NOLU YASA KAPSAMINDA SSK PİRİMLERİ İLE VERGİ ERTELEMSİNE YÖNELİK UYGULAMA Burhan GezginHesap Uzmanı Boğaziçi Kurumlar Vergisi Dairesi Başkanı I- GİRİŞ
Kanunun 1. Maddesinde yasada belirtilen koşulları taşımak şartıyla 30.04.2001 tarihi itibariyle faaliyette bulunan işyerlerinde işe yeni alınan işçiler için tahakkuk ettirilecek sigorta primleri ile işsizlik sigortası primlerinin işveren hisselerinin bir yıl süreyle ertelemeye tabi tutulacağı belirtilmiştir. Yine istihdamın teşviki amacıyla 4747 nolu yasanın 2. maddesinde ise vergisel düzenlemelere yer verilerek, işe yeni alınan işçilerin ücretlerinden kesilen ve tahakkuk ettirilen gelir vergisinin yasada belirtilen koşullar altında bir yıl süre ile ödemesinin erteleneceği hükmolunmuştur. Bu yazımızda vergi ve sigorta ertelemesine yönelik olarak yapılan düzenlemeler ile özellikle işe yeni alınan işçi sayısının hesaplamasında kullanılacak yöntem üzerinde durulacaktır. II- SİGORTA PRİMLERİ VE İŞSİZLİK SİGORTASI PİRİMLERİNİN İŞVEREN HİSSELERİNİN ERTELENMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR Kanunun 1 inci maddesinde; “Vergi Usul Kanunun 156 ncı maddesinde ifade edilen ve 30.04.2001 tarihi itibariyle faaliyette bulunan işyerlerinde, 1.6.2001 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumuna vermiş oldukları Ocak – Nisan 2001 dönemine ait dört aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak bu Kanunun yayımı tarihinden 31.12.2002 tarihine kadar işe aldıkları işçiler için işe başlatılan aydan itibaren oniki ay süreyle tahakkuk ettirilecek sigorta primleri ile işsizlik sigortası primlerinin işveren hisselerinin;
bir yıl süreyle ertelemeye tabi tutulur. Ertelenen sigorta primleri ile işsizlik sigortası primlerinin işveren hisseleri tutarına, erteleme süresi içinde gecikme zammı uygulanmaz ve borcun ertelendiği süre zaman aşımının hesabında dikkate alınmaz. Erteleme süresi sonunda ertelenen prim borcu 506 sayılı Sigorta Sigortalan Kanunun 80 inci maddesi hükümlerine göre tahsil edilir.” Hükmü yer almıştır. Ertelemeye ilişkin usul ve esasların nasıl yürütüleceği SSK Başkanlığı tarafından çıkarılan 26.04.2002 tarih ve 16-263 (Ek) nolu Genelge’de yer almaktadır. Buna göre; A-Ertelemeden Yararlanma Koşulları ve İşçi Sayısının Tespiti1-213 sayılı VUK’un 156. Maddesinde işyerleri Ticari; sınai, zirai ve mesleki faaliyette işyeri, mağaza, yazıhane, idarahane, muayenehane, imalathane, şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai veya mesleki faaliyetin icarsına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerler” şeklinde tanımlanmış olup, bu tanımlama kapsamına giren 30.04.2001 tarihi itibariyle faaliyette bulunan işyerleri 4747 sayılı Kanunun 1 nci maddesi kapsamında değerlendirilecektir. Buna göre Vergi Usul Kanunun hükümlerine tabi olmayan (ticari kazanç amacıyla yapılmayan) özel bina inşaatları kapsama dahil edilmeyecektir. 2- Yukarıda belirtilen işyerlerinden, 30.04.2001 tarihinden sonra faaliyete geçmiş olanlar, anılan Yasadan yararlandırılmayacaktır. 3- Kanunun 1 inci maddesinin uygulamasında işveren baz esas alınacağından, işçi sayısı değerlendirmelerinde aynı işverenin Türkiye’deki tüm işyerlerinde çalıştırdığı sigortalıların toplamı esas alınacak, bu uygulamada asıl işveren ile bunların aracılarının çalıştırdıkları sigortalılar birlikte değerlendirileceklerdir. Görüleceği üzere SSK primlerinin ertelemesi kapsamında işyeri tanımından yola çıkılmış ve uygulamada aynı işverenin Türkiye’deki tüm işyerlerinde çalıştırdığı sigortalıların toplamının esas alınacağı belirtilmiştir. Diğer taraftan gerek baz alınacak sigortalıların gerekse ertelenecek prim tutarının belirlenmesinde sosyal güvenlik destek primi bordroları değerlendirmeye alınmayacak ayrıca 3308 sayılı Kanuna tabi çırak ve öğrenciler de kapsama ve işçi sayısına dahil edilmeyecektir. 