Antigen spesifikliyinin tipləri.Növ spesifikliyi dedikdə, buraya bir növdən olan fərdlərin digərlərdən fərqlənməsi başa düşülür. Məsələn, insanın qan zərdabına qarşı antitellərin köməyi ilə məhkəmə təbabətində qan lǝkǝsi asanlıqla aydınlaşır.
Zülalın növ spesifikliyi yüksək müdafiə faktoru sayıla bilər. Qruplaşma spesifikliyi isə bir növdən olan fərqləri araşdırmağa imkan verir. Bunu K.Landşteyner, O, A.B və AB qan qruplarını kəşf etməklə nail olmuşdur.
T ip spesifikliyi məsələn pnevmakoklar özünün polisaxarid antigenlərinə görə I, II, III, IV tiplərə ayrılır.
Heterospesifiklik yaxud heteroantigenlər buraya daha çox ümumi antigen determinatlar məsələn, qoyun, at, it, pişik, siçan, toyuq eritrositlərində olan Forsman antigeni aiddir ki, ancaq insan, meymun, siçovul, ördəklərdə olmur. Bundan başqa funksional spesifiklik, mərhələli spesifiklik, hapteno spesifiklik və patoloji spesifiklik ayırd olunur. Antigenlər mənşəyinə görə belə təsnif olunur:
Süni antigenlər.Bildiyimiz kimi, antigenlər elə maddələrdir ki, onlar orqanizmə əsasən parenteral yolla daxil olub ümmun reaksiya yaradır. Hər şeydən əvvəl onlar yüksəkquruluşlu maddələrdir (zülallar, polisaxaridlər - v.). Ancaq antigenlər aşağıquruluşlu maddələr məsələn, haptenlər, dərman preparatları da ola bilər. Antigen molekulunun immun reaksiyanı müəyyənləşdirən hissəsi antigen determinant (hapten) adlanır. Hər bir determinant müəyyən antitelin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Süni antigenlərin müəyyən hissəsi əldə olunmuşdur.
Təbii antigenlər.Təbii antigenlərə orqanizmin bütün zülalları, genetik informasiyanın daşıyıcıları aiddir. Beləlikla, buraya hüceyrə bioloji mayelərinin, on əvvəl dǝ plazma membranı zülalları daxildir. Bunlar hamısı qlobosid struk- turu törəmələridir (H-geni törəmələridir). H-gen fukuzil- transferazanın sintezini nəzarətdə saxlayır. J^ geni NOqalaktozaminiltransferazanı sintez edir. J geni isa qalaktozoltransferaza sintezini idarə edir. Başqa təbii antigenlar asas kompleksdon, VI xromosomda yerləşən kompleksdən yaranır.
