##İxtisas: Tarix və Coğrafiya ##Fənnin adı: XVIII xix əsrlərdə Rusiyanın Qafqaz siyasəti ##Bölmə: Azərbaycan

##num= 1// level= 2// sumtest=66 // name= XVIII əsrin I yarısında Rusiya və Qafqazda hərbi - siyasi vəziyyət //

1. Qafqazda ilk kapitalist manafakturası yaranmışdır:

A) 1819 - cu il, Gəncədə

B) 1830 - cu il, Tiflisdə

C) 1815 - ci il, Bakıda

D) 1830 - cu il, Gədəbəydə

E) 1835 - ci il, Şuşada

2. Şimali Qafqazda müridizmin yayılması başlanmışdır:

A) Şeyx Mənsurla

B) Şeyx Şamillə

C) Şeyx Məhəmmədlə

D) Həmzət bəylə

E) Məhəmməd Əminlə

3. Şeyx Mənsur ruslara ilk ağır zərbəni vurmuşdur?

A) 1778 - ci ildə Kubanda

B) 1783 - cü ildə Mozdor yaxınlığında

C) 1724 - cü ildə Kabardada

D) 1779 - cu ildə Terikdə

E) 1783 - cü ildə Terikdə

4. Çar hökumәti 1846­ cı il dә bәy vә ağaların hüquqları barәsindә fәrman vermәklә:

A) Bәzi güzәştlәrә getmәklә Azәrbaycan feodalları ilә münasibәtlәrini möhkәmlәtmişdi.

B) Vergi sisteminin qaydaya salınması üçün pul vergisinin tәtbiqinә hazırlıq gördü.

C) Onların torpaq üzәrindә xüsusi mülkiyyәt hüququnu tәsdiq etdi vә kәndlidәn toplanan verginin 50 % ­ә qәdәrinin pulla alınmasına imkan verdi.

D) XIX әsrin 30­cu illәrindә müsadirә olunmuş mülkәdar torpaqlarının sahiblәrinә qaytarılmasını rәsmilәşdirdi.

E) Bәy vә ağaların icma torpaqlarından mövsümü istifadә etmәk hüquqları bәrpa olundu.

5. Bakı, Tiflis vә İrәvan quberniyaları hesabına yaradılmışdı:

A) Yelizavetpol quberniyası.

B) Dәrbәnd quberniyası.

C) Zaqatala dairәsi.

D) Car­-Balakәn dairәsi.

E) Zәngәzur qәzası.

6. XIX әsrin 30­ cu illәrindә Azәrbaycanda baş verәn üsyanların sәciyyәvi cәhәtlәrini göstәrin.

A) Feodallar әleyhinә.

B) Müstәmlәkәçiliyә vә feodal zülmünә qarşı mübarizә.

C) Tәhkimçilik hüququnun lәğv edilmәsi.

D) Vergilәrin azaldılması.

