TABLO: 7- Ödemeler Dengesi
(Cari Fiyatlarla, Milyon Dolar)
|
2000(1)
|
2005
|
Mal İhracatı (Fob)
|
30730
|
48765
|
İhracat (Fob)
|
27597
|
46529
|
Bavul Ticareti
|
2650
|
1396
|
Transit Ticaret
|
483
|
840
|
|
|
|
Mal İthalatı (Fob)
|
47409
|
77372
|
İthalat (Cif)
|
48516
|
79161
|
Altın (Cif)
|
1275
|
2071
|
Transit Ticaret
|
525
|
887
|
İthalat Sigortası ve Navlunu
|
2907
|
4746
|
|
|
|
Ticaret Dengesi
|
-16679
|
-28607
|
|
|
|
Diğer Mal ve Hizmet Gelirleri
|
23048
|
38500
|
Turizm
|
7200
|
11627
|
Faiz
|
2432
|
4097
|
Diğer
|
13416
|
22776
|
|
|
|
Diğer Mal ve Hizmet Giderleri
|
17018
|
25009
|
Turizm
|
1850
|
3690
|
Faiz
|
6915
|
7256
|
Diğer
|
8253
|
14063
|
|
|
|
Diğer Mal ve Hizmet Dengesi
|
6030
|
13491
|
|
|
|
Toplam Mal ve Hizmet Dengesi
|
-10649
|
-15116
|
|
|
|
İşçi Gelirleri (özel)
|
4900
|
6440
|
Diğer Transferler
|
800
|
1000
|
|
|
|
Cari İşlemler Dengesi
|
-4949
|
-7675
|
|
|
|
Sermaye Hareketleri (rezerv hariç)
|
8091
|
11450
|
Doğrudan Yatırımlar (net)
|
2250
|
2650
|
Portföy Yatırımları Kısa-Uzun Sermaye Hareketleri
|
5841
|
8800
|
|
|
|
Rezerv Hareketleri
|
-3142
|
-3775
|
(1) Gerçekleşme Tahmini
Tahminler ve öngörüler DPT Makroekonometrik modeli DPTMAKROM vasıtasıyla elde edilmiştir.
6. KAMU FİNANSMANI
312. Makroekonomik dengelerin kurulmasıyla VIII. Plan döneminde Türkiye ekonomisinin dış kaynak kullanma imkanı artacaktır.
313. 1994 yılından bu yana yüksek faiz ödemeleri ile sürdürülemez bir yapıya giren kamu kesimi dengesi sürekli faiz dışı harcamalar ile dengelenmeye çalışılmış, bu durum orta vadeli kamu harcama politikalarının tespiti ve uygulanmasını engellemiştir. Faiz oranlarında sürdürülebilir düzeylerin 2002 sonu itibariyle sağlanması ile, kamu harcama politikalarının orta vadeli bir perspektifle ve verimlilik ilkesi çerçevesinde belirlenmesi mümkün olabilecektir.
314. Kamu kesimi dengesinin sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulabilmesi için kamu kesimi net dış borç kullanımı ve özelleştirme gelirleri kritik önem arz etmektedir. Planın ilk iki yılında enflasyonda öngörülen hızlı düşüş nedeniyle gerçekleşen reel faizler yüksek düzeyde kalmış olacaktır. 2000-2002 döneminde, faizlerin belirlenmesi açısından iç borç stokunun önemi azalarak da olsa sürecektir.
315. Bu bağlamda, kamu vergi gelirlerinin GSMH’ya oranı, depremlere bağlı olarak uygulamaya konulan ek vergi ve vergi benzeri uygulamaların sona ermesiyle Plan dönemi sonunda 2000 yılına göre 0,5 puanlık bir düşüş kaydedecektir. Özelleştirme programına bağlı olarak faktör gelirleri gerileyecek, sosyal güvenlik kuruluşlarına yapılan transfer harcamalarının GSMH’ya oranı ise 2000 yılındaki yüzde 2,5’lik düzeyinden Plan dönemi sonunda yüzde 1,7 seviyesine düşecektir. Plan döneminin ilk iki yılı sonunda yüzde 1,7 olarak gerçekleşmesi beklenen özelleştirme gelirlerinin GSMH içindeki payının tedricen azalarak Plan dönemi sonunda yüzde 0,1 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
316. Bu çerçevede, kamu kesimi dengesi ve finansmanının 2005 yılında, AB’ye tam üyelik sürecinin önemli bir aşaması olan Maastricht kriterlerini sağlaması ve 2005 yılında toplam kamu kesimi borçlanma gereğinin yüzde 3,0 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Faiz dışı fazlanın GSMH’ya oranının yüzde 0,3, faiz ve özelleştirme dışı fazlanın ise yüzde 0,4 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir.
Tablo 8: Kamu Kesimi Genel Dengesi
|
(Cari Fiyatlarla,Trilyon TL.)
|
|
2000 (1)
|
2005
|
|
Toplam
|
GSMH
|
Toplam
|
GSMH
|
|
Kamu
|
İçindeki Pay (%)
|
Kamu
|
İçindeki Pay (%)
|
VERGİLER
|
27.966
|
22,7
|
53.046
|
22,2
|
Vasıtasız
|
10.992
|
8,9
|
21.482
|
9,0
|
Vasıtalı
|
16.974
|
13,8
|
31.564
|
13,2
|
VERGİ DIŞI N. GELİRLER
|
2.127
|
1,7
|
3.074
|
1,3
|
FAKTÖR GELİRLERİ
|
4.844
|
3,9
|
6.728
|
2,8
|
SOSYAL FONLAR
|
-3.128
|
-2,5
|
-4.102
|
-1,7
|
CARİ TRANSFERLER
|
-26.221
|
-21,3
|
-17.908
|
-7,5
|
Kamu Harcanabilir Geliri
|
5.588
|
4,5
|
40.837
|
17,1
|
Cari Giderler
|
-15.676
|
-12,7
|
-31.595
|
-13,2
|
Kamu Tasarrufu
|
-10.088
|
-8,2
|
9.243
|
3,9
|
Yatırımlar
|
-8.373
|
-6,8
|
-16.426
|
-6,9
|
Sabit Sermaye
|
-8.054
|
-6,5
|
-16.202
|
-6,8
|
Stok Değişmesi
|
-319
|
-0,3
|
-224
|
-0,1
|
Tasarruf-Yatırım Farkı
|
-18.461
|
-15,0
|
-7.183
|
-3,0
|
Sermaye Transferleri
|
2.807
|
2,3
|
433
|
0,2
|
Servet Vergileri
|
486
|
0,4
|
1.107
|
0,5
|
Diğer Transferler
|
2.864
|
2,3
|
107
|
0,0
|
Kamulaş. ve S. Değer Art.
|
-543
|
-0,4
|
-781
|
-0,3
|
Stok Değişim Fonu
|
-623
|
-0,5
|
-417
|
-0,2
|
BORÇLANMA GEREĞİ
|
16.279
|
13,2
|
7.166
|
3,0
|
Dış Borçlanma(Net)
|
3.965
|
3,2
|
2.713
|
1,1
|
İç Borç/Alacak(Net)
|
12.313
|
10,0
|
4.453
|
1,9
|
(1) Gerçekleşme Tahmini
Tahminler ve öngörüler DPT Makroekonometrik modeli DPTMAKROM vasıtasıyla elde edilmiştir.
Dostları ilə paylaş: |