4- 4747 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde 1.6.2001 tarihinden önce verilmiş olan Ocak – Nisan/2001 dönemine ait dört aylık sigorta primleri bodrolarındaki işçi sayısının baz alınacağı öngörüldüğünden, söz konusu tarihten sonra geriye yönelik olarak verilecek dönem bordrolarındaki işçi sayıları bu uygulamada dikkate alınmayacaktır. O halde uygulamadan yararlanacak işçiler, baz işçi sayısına ilaveten 1.4.2002 tarihinden sonra yeni işe alınacak işçilerdir. Sigortalının söz konusu aylarda o işyerinde ilk kez işe girdiği ay dahil 12 ay sürecektir. Kanunun yayımı tarihinden yani 1.4.2002 den önce işe alınmış kişiler için erteleme yapılmayacaktır. Görüleceği üzere kapsama giren işyerlerine, erteleme koşullarını sağlayacak şekilde işe yeni alınan işçilerin, işe başlatılan aydan itibaren 12 ay süre ile tahakkuk ettirilecek sigorta primleri işveren hisseleri tutarı erteleme kapsamındadır. Dolayısıyla sigorta primleri ile işsizlik sigortası primleri işçi payları erteleme kapsamı dışındadır. Erteleme süresi işe başlatılan aydan itibaren 12 aydır. Örneğin 2002 Haziran dönemiyle ilgili olarak tahakkuk ettirilen primler 12 ay süre ödemesi ertelenecek ancak Haziran 2003 ayının sonuna kadar ödenecektir. Prim borçlarının ertelenmesi gereken süre bir yıl olduğundan, bu sürenin bitiminden itibaren ertelenen borçlar vadesinde ödenmemesi halinde yukarıdaki örnekte ertelenen primlerin 2003 Haziran sonunda ödenmemesi halinde, SSK tarafından tahsiline başvurulacak ancak ertelenen süre için (Haziran 2002 – Haziran 2003 dönemi için) gecikme zammı uygulanmayacaktır. B-Ertelemeden Yararlanmak İçin Yapılacak Başvuru ve Süresi.4747 sayılı yasa uyarınca, sigorta primi ertelemesinden yararlanmak isteyen işverenlerin 16-263 sayılı Genelge ekinde örneği bulunan “^başvuru formu”nu (yazımız ekinde er almaktadır) bağlı oldukları il sigorta veya sigorta müdürlüklerine vermeleri gerekmektedir. Başvuru formunda işverenlerin 4747 sayılı Kanun kapsamına giren Türkiye dahilindeki bütün işyerleri beyan edilecektir. Formun, bu formda kayıtlı sigorta ve sigorta il müdürlüklerinin hepsine ayrı ayrı verilmesi sağlanacak, sigorta müdürlüklerinden birine yapılmış başvuru diğerlerine de yapılmış sayılacaktır. Yasa kapsamına giren işyerleri için işverenlerce, ilave olarak işe alınan, sigortalılardan sendikalı olanlar, sendikalı olmayanlar ve diğer sigortalılar için ayrı ayrı olmak üzere aylık sigorta sayılı primleri bildirgesi ile dört aylık sigorta primleri bordrosu düzenlenerek verilecek, bu belgelerden sendikalı olanlar için “4747 sayılı Yasadan sendikalı olanlar bakımından yararlandırılmıştır.” Sendikalı olmayıpta Yasadan yararlandırılanlar için verilecek belgelere de “4747 sayılı yasadan yararlandırılmıştır” şeklinde ayrı ayrı kaşe vurulacaktır. Yasa kapsamına giren sigortalılar için; ilk beyan edildikleri aylık bildirgelerden başlanılmak üzere, işverenlerce beyan edildikleri diğer aylık bildirgeler ile birlikte (örneği yazımız ekinde bulunan) ayrı bir isim listesi her ay düzenlenerek, ilgili sigorta ve sigorta il müdürlüklerine verilecek bu listede; ilave olarak işe alınan sigortalıların adı soyadı, sigorta sicil numarası, o aydaki prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazanç tutarı, sigorta işsizlik sigortası primi tutarları ve bunların işveren hissesi tutarları ile işveren hisselerinin Kanunda belirtilen oranları gösteren tutarlar yer alacaktır. Bu listeyle birlikte, 