Juviviscens
Yüklə 2,44 Mb.
|
|
DEMOCRITVS JUVIVISCENS: Sivc TITA & PHILOSOPHIC DEMOCRITI. . Authore JOANNE CHRYSOSTOMO MAGNEK O, Burgundo Luxoviensc Patritio,Phi. losopho, Medico, & in Uuniversitate Ticinensi Regio Medicinæ Proseflore, Editio ultima;
Hag æ- Comitis,' ExTypographia ADRIANI VLACQ^ M. DC LVIH. EXC ELL ENTISSIM I SENAT US
MEDIOLANENSIS Æquissimo Prxfidi D.OCTA VIANO Pi cenardo J. C. Cremonensi lVuJlrifsimts Consultifsimifque SENATORIBVS D.ALOYSIO BELCREDIO J. C. Ticinensi. D. JO:BAPTISTÆ BONETTO J. C. Cremonensi. D. PETRO TETRACINO J. C. Laudensi. D.JO;ARIAS MALDONATO J C. Hispano. D.OTHONI CAIMO J.C. Mediolanensi. D.ANDREÆ ALIFERO J.C. Mediolanensi. D. MATTHÆO B I M I O J.C, Mediolanensi. ". D.JO:
D. J O : BAPTISTÆ CANTONO J. C. Alexandrine * D.ALFONSO DELRIO NORIEGA J. C. Hispano. DFABIO FRANCISCO DUGNANO J. C. Mediolanensi. D. GUIDOBONO CAVALCHINO J. C. Ticinensi. D. CAROLO PATELLANO f. C. Mediolanensi. D. AUGUSTINO NAVAR. RO BURENÆJ.C Hisp. It : Chrjfostomus Uugnenus immor- Ulcmglomm P. Patr e s &fth &¥$> <&&* &f& 6?¥ft ^MdJ» COnsecro vestro nomini philosophise meæ primitias , q uæ vobis prius desiinatæsunt, quamnata?; iis sin gulars uniuscujusjue vestrum adoraturus eram virtutes , at nunc insigne mihi a vestra munisicentia collatum agniturus beneficium ; quo scilicet me in emeritorum subsellia evexistis , dumRegium nominavistis,Profefforem , & honoratio, mentis meis majori , auxistis. Sen tio sa tis , tanto pltss a me expectari , quo gradus major est,in quo me cssevoluistis j neque vero faviftis, ut ignavia otioque torpe- Km } fed quam ab uno^uoque vestrumgravissimam accepiadhortationem , dumadivisingulorumdomos, beneficentiffirhas in me manus venerabunde delibatnmsividerem, utfpei de me con cepta, responderent fatta , cxplerem - que omnium expettationem , hæc in - quam admonitio , ita insedit menti,ut vires animosque dederit, ad reserendos Elysios,redivivurn vobis stituro Democritum, cujusiapientiffima doctrinajam dudum interpretem sibi expofcebat vel apologiam. Revera cum amicorum suasionibus adductus fui,ut ab physica quadam tractatione typos lacesserem,diu animo fui inter varias designa tions fluctuante : Dum itaque anceps animi consilium meum excutio, id quod Severius iile Boetius ordinis Senatorii , triuphantisq; togæ sapientiffimurri ferculum , sib in carcere detent o conticontigisse sinxit^cum philosophia ipsacolloqui , id enimveromihi inmuseopeneaccidit, veterum
difceptantes : ilia quidem obsoletis vestibus iobscuro vultu,vixque
humani quidquam ob lutum , & squallorem retinente,
hæcautem loquacior, comptula & fastu pene tyrannico superbaj
at ubi antiquior seniorque sapientiaplurima aquaserenumsibi
nativumque vultum sorditie abjectarestituir, tune enimmajeltatis
visa mini est peneadoranda:, unumqucproseadduxitargumentumiquod
scilicet propior origini , aiternæ scilicet veritati^
20 ea minus aliquanto quam ju nior Sophia aberraret : Atomoiumque
opinionem, veluti gran ge, palmariumque mentium humanarum
opus, produxit in me dium , rdiquitque mehacAto-
Diorumcogitationedesixum.Ea fane
