İXTİsas: sosial iŞ qrup: 863 kurs: I fəNN: azərbaycan diLİNDƏ İŞGÜzar və akademik kommunikasiya səRBƏst iŞ: Dİl və ÜNSİYYƏT

Ünsiyyət mübadiləsində xüsusi rol oynayan qeyri-verbal ünsiyyət vasitələridə vardır ki, onlar aşağdakılardır.
1.Mimika – yunanca “mimos” sözündən götürülmüş, simanın dəyişdirilməsi, təqlid deməkdir. Mimika sifət əzələlərinin dinamik ifadəsi kimi özünü göstərir. Qaş, göz, yanaq, dodaqlar və s. sifətin bu və ya digər dərəcədə local mimika sahələridir. Ekman tərəfindən müəyyən edilmişdir ki, mimikanın 7 əsas sifət konfiqurasiyası var. Onlar müvafiq olaraq yeddi emosiyanı ifadə edirlər. Sifətin ən ifadəli əlamətləridodaqla qaş (ağız ilə göz) sahəsində yerləşir. Bu sahəyə əsas mimika sahəsi dyilir. Mimika insanın sifətinin təkrarolunmaz fəaliyyətini əks etdirir. Onun əsas funksiyası sifətin ekspressiyalarında insanın –emosiya və hisslərini ifadə etməklə şərtlənir.
Son zamanlar vizual ünsiyyət – (gözlərin təması) problem diqqəti daha çox cəlb edir. Gözlərin, görünən, özünəməxsus “əlifbası” var Anatomik baxımdan gözlər nə qədər müxtəlif olsalar da, onların kodları, başqa sözlə, psixosemantikası baxışların, necə deyərlər, rəqsində açıqlanır.
2.İntonasiya ünsiyətin başlıca akustik vasitəsidir. Ünsiyyət processed kommunikatorun resipientə münasibəti biavasitə noun intonasiyasında əks olunur. Onun ekspressiv – emosional funksiyası önəmlidir. İntonasiyanın bu funksiyası xüsusi məntiqi vurğu, pauza və s. akustik vasitələrlə qaynaqlanır.
3. Kinesika - “bədən hərəkətlərinin dili” kimi meydana çıxır. İnformasiya mübadiləsində noun kodları jestlər vasitəsi ilə açıqlanır.
4. Proksimika – (latınca proximity – yaxınlıq deməkdir) insanın şəxsi məkanı kimi ünsiyyət prosesində özünəməxsus rol oynayır. İnsan bu məkanı özününkü hesab edir və hətta onu bir növ fiziki bədəninin davamı sayır. Ünsiyyət prosesində ya kimisə özümüzə yaxın buraxırıq, hətta qolumuza gətirməsinə imkan veririk, ya da kimisə özümüzə yaxın buraxmırıq – şəxsi məkanın hüdudları ünsiyyət prosesində subyektiv olaraq belə müəyyən olunur. Bu yolla insan başqa adamlarla özü arasında ünsiyyət üçün intiutiv ölçülərlə əlverişli və ya münasib olan özünəməxsus psixoloji məsafə yaradır. “Yaxınlıq-uzaqlıq”, “istilik-soyuqluq” psixoloji məkanın emosional parametrləri belədir.
Qeyri-verbal kommunikasiya vasitələrinin fenomenologiyası belədir. Onların ünsiyyət processed rolu necə qaynaqlanır? İnformasiya mübadiləsində qeyri-verbal ünsiyyət vasitələrinin rolu əvəzsizdir. Gözlərin təması, isti və ya soyuqbaxışlar ünsiyyət məqamında nələri demir? İnsanın şəxsi məkanında da elə bu istilik və soyuqluq çalarları bilavasitə bərq vurur. Əllərin rəqsinin ünsiyyət məqamında öz əlifbası var.
Dilin kəşfi ən böyük uğurdur Lakin, bununla belə, bizim tələfüz etdiyimiz sözlər hələ “tam” mənzərə yaratmır. Qeyri-verbal kommunikasiya bir çox hallarda bizə sözlərə nisbətən daha çox məlumat verir.
Bu, necə deyərlər, iki tərəfli prosesdir: insanlar, birtərəfdən, özünün gündəlik həyatında sifətin ifadəsi, səsin tonu, jestlər, poza və bədən hərəkətləri, təmas və baxışlar kimi qeyri-verbal ünsiyyət vasitələrindən istifadə edirlər. Digər tərəfdən, başqa adamların qeyri-verbal ünsiyyət vasitələrindən istifadə edirlər. Digər tərəfdən, başqa adamların qeyri-verbal davranışını elə onların ölçüləri ilə qiymətləndirirlər Bu funksiya insanların emosionalsferasına aid olub, onlarda emosional vəziyyətin determinantı, şərti kimi özünügöstərir.