Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

Mavzuni o’zlashtirish uchun savollar:
1. Hozirgi zamon o’qituvchisining pedagogik fazilati qanday bo’lishi kerak?
2. Bugungi kun o’qituvchisiga qo’yilayotgan talablar mazmuni nimalardan iborat?
3. Yosh o’qituvchining darsda pedagogik–psixologik jihatdan tayyorgarligi?
4. O’qituvchining individual nutq madaniyatiga ega bo’lishiga ta’rif bering?
5. Pedagogik – psixologik muloqot jarayonining asosiy mohiyati nimalardan iborat?
6. Hozirgi kunda ta’lim muassasalarida o’tiladigan dars turlari haqida?
7. O’qituvchi zamonaviy darslarning qanday kombinatsiyalarini bilishi lozim?
8. Dars jarayonida asosiy maqsadga erishish uchun qanday talablar qo’yiladi?
9. Zamonaviy ta’limda o’qituvchining vazifalari?
10. Ijodiy kayfiyat nima va u ta’lim – tarbiya jarayonida qanday
shakllantiriladi?
11. O’qituvchining o’z – o’ziga ta’sir qilish usullariga ta’rif bering?
12. O’qituvchining kasbiy omilkorligini shakllantirish istiqbollari?


Talabalarning mustaqil tayyorgarligi uchun topshiriqlar.
Quyidagi mavzular asosida reja tuzing va o’zingizning fikr – mulohazalaringizni bildirib, “Mustaqil ish” yozing:

1. 
   “O’zbekiston Respublikasida o’qituvchi kadrlarni tayyorlash siyosati”.
   
2. 
   “Hozirgi kunda o’qituvchining ta’lim jarayoniga tayyorgarligi”.
   

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

1. 
   Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag’ishlangan majlisidagi O’zbekiston Respublikasi Prezidenti nutqi. G’G’ Xalq so’zi gazetasi, 2017.16 yanvar, №11
   
2. 
   Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz. “O’zbekiston”, 2017.
   
3. 
   O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni. O’zbekiston Respublikasi qonun xujjatlari to’plami, 2017yil, 6-son,70-modda.
   
4. 
   Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi – inson manfaatlarini ta’minlash taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. “O’zbekiston”, 2017.
   
   1. 
      Xoliqov G’Pedagogik mahoratG’Darslik.T.:Iqtisod-moliya nashriyoti, 2011- 420 b.
      
5. 
   N.N. Azizodjaeva G’Pedagogik texnologiya va pedagogik mahoratG’ T.: O’zbkiston yozuvchilar uyushmasi. 2006 - 159 b.
   