E) Bәylәrin hüuqlarının mәhdudlaşdırılması

7. Atçılıq hansı etnik birliklər üçün müstəqil təsərrüfat sahəsi idi?

A) Kumuklar üçün

B) Avarlar üçün

C) Kalmık və noqaylar üçün

D) Osetinlər üçün

E) Heç kim üçün

8. Qafqaz uğrunda Osmanlı - Səfəvi fasiləli müharibələri neçə il davam etmişdir?

A) 120 il

B) 130 il

C) 110 il

D) 125 il

E) 140 il

9. Osmanlı - Səfəvi müharibələrinin ümumi sayını göstər?

A) 10

B) 8

C) 6

D) 15

E) 5

10. Fasilələrlə baş verən Osmanlı - Səfəvi müharibələri hansı illəri əhatə edir?

A) 1514 - 1746

B) 1548 - 1731

C) 1533 - 1639

D) 1536 - 1590

E) 1515 - 1612

11. Birinci Osmanlı - Rusiya müharibəsi olmuşdur?

A) 1713 - 1728

B) 1768 - 1774

C) 1603 - 1617

D) 1773 - 1777

E) 1776 - 1781

12. Qafqaz fəthi uğrunda Osmanlı –Rusiya, Osmanlı - Səfəvi və Səfəvi –Rusiya müharibələrinin məqsədi nə idi?

A) Ticarət yollarına sahib olmaq

B) Hərbi donanma saxlamaq

C) Bütün Qafqaza sahib oldu

D) Əkinciliyi dircəltmək

E) Rus əhalisini əraziyə köçürmək

13. Türkmәnçay müqavilәsindәn sonra Tәbriz әyalәtindә nizami qoşun hissәsinin başçısı necә adlanırdı:

A) Әmir­nizam

B) Әmir

C) Әmir­әl­ ümәra

D) Sәdr­әzәm

E) Sahibi­divan

14. Komendantlıq üsul idarәsi dövründә Azәrbaycanda mәhkәmәlәrә rәhbәrlik edirdi:

A) qazilәr

B) komendantlar

C) müftilәr

D) ruhani başçılar

E) mahal naiblәri

15. Aşağıdakı Quberniyalardan hansı daha әvvәl yaradılmışdı?

A) Şamaxı

B) Bakı

C) Gәncә

D) İrәvan

E) Naxçıvan

16. XIX yüzilliyin birinci yarısında Şimali Azәrbaycanda әn böyük üsyan baş verdi:

A) Qubada

B) Gәncәdә

C) Şәkidә

D) Bakıda

E) Şamaxıda

17. Hansı ərazilərin işğalından sonra Rus çarı IV İvan Qafqazın astanasında möhkəmləndi:

A) Qazan və sibirin işğalından sonra

B) Həştərxandan sonra

C) Qazandan sonra

D) Tiflisdən sonra

E) Sibirin işğalından sonra

18. Qacarlar sülaləsinin hakimiyyəti dövrü cavablardan hansında doğru göstərilmişdir:

A) 1775 - 1915

B) 1779 - 1925

C) 1780 - 1890

D) 1771 - 1930

E) 1760 - 1910

19. Qafqazda iqtisadiyyatın hansı sahələri əsas yer tuturdu:

A) xüsusən kağız sənayesi, toxuculuq sənayesi

B) kənd təsərrüfatı, xüsusən əkinçilik – buğda, arpa, darı, çovdar, yulav, çəltik, pambıq, bostançılıq və ipəkçilik

C) heyvandarlıq, balıqçılıq, arıçılıq

D) ipəkçilik, inşaat

E) balıqçılıq, meşəçilik

20. XVII – XVIII əsr səyyahları Şimali qafqazın hansı xalqları tərəfindən qılınc, xəncəl, atəş açan silahların hazırlanması haqda məlumat vermişdir:

A) savormat, sindi və kubanlarda

B) sarmat, çeçnlərdə

C) inquş, çeçen, Dağıstan aullarında

D) alan, sindi, inquş, zixlərdə

E) meot, kuban, axenlərdə

21. P. Buşevin, S. Solovyovun, E. Zevakinin əsərlərində ümumi cəhətlər nədir?

A) XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində Rusiya - Qafqaz münasibətlərindən yazmışlar

B) Rusiyanın Qafqaz qarşı olan münasibətinin xarakteri açılır

C) IPyotru xilaskar kimi qələmə verirlər

D) Hadisələrə pozitiv münasibət bəslənilir

E) Şimali Qafqazın iqtisadiyatından bəhs edirlər

22. "Bakı könüllü tutulmadı “atəşə tutuldu" fıkrinin müəllifi kimdir?

A) Solovyov

B) Boqdanov

C) Qreber

D) Butkov

E) Volınski

23. 1667 - 1668 - ci ildə nə baş verib?

A) Ukraina Misir müharibəsi

B) Kirmanşah Müqaviləsi

C) Stepan Razinin Azərbaycana yürüşü

D) Peterburq Müqaviləsi

E) bilinmir

24. I Pyotra «Dərbəndnamə» əsərini təqdim edilmişdir?

A) 1722 - ci ilin iyulun 22 - də

B) 1723 - cü ilin sentyabrında

C) 1723 - cü ilin avqustunda

D) 1722 - ci ilin sentyabrında

E) 1723 - cü ilin avqustunda

25. Qafqaz әyalәtlәri bir inzibati idarәdә ­ Qafqaz canişinliyindә birlәşdirildi

A) 1834­-cü ildә

B) 1844­cü ildә

C) 1840-­cı ildә

D) 1830­-cu ildә

E) 1850­-ci ildә

26. Rusiya və Səfəvilər arasında imzalanmış sülh müqavilələrini göstərin:

1 - Peterburq

2 - İstanbul

3 - Bağdad

4 - Rəşt

5 - Gəncə

6 - Kirmanşah

A) 1, 4, 5

B) 1, 2, 3

C) 1, 3, 6

D) 1, 3, 5

E) 4, 5, 6

27. I Pyotrun ermənilərin Xəzəryanı vilayətlərə köçürülməsi haqqındakı qanunu neçənci ilə aiddir:

A) 1727

B) 1724

C) 1730

D) 1732

E) 1735

28. 1724 - cü ildə Bakının idarəsi kimə verilmişdir?

