7.------------a. i, i--------------------məs: canişin və s.
8.------------a, u, ə-------------------məs:aludə və s.
9.-------- ---ə, a, ə---------------------məs: fərasət və s
10.-----------u,i,ə-------------------məs:Nuridə və s.
11.-----------a, ə, a----------------------bazərgan
12.-----------a, ə, i---------------------atəşin
13.-----------a, i, ə------------------avizə
14.----------a, i, u-----------------danişcu
15.----------ə, ə, i---------------sərsəri
16.----------ə, i, a--------------zərnigar
17.-----------ə, u, ə------------kəbutər
18.----------a, a, ə-------karxanə
Ərəb-fars mənşəli sözlər
Dilimizdə işlənən ərəb-fars mənşəli sözlərə aşağıdakılar daxildir:
1.Əvvəlində sər işlənən sözlər: sərkərdə, sərgərdan və s.
2.----------- ab işlənən sözlər :abqora,ab-həyat və s.
3.na,bi,ba şəkilçiləri qəbul etmiş sözlər:naxoş,bisavad,baməzə və s.
4.Sonu dar şəkilçisi ilə bitən sözlər: xəzinədar,mülkədar və s. şəkilçiləri ilə bitən sözlər
5.keş, gər, gah, kar, yab, anə, pərvər, namə, xətt, xana, pərəst, nak, hal, pür
qibləgah, tələbkar, feyziyab, aqilanə, vətənpərvər, tələbnamə, hüsnxət, kitabxana, qanunpərəst və s.
5. Rus-Avropa mənşəli sözlər
Əvvəli re(redaktor,redaksiya), poli(poliqrafiya,politexnik), para(paraqraf), rep(replika), res(restoran), ro(rota, roman), sem(seminar, semasiologiya), te(telefon, teleqraf), fe (festival), ep(epiqraf, epidemiya), me(metodika), mik(mikrorayon, mikroskop), fo(fonetika), fil(filosof), el(elektrik), ek(ekran), es(estetika), op(opponent), ko(komediya), imp(imperator), inst(institut), dis, de(deputat), ve(vedrə), aq(aqronom), avto(avtoqraf), və s başlayan sözlər rus-Avropa mənşəlidir.
Son hecasında o səsi olan sözlər rus-Avropa mənşəlidir: kosmos,motor və s.
Tərkibində i və a səsi olan sözlər:dialekt,diametr və s.
Tərkibində i və o səsi olanlar: bioloq,miokardit və s.
Tərkibində e və a səsi olan sözlər:teatr,seans və s.
Sonu iya (leksikologiya),ist(materialist),iv(aktiv) bitən sözlər.
Rus-Avropa mənşəli sözləri xarakterinə və funksiyasına görə aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar:
1.Məişət əşyalarının adlarını bildirənlər:şkaf,stol və s.
2.Elm və texnika ilə əlaqədar sözlər: morfologiya, qrammatika və s.
3.İncəsənətə aid sözlər:drijor, fleyta, balerina və s.
4.Hərbi sahəyə aid sözlər:avtomat,general və s.
5.Kosmosa aid sözlər
İxtisas: İSM
Kurs: I
Fənn: Ana dili
Mövzu 4: Təkmənalı və çoxmənalı sözlər
Ədəbiyyat
1. A.Qurbanov.Müasir Azərbaycan ədəbi dili.B.2003
2. Müasir Azərbaycan dili 1.hissə B.2007
3. N.Abdulzadə.Azərbaycan dili (milli kurrikulum)
4. H.Həsənov.Müasir Azərbaycan dilinin leksikası B.1988
5. S.Cəfərov.Müasir Azərbaycan dili B.1982
6.B. Xəlilov. Müasir Azərbaycan dilinin leksikologiyası.B, 2008.
Plan:
Dostları ilə paylaş: |