sane digna visa est, quæ ab ipfiu s _ ret, appositumque vobis muntss»— culum duxi, turn, quod id opu s a nullo hactenus fueiitpertractatct (Sennertiis siquidem qui uno ca— pitedeillisagit, atomosnequaquam » fed minima physicadari probavit^ tum etiam, quod subtilissimæ indagationis , in præsiruendis principiis, & ad siabilienJam doctrinam , elicier.dafque consequentias , plurimum liaberet. ,Resardua tfi^etujlUnovitatendw, nofts axtontatem, obsole te nitorem , obfeuris lucem , pfttdltis gr/ttiam , dubusjidem , omnibus veto naturam, & naturafua omnta : itaquettiam non ajftcatis voluljfe pulcbrum eft. Non explebo unquam, vel assequar exquisitissima Democriti senfa , fed sicuti pueri olinvrepandis ulnis Rhodii Colossi digitosmetiebantur; itavastashu- /us ingenioruai Phceijicis cogititio tationes, veluti pumilo nifu ami bin a me perspicietis; Democrituinitaqueluci nostræ reltituere placuit , 8c tanto Philosopho ad celeberrimum totPhilosophis seculum esse admissionalis , vitam illicoricefli posthumam, mixtasqie minuttssimis cineribus e;'us corporis aromos ; abantiguorum rudetibus, rogisque eruere sum conatus : impersectum sane f pirat , lucisque hu j us usuram ab vestiæ protectionis aurasibi cxposcit, cæteroquisifavoredestituaturvestsocombureturiterum, satoqueillisubjacebit acerbissimo, cjuodexsuscuatumimpiis ritibus ab Erichthone cadaver , dequo eloquentissimus Poeta Lucanus. Vadit defunBus ad ignes. Abfit boc omen:fovebitis enim viium legisiV.torem, Senatus Abdeiitani prassidem, divina?que , si Herculem consecramus,nobiUtatis ; amicum Medici , scientixque flucuniversalis virum doctiomnes i apud quod id forte promovero, ut illorum aliquis excultioris ingcnii id perficiat,cui principium dedi. Vosinterea, Patres ConsgiuptI i conatibus meis favete, dum aliicælos integros,foricontentioncsi'medelarumque voluiriina vestris arisappendent, Atomumetiam inter ea donaria adesse patiamini. Valete, Ttc'mi R(gii,prid. KsU Maji ,' ^»»o,M.DC.XLVI. SyllaSYLLABUS Difputationum, &Proposirionum de Atomis. Prolegomena. j Efteritivita,pag. t 6 Libri a D tmocritoscripti, I J j^I Tejlimonia dejapimtia , & 'Js do&rinaD tmecrtti. 24 ** Invent a Democriti. - 32 SjntpJ?sde£?rin Diftributio e^usdem deftrin* per capita.
4*
lrafdti* ad Ltclorem- 4 J five
1 D £ A T O M I s. Imitmmtum totiut Optris^jtts dipibut tio,Qf method***: 5° Di SPUT ATO. Ti An detur mattria prima dhirsa ab tit* ramw ? 13 Syllabus. Definition!!. 5-3 Pr'mcipia, ' 54 PoftuUtat , 5* C a p u t. I. Ekmenta ejje materiam pr'tmam. $y Propositio. I. Qtaiuorsunt materiapnm* proprieties , ab ipja infef arables : prima , ut sit primum wniufcujufqtte ctrporUsub)cElum : se* cunda, ut in omnibus eorporibus natu ral/bus eadem reperiatur imjse : tertia, mtsitingenerabelis, & inconuptibilts : quarta, ut in ipfam corpora omniaper diffolutionem ultimem refolvantur. Propositio. II, Elementa sunt primum tiniuscuju/ytiecorporissubjeBum : in tmnibus corporibus naturalibus, eaiem reperiuntur ineffe \sunt ingeneralilia, & incorruptibilia : quodlibet corpus in ipfaper dijsolutionem ultimam re/olviiur. 6o Propositio. III. Elcmtma sunt mat erit pnmAj 78 Propositio. IV. Mat eria prima, qum mAr'tsioteUs proponit ex Ægyptiorum mente, emnino inutilis tfi, twmph)sico, tum medico, " 79 Ca.