4747 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (a) fıkrası kapsamına giren sigortalılardan dolayı (her bir sigortalı için bir kez alınmak üzere) sendika üyesi olduklarına dair ilgili sendikadan verilmiş bir belgenin verilmesi gerekmektedir. Sendikaya üyeliği sonradan sona eren sigortalılar hakkında en kısa sürede ilgili sigorta ve sigorta il müdürlüğünün bilgilendirileceği hususu da unutulmamalıdır. Erteleme işe başlanılan aydan itibaren başlayacağı için, ertelemeden yararlanılacak işçilere yönelik bildirimin, işe başlatıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar verilmesi gerekmektedir. III- 4747 SAYILI YASA KAPSAMINDA VERGİ ERTELEMESİKonuya ilişkin olarak 4747 sayılı Yasanın 2. Maddesi hükmü aynen aşağıdaki gibidir. “Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerinin 213 Sayılı Vergi Usul Kanunun 156 ncı maddesinde ifade edilen ve 30.04.2001 tarihi itibariyle faaliyette bulunan işyerlerinde 1.6.2001 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumuna vermiş oldukları Ocak-Nisan 2001 dönemine ait son dört aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak, bu Kanunun yayımı tarihinden 31. 12.2002 tarihine kadar işe aldıkları işçilerin ücretlerinden, işe başlanılan aydan itibaren on iki ay süreyle kesilen ve süresinde beyan edilerek tahakkuk ettirilen gelir vergisinin;
beyanname verme süresini izleyen yılın aynı döneminde ödenir. Maliye Bakanlığı uygulamayla ilgili ek bildirim almaya ve uygulama usullerini belirlemeye yetkilidir.” Uygulamaya ilişkin olarak 245 nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği 08.05.2002 tarihinde yayımlanmak üzere Resmi Gazete’ye gönderilmiştir.1 Yayımlanması beklenilen tebliğde vergi ertelemesi kapsamındaki işyerleri ve vergilere ilişkin açıklamalar yapılarak ertelemeye yönelik uygulama esasları ile bildirime yönelik usuller açıklanmaktadır.
Gerek 4747 nolu yasanın 2. maddesi ve gerekse yayımlanmamış 245 nolu tebliğ göz önüne alındığında uygulama esasları aşağıdaki gibi özetlenebilir. Vergi ertelemesi, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 30.04.2001 tarihi itibariyle faaliyette bulunan iş yerlerinde fiilen çalışan işçilerin ücretlerinden kesilen vergiler hakkında uygulanacaktır. 30.04.2001 tarihinden sonra faaliyete geçen işyerleri uygulamanın kapsamına girmemektedir. Vergi ertelemesi bakımından VUK’un 156. maddesinde yer alan işyeri tanımının esas alınması gerekmektedir. İşverenlerin 01.06.2001 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumu’na vermiş oldukları Ocak- Nisan 2001 dönemine ait dört aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri toplam işçi sayısına ilave olarak, 01.04.2002 tarihinden 31.12.2002 tarihine kadar yeni işe aldıkları işçilere ödenen ücretler üzerinden kesilen gelir vergisi erteleme uygulamasının kapsamına girmektedir. 4306 sayılı Yasa uyarınca tahsil edilmekte olan eğitime katkı payları, 4481 sayılı yasaya göre ödenen özel işlem vergileri ve damga vergisi erteleme kapsamı içinde değildir. Bunlar süresinde ödenecektir. Erteleme sadece ve sadece ücretler üzerinden kesilen gelir vergisine yöneliktir. Erteleme süresi işe başlatılan aydan itibaren 12 aydır. Erteleme, on iki ay süreyle uygulanacağından, herhangi bir vergilendirme döneminde ertelemeden yararlanılmaması halinde sürenin uzaması söz konusu değildir.Ertelemeden yararlanmak için ön koşul öncelikle mükelleflerin verecekleri muhtasar beyannamelerinde, çalıştırdıkları işçilerin tamamı için ödedikleri ücretler üzerinden kestirdikleri gelir vergilerini tahakkuk ettirmeleri gerekir. Ancak ve ancak tahakkuk ettirilen verginin ödenmesi ertelenecektir.