A) Baratinə

B) Matyuşkin

C) Dolqurokov

D) Neçayev

E) Avramov

29. XVIII əsrin I yarısında hansı Rus – Qacar müqaviləsi Türkiyəyə qarşı yönəlmişdi:

A) Peterburq

B) Gəncə

D) Rəşt

D) Kirmanşah

E) Bağdad

30. 1847-­ci il Kәndli әsasnamәlәri nә aid deyil:

A) Kәndlilәr üzәrindә polis vә mәhkәmә hüququnun sahibkarlara verilmәsi

B) “Ali müsәlman silki ”nin lәğvi

C) Sahibkar torpaqlarında yaşayan kәndlilәrә başqa sahibkarların yanına köçmәsi hüququnun verilmәsi

D) Kәndlilәrin çöpbaşı vergisini ödәmәlәrinin nәzәrdә tutulması

E) 15 yaşına çatmış hәr bir kәndliyә 5 desyatindәn az olmayaraq yararlı torpaq sahәsinin ayrılması

31. 1853­-cü ildә dövlәt kәndlilәrinin hansı hüququ lәğv edildi

A) İcmada yaşamaq

B) Muzdlu әmәkdәn istifadә etmәk

C) Torpağa sahib çıxmaq

D) Bir kәnddәn başqa kәndә köçmәk

E) Birgә әmәk fәaliyyәti

32. 1830­-cu il Car­Balakәn üsyanının nәticәsidir

A) Tәhkimçilik lәğv edildi

B) Hәrbi idarә lәğv edildi

C) Keşkәl torpaq sahibliyi lәğv edildi

D) Mәğlub oldu

E) Komendant idarә üsulu lәğv edildi

33. Kartlinin sonuncu çarı olmuşdur

A) II İrakli

B) XII Georgi

C) Aleksandr

D) II Solomon

E) heç biri

34. Şimali Azәrbaycanda komendant idarә üsulu zamanı mövcud olmuş dairәlәr

A) Bakı vә Quba

B) Şәki vә Qarabağ

C) Car-­Balakәn vә Yelizavetpol

D) Talış vә Car­Balakәn

E) Qazax vә Şәmşәdil

35. Müstəmləkəçiliyə qarşı Şəki üsyanın başsıçı kim idi

A) Səlim xan

B) Şeyx Şamil

C) Hacı Davud

D) Məşədi Məhəmməd

E) Qamzad bəy

36. Şəki üsyanı baş verib:

A) 1838

B) 1831

C) 1834

D) 1839

E) 1837

37. Hansı üsyanın başçısı Məşədi Məhəmməd olmuşdur:

A) Şəki

B) Bakı

C) Lənkəran

D) Quba

E) Gəncə

38. Kartli –Kaxetiya çarlığı tamamilə ləğv edildi:

A) 1805, 16 noyabr

B) 1806, 20 oktyabr

C) 1802, 25 sentyabr

D) 1801, 12 sentyabr

E) 1802, 15 yanvar

39. Kartli Kaxetiya çarlığını ləğv etmişdir

A) I Aleksandr

B) II Yekaterina

C) II Aleksandr

D) XII Georgi

E) II Solomon

40. İrəvan xanlığına neçə mahal daxil idi:

A) 15

B) 16

C) 12

D) 12

E) 6

41. Aşağıdakılardan hansı İrəvan xanlığı ərazisinə daxil idi:

A) Ararat, Lori, Kaxeti

B) Vebibasar, Sürməli, Qardabani

C) heç biri

D) Zəngibasar, Vedibasar, Sürməli, Dərələyəz

E) Qardabain, Ararat

42. Rus - türk müharibəsinin illəri:

A) 1767 - 1775

B) 1763 - 1789

C) 1768 - 1774

D) 1349 - 1367

E) 1672 - 1579

43. İrəvan xanlığının ilk xanı:

A) Həsənəli xan

B) Hüseynqulu xan

C) Məhəmməd xan

D) Cavad xan

E) Heydərqulu xan

44. İrəvan xanlığı İrakli xərac verirdi:

A) 2000 tümən

B) 5000 tümən

C) 3000 tümən

D) 1500 tümən

E) 1000 tümən

45. Kartlidə təhkimçilik hüququ ləğv edilmişdir

A) 1890

B) 1790

C) 1863

D) 1864

E) 1883

46. Qafqaz canişinliyi lәğv edilmişdi:

A) 1880­ ci ildә

B) 1882­ ci ildә

C) 1898­ ci ildә

D) 1881­ ci ildә

A) 1883­ cü ildә

47. Bakı vә Tiflis şәhәri arasında birbaşa teleqraf xәtti çәkilmişdi:

A) 1912­-ci ildә

B) 1901­-ci ildә

C) 1906­-cı ildә

D) 1909­-cu ildә

E) 1914­-cü ildә

48. Hökumәt Cәnubi Qafqazda dövlәt kәndlilәrinin torpaq quruluşu haqqında qanun verdi

A) 1914­-cü il 15 iyunda

B) 1912-­ci ildә

C) 1900-­cu ildә

D) 1901-­ci ildә

E) 1913­-cü ildә

49. Quba vә Şәki xanlığının birlәşmiş qüvvәlәri neçәnci ildә Şirvan әrazisinә hücuma keçdilәr ?

A) 1767

B) 1766

C) 1769

D) 1762

E) 1760

50. 1724 – cü ildәn Osmanlı Türkiyәsi tәrәfindәn zәbt edilәn Qarabağ bәylәrbәyliyinin mәrkәzi hansı şәhәr idi ?