froprietatibus elementirun , juxia Xxmecritiplacita. ' g0 Propositio, V. Quatuor/»»; Neoteric** rum de Elemmtis opinion:* p *cifuoe. Sl Propositio VI. Element a]uxta Dtmecritiplaciia desinire. g^ Propositio VII. Eltmmtum non cent , ponitur ex materia,& forma, 8$ Propositio V 1 1 1. In quovit element' tviisuntprimario cor.sideranda. Pri mo , molessuhsiantinlis corporea: s« cundo , qua In ai prima : tertio, appetentia mixtionis, Secundario autem elementa conttmplanda stint utpanes unherfi,& utmobilialocaliter. 91 Propositio. I X. Non est satis probatum a philo/ophis dari quatuor thmenta, Propositio X. jiir non eft elementum, 1 10 •
Propositio. XI. Daniurti\ztantumEkmmta : Terra, jiqui, Ignis. 117 Propositio XII. Definitions primammqualitatum, al Arisiotekletradt t*, snnt improprioe , (juare aliai afferre tentavi , Dcmocriti flacitis confort met, iiO
contra superiorem Democriti doctriz nam, I2S ObjeEtiones coni ra incorruptibilitatem,& \ numerumEhmmtorum. 129 ObjtSsionet c ontra temarium ehmento* rumnumerum, 140 Propositjo XIII. Aer cant gravitate, & levitate. 144 Obj'Sti* contra acrisindifferentiam. 1 s J , , DlSPUTATIO II. De compoptiont rerum ex atomit. j$j Dtfinitioms. I j 9 Principia. 1 6 1 Posiulata. 165 C a p u t.I. Sentential cekbres de compofitiene contirtui, 16$ Propositio. X I V. Continuumnon cone siat ex punBis mathematiiii .,• 1 64 Propositio, XV. Continuum non centponitur expanibus, &pun£lis mathematkiisimul. • 1 6J
Propositio XVJ. Continttumnonconflat ex simplici mtitat ante divifimem indistinct*. 168 Propositio XVII. Continuum non eonflat partibus/yncategorematice infinit'u
Propositio XVIII. Nntr.erus partium imtinui ion eft sicuti numeri fin'ti popbiles, 170 Ca put. II. Q/tod omnia ex atemi (on/lent. 173 Propositio. XIX. 'Ventinuum compniturextAtomis, five, corpusculis finitis numero,adoequatt interfe disiin - Bis , ctrt* & determinant arm . 1 74 Propositio X X. uitemi definitionent dare. 188 Caput. III. De Atomorum proprie- Utiiut, 193 Propositio. XXI. Omnibus lAtorr.is convmit triplex mebilitas , frima ra* tkntuniversi ,secunda ratione vacui, tertia ratione mixti. 1 94 Propositio. XXII, Datur sympathia inter Atomos. 196 Propositio XXIII. Tie Atomorum parvitate aliquid conjifiura afjequi, 204. Propositio. XXIV. zsftomis aeris injitum eft, crpropium cum alii suniri nunqttam, »°8 Propositio. XXV. Quemodojehabeant igw* , aqueoe , C terre* ad uniwem, determinare. 2io Propositio. XXVI, lAtomissua inest sigura. nj Examen doBrinoe Vlatomicoe it ehmen torumfigurh. 115 Propositio XXVII. *Aimislgne\s j?- guram apgnareex D^mocrito. , i^o Propositi&XX VIII. ^Atomorum terrearum figuram ex Democrito deter minate, a 3 9 Propositio.XXlX, figuram determinare, i49 Propositio. XXX. De ^Atomorum ae ,
rearum figura juxta Demacritum pronunuare, i s 6
Propositio. XXXI. Mof.ts Atamorum es. 1 59
