Kalkinma plani

VIII. TRAFİK VE CAN GÜVENLİĞİ

a) Mevcut Durum
2008. Karayollarında trafik güvenliği; altyapı, taşıt, sürücü, yaya ve denetim hizmetleri arasındaki gerekli dengenin kurulması ile sağlanabilmektedir. Ülkemizde, taşımacılığın büyük oranda, yolcu-km ve ton-km başına kaza ve kayıp oranı yüksek olan karayolu ile gerçekleştirilmesi, her yıl, önemli boyutlarda can ve mal kaybı ile karşı karşıya kalmamıza neden olmaktadır.
2009. Plan döneminde, artan taşıt sayısının da etkisiyle meydana gelen kaza sayısında artış görülmektedir. 1995 yılında 5 milyon civarında olan trafiğe kayıtlı araç sayısı, 1999 yılı sonunda 8,8 milyon araca, kaza sayısı ise 280 binden, 456 bin kazaya yükselmiştir. Trafik kazaları sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı 6 bin kişiden 5.400 kişiye düşmüş, yaralananların sayısında ise artış gözlenmiştir. Bu dönemde de trafik kazaları sonucunda ortaya çıkan can ve mal kayıplarının yanısıra ekonomik kayıplar önemini korumuştur.
2010. Taşımacılık alt sistemleri arasında ülke gereksinimlerine uygun dengelerin kurulması, karayollarındaki trafik sorununu azaltacak önemli bir etmen olarak görülmektedir.
2011. Karayollarında trafik güvenliğinin artırılması amacıyla, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu yeniden düzenlenerek; çeşitli kuruluşların sorumluluğu altında yürütülen trafik hizmetlerinde koordinasyonun sağlanmasına yönelik olarak, bakanlar ve kuruluşlar düzeyinde kurullar oluşturulmuş, Emniyet Genel Müdürlüğünün trafik denetimi ile ilgili birimleri yeniden yapılandırılmış, sürücü ve yayaların eğitimi, cezaların etkili olmasının sağlanması ve caydırıcılığın artırılması ve ilkyardım hizmetleri konularında temel kararlar alınmıştır.
2012. Dünya Bankası finansmanı ile yürütülen Karayollarında Trafik Güvenliği (KİTGİ) projesi kapsamında, trafik kazalarının yoğun olduğu 4.200 km'lik güzergahta, denetim hizmetlerinin gelişmiş teknik yöntemlerle etkinleştirilmesi, ilkyardım istasyonlarının kurulması, yurt genelinde sürücü kurslarının denetim altına alınması, yaya eğitiminin okul düzeyinden başlatılarak geliştirilmesi, kamuoyunu trafik konusunda bilinçlendirmeye yönelik kampanyaların hazırlanması ve benzeri konularda çalışmalar başlatılmıştır.
2013. Artan karayolu taşıt parkı ve trafik kazalarına karşılık, karayolu altyapısının güvenli trafik akışını sağlayacak bölünmüş yollarla geliştirilememesi ve sürekli bakımının sağlanamaması karayolu altyapısının temel sorunları olarak görülmektedir. Bunun yanı sıra, karayollarında artan yük taşımaları ve standart üstü yüklemeler mevcut yapıyı aşırı bir yıpranmaya maruz bırakmaya devam etmekte, ağır yük altında çabuk bozulan yollar trafik güvenliğini de olumsuz etkilemektedir.
2014. Karayollarında trafik güvenliğini artırmak ve taşıtların çevre üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla, gelişmiş yöntemlerle teknik kontrollerinin yapılmasını sağlayacak araç muayene istasyonlarının kurulması için gerekli kurumsal altyapı dönem içerisinde oluşturulamamıştır.
2015. Trafik kazalarında yaralananların tedavi giderlerinin Trafik Sigortasından karşılanmasını temin amacıyla Sağlık Bakanlığınca hazırlanan Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir.
2016. Okul öncesi ve ilköğretim düzeyindeki öğrenicilere trafik bilgisi vermek ve kurallara uyma alışkanlığı kazandırmak amacı ile Çocuk Eğitim Parkları Yönetmeliği yayımlanmış, Sürücü Kursları Yönetmeliğinde gerekli düzenlemeler yapılmıştır.
