3.3.1 Torpaq profilinin quruluşu – torpaq genetik qatları
Torpaq profilinin quruluşu – torpaq horizontlarının şaquli istiqamətdə aşağıya doğru müəyyən qaydada düzüldüyü torpaq profilinin xarici görünüşüdür.
Horizontlar bir-birindən rənginə, strukturuna, kipliyinə və başqa morfoloji əlamətlərinə görə fərqlənir. Onların, bir çox hallarda, kimyəvi və qranulometrik tərkibləri də müxtəlif olur və onlarda bioloji proseslər müxtəlif şəkildə gedir. Torpaq bu və ya digər quruluşu təbii torpaqəmələgəlmə proseslərinin və insanın təsərrüfat fəaliyyətinin təsiri altında əldə edir.
Torpağın profilində bir neçə horizont fərqləndirilir ki, onlar da öz növbəsində yarımqatlara (yarımhorizontlara) bölünür. Hər bir horizontun adı və hərfi işarəsi (indeksi) vardır.
Adətən, torpaq profilində aşağıdakı genetik horizontlar ayrılır: Ao – orqanogen horizont. Bu horizont bitki qırıntılarının üzvi qalıqlarından (meşə döşənəyi, çöl döşənəyi) ibarətdir; T – orqanogen torflu horizont; A –humuslu-akkumulyativ horizont; A2 – elüvial horizont; B – illüvial və ya keçid horizontu; G – qleyli horizont; C – ana süxur; D – döşəmə süxurlar; Aək - əkin qatı, becərilən torpaqlarda əkin qatı. Orqanogen horizontlar Ao və T torpağın səthində formalaşır (şəkil 1.7).
Şəkil 1.7. Torpağın genetik horizontları
Torpağın əsas morfoloji əlamətlərinə aşağıdakılar aid edilir: torpaq profilinin quruluşu, torpağın və ayrı-ayrı horizontların qalınlığı; rəngi; qranulometrik tərkibi; strukturu; kipliyi; yeni törəmələr və mədxullar.
Dostları ilə paylaş: | 