Ca put. IV. Demixtiane, &disso!us time Alomorum. 167 Propositio. XXII. lAundi genesim exclicare per Atomos juxta Dontocritum, 267 Propositio XXXIII. Modus agendi Atemorum eft triplex : Primus perintrusiontmsui inporos : Secundus per fropagationem qualitatis in spat10 libere : Tertius per inbibitiontm qualitatis contrari*. 278
Atomimiscmiur, explicare. 28 J Propositio, XXXV. Pluressunt mix- - ticiumgradus , unaordinaturadperftUiorem, (ST mixta Jimpliciora perft. Simtm funt materia , mixtifqut plurimi infant pori qui ab Atsmorun jeriatim pofisarum connexion oriuvt babent, ' 288 Propositio. XXXVI. Explicatur dissolutio mixti ex democriti priticipiis, Democritus Docons , Jive parti digma explicandi ardua qu*vis per cnrpufculorum doEirinam, joy ThemaPhilosophicum. 305 Status quoestionis. 3° 6 Jnveftigatio generalise 3 06 Color,five adapt ado- 3 °9 r\efolutio quoefiionis, 3 ' ° Anmtatfanes. 3 ' l tyjlexio. 3U Ca p u t. V. Diff.cultatum in tjuoefiiont cmtinui solutio ex proprijs atomorum 'principhs. 3»2 Stminarium Rjjponsionum ad argummta Mathematica. 314 Lemma. I. Mathematica alstrabit ab cmni
Lemma. II. Dhifibilitat extrinfectt nm infert dhi/ibilitattm intrwsecam^ 1 16. Lemma, I 1 '• Ne» sunt txpendend* aitiontsphyfica regulis Geometries!, 317 Objectiones Mathematics. 3 1 9 Oblectio. I. Dc Triangub, 319 Objectio. II. De Quadrate. 321 Objectio. 1 1 1 .De Circuits cmcetricis.iz 3 Objectio; IV. De circuit tctragonijmo, 324 Propositio. XXXVII. Problema, Me< niscum,fiie lunulam quadrau. 3 17 Objectio. V. De linea conchili. 330 Propositio. XXXVIII. Dantur line* quafroduft* ininfitiitum,/emper mai gx,ac magis accedwt,nunquam tamen vel intersecatfe,velsetangunt,&qu%* VKalitinde distent magis, (sr magis, in infinitum, nuxquam tamen ultra certa dijlantia aseinvkcabejsepoisiint.i 30 Scholium, iii- Objectio. VI. Dt contaBu globi , & plani. ?3 Objectio. VII. De lineis infeeabilibus.
Propositio. XXXIX. Ldlut quadrati esi incemmensurabilt longitudine cum
Objectio VIII. Dt tngvlo contaBus , iSangulo acme. 341
Propositio. XL. In Atemo ABC.;otesl defignari pars B , qua majores , &
majores ininjinitum in tadem alarm ABC possum tss afignare, 341
Objectio. IX. Demoturotx 348 Ob|ectio X . De ctmparat ime major n, &
minoris cxtmfionis. 3 f 0 Objectio. XI. De luminis propagatio
ns. 371
Objectio, XIII. Dt continue, &ttm- Jm. in
Objectio XIV. Dt qttantitatt: ra Objeaio. XV. De indivisiiilibus fimuilunBir. 357^360 Objectio XVI. Jtgvtmmtum ^»»#- n'<>- l$%ad\6o Objectio. XV II. Contra indivifibilitsttmatsmorum. 360 Cai-ut VI. Bjpnfa adOhjeBionis singularum atomorum doBrinam impugnantet. 36 1 Objectio. I. Pro ^Arisiotelisttxtu 363, it calt contra id, quod diximus propos Jlt,x6. t etraedra non posse rephre lo cum. I6*