A) Şuşa

B) İrәvan

C) Zәngәzur

D) Gәncә

E) Qafan

51. Qafqazda ümumi imperiya idarəçilik sisteminə başlanıldı:

A) 1845

B) 1842

C) 1843

D) 1840

E) 1844

52. Cənubi Qafqaz hansı quberniyalara bölündü:

A) İrəvan, Dərbənd

B) Xəzər, Kutayesi

C) İmeretiya quberniyası və Xəzər vilayəti

D) Suxumi, Tiflis

E) Bakı, Tiflis

53. Ermənilər yaşayan ərazilərdə və Azərbaycanda təhkimçilik ləğv edildi:

A) 1870, 14 may

B) 1875, 12 may

C) 1873 25 may

D) 1876 16 may

E) 1876 26 may

54. Bakı -Tiflis Batum dəmiryolu çəkilmişdir:

A) 1883

B) 1886

C) 1896

D) 1885

E) 1887

55. Bakı- Rorstov dəmiryolunun çəkilməsi başa çatdı:

A) 1896

B) 1895

C) 1865

D) 1899

E) 1887

56. Şimali Qafqazda təhkimilik hüququnu ləğv etmək üçün hansı komitə yaradıldı

A) Samur vilayət komitəsi

B) Terek vilayət komitəsi

C) Dağıstan vilayət komitəsi

D) Kabarda vilayət komitəsi

E) Xosavyurd vilayət komitəsi

57. Çeçenistanda torpaq islahatı neçənci illərədək davam etmişdir:

A) 1913

B) 1915

C) 1920

D) 1917

E) 1914

58. Türkiyәnin Ön Qafqazın daxili işlәrinә qarışması üçün bәhanә oldu:

A) I Pyotrun Dәrbәndә daxil olması

B) Hacı Davudun Türkiyәyә müraciәti

C) Sәfәvi elcisi İsmayıl bәyin Peterburqla müqavilә imzalaması

D) Qazqumuxlu Surxay xanın kömәk ücün Türkiyәyә getmәsi

E) II Tәhmasibin Sәfәvilәr dövlәtindә hakimiyyәt başına gәlmәsi

59. Varansov Daşkov Qafqazda Rusiyanın canişini təyin edilmişdir

A) 1875

B) 1845

C) 1850

D) 1860

E) 1895

60. Hansı üsyanın başçısı Məşədi Məhəmməd olmuşdur:

A) Gəncə

B) Bakı

C) Lənkəran

D) Şəki

E) Quba

61. İrəvan quberniyası təşkil edilmişdir:

A) 1865

B) 1840

C) 1850

D) 1849

E) 1865

62. İrәvan, Gәncә, Tiflis, Şamaxı, Şirvan әyalәtlәri vә Dağıstan Türkiyәyә verildi, Araz çayı iki dövlәt arasında sәrhәd olmalı idi: Bu şәrtlәrin hansı sülh müqavilәsinә aid olduğunu müәyyәn edin:

A) İstanbul.

B) Qәsri­Şirin.

C) Kirmanşah.

D) Bağdad.

E) Nabur.

63. Aşağıdakılardan hansı İrəvan xanlığı ərazisinə daxil idi:

A) Zəngibasar, Vedibasar, Sürməli, Dərələyəz

B) Ararat, Lori, Kaxeti

C) Vebibasar, Sürməli, Qardabani

D) heç biri

E) Qardabain, Ararat

64. Rus - türk müharibəsinin illəri:

A) 1767 - 1775

B) 1763 - 1789

C) 1768 - 1774

D) 1349 - 1367

E) 1672 - 1579

65. San-Stefano sülh müqaviləsinin neçənci maddəsinə görə ermənilərə muxtariyyət verilməsi məsələsi qanuniləşdirildi

A) 16

B) 15

C) 12

D) 20

E) 10

66. Çarizmin Qaqazda maarifçiliyə diqqət yönəltməsində məqsəd nə idi

A) mədəniyyətin inkişaf etdirilməsi

B) Rusiyanı xammalla təmin etmək üçün yerlərdə mütəxəssislərin hazırlanması

C) mütəxəssilərin göndərilməsi

D) ölkəni özündən asılı vəziyyətə salmaq

E) heç biri