| 1.2 Xarici ticarət nəzəriyyələri
Xarici ticarət nəzəriyyələrinin əsasını qoyan A.Smithin “Mütləq Üstünlüklər” və D.Ricardonun “Qarşılaşdırılmalı Üstünlüklər” nəzəriyyələri istehsal fəaliyyətinə əsaslanaraq əmək bölgüsü həyata keçirməsi ilə dünya rifahının maksimum səviyyəyə çatacağını düşünürdülər.Klassik iqtisadçıların əsas aksiomları bunlardır:
Xarici ticarətə aid nəzəriyyələr isə aşağıdakı kimidir:
Mütləq üstünlüklər nəzəriyyəsi Merkantalist fikirlətinin tam aksinə azad ticarətin həm ölkə iqtisadiyyatı üçün həm də dünya rifahı üçün qapalı iqtisadiyyatdan daha faydalı olduğunu söyləmişdir.A.Smith düşüncələrini sadə və başa düşülməsi asan bir modeldə toplamış və heçbir təsir olmadıqda ölkələr arasında ən yaxşı və faydalı ticarət siyasətinin azad ticarət siyasəti olduğunu bildirmişdir.
Adam Smith azad ticarət və beynəlxalq ixtisaslaşma ilə bağlı fikirlərini “Mütləq Üstünlüklər Nəzəriyyəsi” əsərində ortaya qoymuşdur.Mütləq üstünlüklər nəzəriyyəsi,bir ölkənin ticarət həyata keçirdiyi digər ölkəyə görə hansı malların istehsalı daha az xərc tələb edirsə bu malların istehdalını çoxaltmalı və daha çox ixrac etməli,istehsalı digər ölkəyə daha baha başa gələn malların isə istehsalını dayandırmalı və digər ölkədən idxal etməlidir.Beləliklə xarici ticarət qapalı iqtisadiyyata görə daha çox fayda verəcəkdir.
Bu nəzəriyyəyə görə xarici ticarətin reallaşdırıla bilməsi üçün tərəflərin qarşılıqlı olaraq fərqli malların istehsalında ixtisaslaşması gərəkdir.Belə bir ixtisaslaşma ancaq sərbəst ticarət mühitində reallaşa bilər.Azad ticarət,ölkələrə digər ölkələrin əməyində istifadə etmə şansı verir.
Dostları ilə paylaş: | 