2017. 1997-1998 öğretim yılından itibaren ilköğretim okullarının 6’ncı ve 8’inci sınıflarında trafik ve ilk yardım dersi zorunlu hale getirilmiş, bu uygulamanın orta öğretimi de kapsayacak şekilde geliştirilmesi yönünde çalışmalar başlatılmıştır.
b) Amaçlar, İlkeler ve Politikalar
2018. Ulaştırma alt sektörleri arasında, ülke gereksinimlerine uygun dengeler kurularak, taşımaların her türünde öncelikle can ve mal güvenliğinin gözetilmesi ve buna yönelik yasal ve kurumsal altyapının oluşturulması, kamuoyunun trafik konusunda bilinçlenmesinin ve katılımının sağlanması temel amaçtır.
2019. Karayolu taşımacılığının kurumsallaşması, yolcu ve yükün güvence altında taşınması sağlanacaktır. Karayolu ile yolcu ve yük taşımacılığını mesleki yeterlilik koşuluna bağlayarak, taşımacılığının esaslarını belirleyecek olan Karayolu Taşıma Kanunu gerekli mevzuat ve kurumsal düzenlemeleri ile uygulamaya konulacaktır.
2020. Karayolu altyapısı, trafiğin gerektirdiği kesimlerde otoyol ve bölünmüş yol sistemi ile geliştirilecek, büyük şehir geçişlerinin çevre yollarına dönüştürülmesine önem verilecek, karayolu ağı üzerinde trafik kazalarının yoğunlaştığı kara noktaların giderilmesi çalışmaları öncelikle ele alınarak Plan dönemi içinde tamamlanacaktır.
2021. Büyük şehirlerde Ulaşım Ana Planları yapılarak, kentiçi ulaşımın toplu taşıma ağırlıklı olmasına önem verilecek, konut alanlarından geçen transit trafiğin kent dışına çıkarılması veya olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik önlemler alınacaktır.
2022. Yürürlükteki Karayolları Trafik Kanunu ile oluşturulan il trafik komisyonları ile 3030 sayılı büyükşehir belediyelerinin görev ve yetkilerini tanımlayan yasa kapsamında kurulan Ulaştırma Koordinasyon Merkezlerinin (UKOME) uygulamada örtüşen görev ve yetkileri, ilgili yasalarda yapılacak düzenlemelerle açıklığa kavuşturulacaktır.
2023. Karayollarında trafik güvenliği konusunda hazırlanacak kampanyalar ve hedef programlara kamuoyunun ve sivil toplum örgütlerinin desteğinin artırılması, özel kesimin trafik güvenliği ile ilgili projelere katılımının özendirilmesi ve bu uygulamanın yaygınlaştırılması sağlanacaktır.
2024. Trafik suçlarına verilen cezaların uygulanabilir, caydırıcı ve kamu vicdanını tatmin edici şekilde düzenlenmesi, denetim hizmetlerinin, teknik donanımlı araçlarla seyir halindeki trafik üzerinde etkin olarak yapılması sağlanacaktır. Trafiği denetlemekle görevli polis ve jandarmanın eğitimi geliştirilerek, bu görevde uzmanlaşmalarına önem verilecektir.
2025. Karayolu altyapısının tasarım, yapım ve bakımında görevli teknik personelin trafik mühendisliği konusunda da eğitilmesi sağlanacak ve altyapı projeleri, trafik güvenliği uygulamaları ile bir bütün olarak ele alınacaktır.
2026. Trafik kaza analizleri yapılarak, kazaların gerçek nedenleri bilimsel yöntemlerle saptanacaktır.
2027. Her türlü eğitim olanakları kullanılarak ve okul öncesinden başlayarak, tüm vatandaşların trafik konusunda eğitimi sağlanacaktır.
2028. Öncelikle ticari araçlardan başlamak üzere, giderek tüm taşıtlarda hız sınırlayıcı donanım zorunlu hale getirilecektir.
c) Hukuki ve Kurumsal Düzenlemeler
2029. Günün koşullarına uygun bir araç muayene sistemi geliştirilecek, hizmetin teknik donanımlı birimlerde ve yurt genelinde yaygın bir yapılanma ile verilmesi konusunda gerekli yasal ve kurumsal düzenlemeler yapılacaktır.
2030. Trafik kazalarında acil müdahale ve kurtarma hizmetlerinin çağdaş yöntemlerle ve etkin bir şekilde yapılabilmesi için, sivil toplum örgütleri ile yerel yönetimlerin de katılabileceği uygun bir kurumsal yapının oluşturulması konusunda gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
2031. Trafik güvenliği ile ilgili araştırmaları ve kaza analizlerini yapmak ve uygun çözümleri üreterek ilgili kuruluşlara danışmanlık hizmeti vermek üzere üniversitelerin de katılımının sağlanacağı bir yapılanmaya gidilecektir.