Dikkat edileceği üzere 4747 sayılı yasanın SSK primlerinin erteleneceğini bildiren birinci maddesi ile vergi ertelemesi belirten ikinci maddesi aşağı yukarı aynıdır. Her iki madde de VUK’un 156. maddesine gönderme yapılarak “işyeri” tanımı esas alınmaktadır. Yukarıda belirtildiği SSK düzenlemelerine yönelik açıklamalarda (A- Ertelemeden Yararlanma Koşulları ve İşçi Sayısının Tespiti” başlıklı bölüm) belirtildiği üzere, SSK primlerinin ertelemesinde işçi sayısı tespit edilirken aynı işverenin Türkiye’deki tüm işyerlerinde çalıştırdığı sigortalıların toplamı esas alınmaktadır. Oysa gelir vergisi ertelemesinde işyeri tanımından yola çıkılarak toplama yapılmaksızın tek tek mağaza, imalathane, şube ... vb. gibi işyerleri esas alınacaktır. C-Bildirim ZorunluluğuErteleme uygulamasından yararlanabilmek için, mükelleflerin yayımlanması beklenilen 245 nolu GVK tebliğ ekinde ve yazımız ekinde yer alan bildirimi doldurarak mutlaka muhtasar beyannamelerine eklemeleri gerekmektedir. Bildirimde sadece vergi ertelemesinden yararlanacak olan işçilerle ilgili bilgiler yer almaktadır. Bildirimin beyanname ekinde verilmemesi halinde ise uygulamadan yararlanılmayacaktır. Örnek: Mükellef (A) 01.06.2001 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumuna vermiş olduğu Ocak-Nisan 2001 dönemine ait dört aylık sigorta prim bordrosunda 30 işçi bildirmiştir. Söz konusu mükellef, bildirdiği 30 işçiye ilave olarak 2002 yılının Mayıs ayında 20 işçi daha istihdam ederek ücret bordrosuna kaydetmiş kesilen gelir vergilerini de ilgili dönem muhtasar beyannamesinde beyan ederek tahakkuk ettirmiştir. İlave 20 işçinin 15 tanesi toplu iş sözleşmesi yapma ehliyetine sahip sendika üyesidir. Buna göre, 2002 yılının Mayıs ayından başlamak üzere işe yeni alınan 20 işçinin ücretlerinden işe başlanılan aydan itibaren on iki ay süreyle kesilen ve süresinde beyan edilerek tahakkuk ettirilen gelir vergisinin; toplu iş sözleşmesi yapma ehliyetine sahip sendika üyesi olan işçiler için %50’si, diğer işçiler için ise %37’si beyanname verme süresini izleyen yılın aynı döneminde ödenecektir. Bu durumda 2002 yılı Mayıs dönemi ile ilgili olarak erteleme kapsamına giren gelir vergisi 1-20 Haziran 2003 tarihleri arasında ödenecektir. IV- SONUÇ4747 sayılı yasa ile ilave istihdamın artırılmasına yönelik olarak SSK primleri ve vergilerin süresinde ödenmeyerek 12 ay süreyle ertelenmesine olanak sağlanmıştır. Yasa 01.04.2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten itibaren mevcut işçi sayısına ilave olarak alınan her bir işçinin süresinde tahakkuk ettirilecek sigorta primleri ile işsizlik sigortası işveren hisselerinin ve ücretlerinden kesilen gelir vergisinin;
ödeme süresi bir yıl süre ile ertelemeye tabi tutulacaktır. Gerek SSK primlerinin gerek gelir vergisi ödemesinin ertelemesindeki esaslar birbirine benzemektedir. Ancak SSK primlerinin ertelemesinde sadece işveren hisselerinin kapsamda olduğu sigorta primleri ile işsizlik sigortası primleri işçi paylarının kapsam dışı olduğu unutulmamalıdır. Yine gelir vergisi ertelemesinde sadece yasada belirtilen koşulları taşıyan işçiler gelir vergisi stopajları erteleme kapsamındadır. Dolayısıyla tahsil edilmekte olan damga vergileri ve diğer yüklerin de kapsam dışı olduğu unutulmamalıdır. 4747 SAYILI YASADAN YARARLANILMASINA İLİŞKİN
1) İşverenin, Adı Soyadı veya Unvanı: 2) 30.04.2001 TARİHİ İTİBARİYLE FAALİYETTE OLAN İŞYERLERİNİN;
...................................... Sigorta İL Müdürlüğüne ................................
Gereğini arz ederim. TARİH İMZALAYANIN ADI VE SOYADI İMZASI ................................................ AYINDA 4747 SAYILI YASADAN YARARLANILACAKSİGORTALILARIN İSİM LİSTESİ 1) İşverenin Adı, Soyadı Unvanı : 2) İşyeri Sicil No : 3) Aylık Bildirgenin Ait Olduğu Ay : 4) Bu Bildirgenin Verildiği Ay : Yukarıda Kayıtlı İşyerine ...................................................... Ayında İlave Olarak İşe Alınan Sigortalıların;
NOT: Yukarıdaki satırların yetmemesi halinde liste eklenecektir. 1 www. Gelirler.gov.tr sitesinden alınmıştır. Makale tarihi itibariyle 245 nolu tebliğ henüz Resmi Gazetede yayımlanmamıştır. Yüklə 87,78 Kb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||