Piopositio. X L I. Tetraedra non replent locum salidum. } 64 Objectio. 1 1. Dt %Atom'u, & vacua btmocritl. 3 70 Objectio. III. Dt mlxttonis imperfe ctions, n 1 Objectio. IV. Demotus tmport,rarefaliione , condensation? , inttwfione, (fremifione. $jl DlSrUTATIOlII. Deconsequentiis præcipuis ex Demo • criti philosopb.il deductis. 3 7 j Definition*? 37 j Priucipia, 374 Pojiulata. 377 Caput. I. Demotulocali aiomontm. 377 Fropofitio. XL1I. Qiiamvis aimil ti acbettt gravitai & Uv'-tai ptpularis, ' mhilominus tamen non daturgravitai, ties ut liXitatfiriBe , & pbiiojophke dicta. 378 I'ropositio. XLIII. Motus localises entitds permanent, tseafimtA in naturaJ &sttccejiivam connotationt,cnjtti causa
Objectiones. Contra deih'mam Dcmot critidemotulocali. 59i Objectio. I. De mow tardijsimo , & wlocifsirr.o. 393 Objectiones. II. Dequietibus,& [alth bus, five transmission! jjraiicrum utn tranfeundo per medium. 394. Propositio, XLl\4. Circulars motus in lohtationt tripliciter fertur , motu Jcilictt progressive-,motu rtgrefsivo.tsr circa centrum major : au tem eft retro • cefsioinmajoricirculo ,. quam in mitiori. 397 Objectiones. III. Desuctessime motui. Caput. II. De rarefaElione,(? condensa." timeJuxtaDcmocritum. '407 Propositio. XLV. Rtrttm quotidiamt usus rarefaftionis , & condensations naturam oslettdit. 407 ?ropositio. XLVI. Vnica atomus finerarefaSthnt, fintmfl froduBionej,oteft naturalists occupare ma\erem , (3' majorem locum in infinitum.
410
ti debeat al!qua in natura rarefaElio wpTopritjlifta, mHa tamm datur
frefria
fatliofit per intrufionem atomorum,
condensatio per extrufionem. Ate Objectio. de multiplici experientia, qua
videturconcludi rarefaciit,& conden satio. 41 o
C A p u t III. De alteration , inte»- si»ne, &remii]Jone qualitatumjuxta
Dimtcritum. ax 8 Propositio. XLVIII. Potijsma corpo.
rum alteratiofitper ordinem, &pofi . tionem multiplictm atomomm , remiss
sioperjolutionem ordinis: 42 9 C a p u t, VI. De Colortm gentratione
juxta'Demecritum. " 438 Propositie. XL IX. Color est lumm
intemum corporum ah atomis ipneis diffusion , dr per almatomos resrat
$um. ^, g Objectiones. ^x
Gonclti/»o totim Optris. 4j 3 PROPROLEGOMENA
Sive
Democriti de Atomisautorandam , & meliusintelligendam.
CUm primogenitam intei omnes sapientum sectas
Atomorum Philofophiam restituere designaverim t
ejusque opinionis famam millc calumniis obsolctam vindicare,
opcræ pretiu m visum est, ante loquia quædam præmittere, in
quibus curiosus lector de vita, moribus,scriptis,ingenioque illius,
quieamsententiam accuratissime omnium pertractavit,
judicare posset ; adde quod necessarium stsit, selectis autoritatibus
ostendere, legitima fuissc illius institutoris placita, quæ a
me deducuntur, turn majoris daritatis gratia universam in
synopsi,
unoque aspectu colligere opinionem,
& tandem in præfatfone ad lectorem de hu jus ternporis
philosophis, deque meo institute pauca diiTerere.Prascipuus
atomorum patronus suit Democritus, quem Abderitem
ali;, alii Milefium vocaverunt : hos inter suit Blancanus in
t htonologia mat hematicarum. llle est Democritus, cui risum
insanum affinxere Utteratorum plebs, hujus vitaminnocentisiimam,
mores probabiles, subti- .lissimoslibros, stupenda inventa,
laude mentis minora, doctrinamque curiosam, æque ac
.facilem, paucis his projegomenis accipe.
