Ix asrdan XIV asrning birinchi yarmigacha tarbiya, maktab va ped
Umar Zamaxshariy (1074-1144) Xorazmning Zamaxshar qishlog`ida tug`iladi. U yirik olim, adabiyotshunos, shoir va yozuvchidir. U Urganchda so`ngra Buxoroda o`qiydi. Bog`dod, Makka va ko`plab shaharlarda sayohatda bo`ladi. Uning asarlaridan "Al-Kashshof" (Oshkor qiluvchi), "Chechanlik poydevori", "Xadisdagi notanish so`zlarni o`zlashtiruvchi" (lug`at), "Tog`, manzil va suvlar", "Dori - darmon va tog`lar ismlari kitobi", "Adabiyot muqaddimasi", "Hikmatli so`zlar", "Ugit va nasihatlarning oltin munchoqlari", "Saxiy yoz" kabilardir Zamaxshariyning "Al Kashshof" kitobi hozirda ham arab mamlakatlari diniy dorilfununlarida muhim qo`llanma sifatida ishlatilmoqda. Uning "Atvoq uz - zaxab fi-l mavoi’z va-l-xutab" (Ugit va nasihatlarning olting munchoqlari) asari tarbiyaviy jihatdan muhim ahamiyatga ega. Unda tarbiyaviy xarakterdagi 100 ta maqola berilgan.
