Jizzax davlat pedagogika instituti

Jismoniy mashqlar - kishiga ko‘p tomonlama ta’sir etuvchi muhim o‘ziga hos tarbiyalash vositasidir. Ular jismoniy tarbiyaning sog‘lomlashtirish, o‘rgatish va tarbiya berish masalalarini al etishda qo‘llaniladi. Aqliy, ahloqiy, estetik va mehnat tarbiyasini amalga oshirishda yordam beradi, shuningdek ko‘p kasalliklarda davo sifatida ishlatiladi.

Raqs harakatlari musiqa jo‘rligida kishining barcha sistemalar ta’sir etadi,jismoniy sifatlarni chaqqonlik, abjirlik, tezkorlik va boshqalar taraqqiy ettiradi, shuningdek egiluvchanlik, erkin his etishlik, harakatlar go‘zalligini paydo etadi, ezgu tuyg‘ularni uyg‘otadi, qomatni dadil tutish ko‘nikmasining shakillanishida yordam beradi. SHu sabablardan kelib chiqib rakslardan jismoniy tarbiya vositasi sifatida foydalaniladi. Odatda bu maqsadda oyoq o‘yini, raqslarning xar xil elementlari qo‘llaniladi.

Turli ish faoliyati mexnat, rasm solish, xaykaltaroshlik va boshqalardagi xarakatlar bola a’zolariga yaxshi ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Bunda qaddini to‘g‘ri tutishga rioya qilish, xar bir bolaning o‘ziga xos tamonlarini, sog‘ligida, jismoniy taraqqiysi va jismoniy tayyorgarlik xolatini xisobga olib jismoniy mexnat miqdorini aniqlash lozim bo‘ladi.

Massaj, silash, uqalash, shappatlash, engil uzish yolg‘iz teriga emas, insonning butun tanasiga tasir ko‘rsatadi. Teri onalizatorining ko‘zni o‘tkazuvchanlik yo‘li bola tug‘ilmasdan avval voyaga etadi. SHu boisdan yangi tug‘ilgan bola xammasidan avval teri retseptorlari orqali tashqi ta’sirni qabul qiladi 6 oygacha. Bolalarda teri satxi nisbatan katta. Massaj qon tomirlari tizimiga tasir etadi. Terida asl oxirlarini qitiqlashga javoban qon tomirlar reflekslar.

1. Tashqi olamdan tasurotlarni qabul qilib oluvchi murakkab asab mexanizmi vujudga keladi.Qon tomirlari kengayadi, qon aylanish kuchayadi, issiqlik chiqishi ortadi. SHu boisdan issiq xavolarda vujud qizib ketishni saqlanish mumkin. Massaj tasirida yog‘ va terlash bezlarining faoliyatlari kuchayadi. Mushaklarda opsiklanish qayta tiklanish jarayonlari ortadi va ularning qisqaruvchanlik qobilyati ko‘payadi. Mushaklar toliqishi tezda o‘tadi va ish qobilyati tiklanadi. Massaj limfa tizimiga tasir etadi va limfalar oqimini tezlatadi.