2
Uantum authoritas hominumopinionibus imponit, ji rantum nosse interest authorem eorum,quaiadducuntur in medium; ob id plurimos de rebus a Democrito gestis, scriptis , dictisve consului , uttum meai, tum aliorum cupiditatisatissieret. Cra nes honorisicam de eo faciuntmentionem : ut Hippocrates ei co&vus, Aiifioteles, Tbtophrastm, Ælianus, Seneca, Con/lantinus Cæsar, P limtts , Iulianus, Lucretius, Plutarchus, Eujlatius, zsfthmodorus , us, Diogenes Lacrtius, Lucianus, Apuleius
, Petronius (^Arbiter, aliique minorcs literarum Genii, quosposttantanominalaudare
nefas sit. Anteannosbis mille supra 166, vel
sexcentis octogiota post excidium Troianum annis , ætemæ mentis Numeo
duomolitum est ædisicia ; Imperil A scilicet
j D e ii o e i m, . scilicet Romani fundamenta jecifc dictatore
I. qui Imperatores reserret creato , & sapientiæ colossum erexit in
Thracia efsuso in lucem Demscrito; ut dumcaputorbiscæteræ genti humanæ
jura diceret , Democritus regnaret in omnium ingenia. Non parum cqntulit
ad erigesidos animos ejus natalium splendor, qui plerumque circumstan-
- tium pomparum familiaritate altas cogitationes inspirat, designationesijue
majorum gloria non indignas instillat. Invenit coelestem nobilitatem domi ;
erat enim Herculis ex fratre nepos , ut testatur Abderitæ Epistola ad Hippocratem
, ex Oenopidis familia s reperit opulentiam præterea , regios Philosophos
patris domesticos , penates Monarcharum hospital it ate inclytos,
celebres sapientum conventus foris ; & ubique addiscendi opportunitatem.
Cum Xexes apudDemocritipatrem eflet hospitatus , regiomunere gratiam
illi rependit; Is doctissimos Terfts , quos ob reconditam sapientiam Magos
vocant, Chaldæosque Astrologiæ peritissimos hospiti suo reliquit , qui Democritum
divinæ ccelestisque scientiæ mysleriis initiarunt , £c cum vi vacis in
genii
genii juveni admirationem sui secisient, sivesua revisendi cupiditas consiliumcorrumperet,
sive quod omni ratfone cumulatam sui discipuli sapientiarn
optarent , exterorum ingcsscrunt curiositatem . Patre ergo demortuo ,
hærediras Fratribus tribus divisa est, quorum minimus natu Democrjtus ,
minorem ultro sibi proposcit portionem : E3 peregrinaturo erat accommodata,
utpote pecuniæ vis , quæ cen tum auritaleota , hoc est , juxtaplurimorum
calculos , fexaginta aureorum millia facile ex cederet. Sed quamvisea
ekctio in fratrum commoda videretur, suspicione tamen vexarunt Deniocritum
, quasi subdolose moliretur aliquidi adeo ambiguetredtturingeweft.
Præceptoribus itaque suis viæ ducibus, consuluit in Ægypto Gymnosophistas,
sacerdotum Geometriam audivit , & ad interiora Asiæ scientiarum
ingeniorumque triumphator penetrans, Chaldæorum principes per totam
Persidem investigavit,tum reflexit se ad Arabicum sinum , ubi sacra civilis.
que doctrina felicioribus auspieiis excolebatu r. Vidit in India quidquid Magorum
arx potenti clauderet , qnam pcnc fabulosam nimio miraculo fkcit Philostratus : congressuquecum litteratis
hiscehabito, lustravitÆthiopiam, &ubiquepcrspicacis ingenii, honestæquelibsralitatisvestigiareliquit.
Enimveroregressus in patriam , omnium eeens
, præterquam doctri næ , Damasu m fratrem patri cognominem , patemo in
se animoestexpertus; Illeenim fundi' hæres patemi , copiosissimo reditu sublimemOenopidisfamilæ
gradum alebat; dum purius patrimonium, sed quod
ideo facilius effluit , auruna scilicet cufum signatumque paucis annis Democritusexhausisser.
|