6. 
   B. ZiyomuxammedovG’ Pedagogik mahorat asoslariG’ T.:TIB-KITOB, 2009-183b
   

G.D.Baubekova, G.T. Xoliqova, G. MagzumovaG’ pedagogicheskoe masterstvoG’ uchebnoe posobie. T.2002-63
. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag’ishlangan majlisidagi O’zbekiston Respublikasi Prezidenti nutqi. G’G’ Xalq so’zi gazetasi, 2017.16 yanvar, №11
Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz. “O’zbekiston”, 2017.
O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni. O’zbekiston Respublikasi qonun xujjatlari to’plami, 2017yil, 6-son,70-modda.
X. Ibragimov, U. Yuldoshev va boshqalarG’ Pedagogik psixologiyaG’T.: 2007 - 410 b.
Ochilov Malla. Muallim qalb me’mori: Saylanma. T: O’qituvchi, 2000-360 b.
M.Pirmuhamedova.Pedagogik mahorat asosolari. Ma’ruza. T.: 2001.
I. Karimova “Mustaqil fikrlash” metodik qo’llanma. T.: 2000- 60 b.
M. Xamdamov G’ Yoshlarning intelektual salohiyatini rivojlantirish mexanizmining pedagogik-psixologik asoslari (uslubiy tavsiyalar). TDPU. 2007y-250 b.
H. Abdukarimov, O. Suvonov.”Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat” T.: “Fan”.2010y.
H. Abdukarimov .Dars tahlili metodikasi T.: “Fan”.2010y.
H. Abdukarimov, O. Suvonov. Umumiy pedagogika: texnologiya va amaliyoti. –T.:O’zRFAAK, 2012.117b
Ya. Nurumbekova.Tarbiyachi kasb faoliyatida innovatsion texnologiyalar- Guliston “Ziyo”, 2012. 62b
H. Abdukarimov, Suvonov O., Nurumbekova Ya. “O’qituvchi nutqi madaniyati” o’quv-qo’llanma.–GulDU., 2014.
Lato’shina D.I. Istoriya pedagogiki. (Uchebnoeposobiya). – M., 2003.
Principles of Learning and Teaching. Effective pedagogy. P – 12.
Leadership guide.Senior leaders, subject leaders and teachers in secondary schools. Pedagogy and Practice:Teaching and Learning in Secondary chools . Status: Recommended Date of issue: 09-2004. Ref: DfES 0444-2004 GGuidance.
“Sabr va sadoqat sohibi” (Ustoz Omon Suvanov 75 yoshda). Adabiy-baddiy nashr. Guliston: “Ziyo” nashriyoti, 2017.-200bet. ISBN978-9943-4776-9-8.
.Omon Suvanov. “Yuksak mahorat sohiblari” o’quv-uslubiy qo’llanma. T.: -2017. 200 b.
Omon Suvonov pedagogikasi. H. Abdukarimov.O’quv-uslubiy qo’llanma .T.:-2017, 65 b
WWW. nuqf. intal. uz
Dars jarayonida o’qituvchi oldida muhim vazifalar yotadi: o’quvchilarni darsga jalb qila olish, ularga o’zlari bajargan topshiriqlarning samarasini ko’rsata bilish, komillikka undash va rivojlantirish.
Pedagogik hamkorlik ana’naviy usullardan farq qilgan holda o’qituvchi va o’quvchi birgalikdagi mehnati orqali bilim olishga jalb etishni kuchaytiradi. Pedagogik hamkorlikning mohiyati shundan iboratki, u ijtimoiy hayot, tuzum o’zgarishi bilan yangilanib, takomillashib boradi. Pedagogik hamkorlik bilim olishda o’quvchilarni erkinligi va o’z ixtiyoriga ega bo’lish qoidasiga tayanadi. Pedagogik hamkorlik o’quvchilarni oldilariga qo’ygan maqsadlariga erishishga o’rgatadi. Ularni o’z ustida ishlash va o’zini-o’zi tahlil qilishlariga undaydi. Pedagogik hamkorlik jarayonida o’quvchi o’zini sinfning ajralmas bir qismi ekanini his kiladi. Mahoratli o’qituvchi har bir o’quvchi darsda o’z-o’ziga topshiriq bera olishiga, o’z bahosini o’zi belgilashiga erishadi.
Pedagogik hamkorlikning bir qancha shakllari mavjud: «o’qituvchi –o’quvchi», «o’quvchi–o’quvchi», «o’qituvchi-ota-ona», «o’qituvchi-o’qituvchi», «o’quvchi-direktor». Ular har biri o’ziga xos xususiyatga ega bo’lib, chuqur ilmiy asosda tahlil etilgan holda amalga oshirilsa ta’lim jarayoni samaradorligi ortib boradi. Bu munosabatlar ichida «o’qituvchi –o’quvchi», «o’quvchi–o’quvchi» munosabatlari eng asosiylari bo’lib, bu hamkorlik ham bilim olishda, ham shaxs sifatida shakllanishida bola shaxsiga samarali ta’sir ko’rsatadi.
Dars - o’quvchi va o’qituvchi nafaqat berilgan darsni mustahkamlashi, balki keyingi dars samaradorligini oshirishi va o’quvchining mustaqil fikrlashi uchun olib boriladi. Uyga vazifa berish va tekshirish juda muhim ahamiyat kasb etadi. Chunki uy vazifasini bajargan o’quvchigina to’liq bayon qilingan darsni o’zlashtirgan bo’ladi. Dars o’zlashtirilgan daraja esa dars samaradorligi sifatini belgilaydi. O’qituvchi o’z oldiga qo’ygan maqsadiga erishish uchun darsda o’quvchilar bilan eng avvalo pedagogik hamkorlik o’rnata bilish kerak. Buning uchun o’quvchilarda darsga bo’lgan qiziqishni uyg’otish lozim. Pedagogik mahoratga ega bo’lgan o’qituvchi dars o’tishdan oldin, darsga taalluqli bo’lgan qiziq ma’lumot berib o’quvchilarda darsga qiziqish hissini uyg’otadi. O’qituvchi o’quvchilarda sal charchoq sezsa ularni darsga qayta tayyorlash uchun o’ziga jalb qila olishi kerak.
Dars samaradorligi quyidagi didaktik kategoriyalar orqali tahlil kilinadi:

1. 
   Darsning didaktik printsiplarga va o’quv-tarbiyaviy jarayonga mosligi.
   
2. 
   Darsning borishi va natijasi dastur, asosiy didaktik maqsad talabiga javob berishi.
   
3. 
   Didaktik vazifalarning bajarilishi va o’quvchilarga bilim, ko’nikma va malaka berishda maqsadga erishilganligi.
   
4. 
   Dars tartibi va uning ichki tizimida elementlarning ketma-ketligini aniqligi.
   
5. 
   Darsda qo’llanilgan usullar va vositalarning didaktik vazifalarini hal etishda mos kelishligi va o’quvchining yuqori darajada bilim olishi, ta’lim-tarbiyaning birlikda berilishiga uyg’unligi.
   
6. 
   Darsning umumiyligi va har bir o’quvchi uchun taallukliligi , hayot bilan bog’liqligi.