Kamil insan Müəllif: Ustad Şəhid Mürtəza Mütəhhəri

HƏSƏD XƏSTƏLİYİNƏ TARİXİ BİR NÜMUNƏ

Tarix kitablarında məşhur bir hekayə nəql edilib. Xəlifələrin birinin vaxtında varlı bir şəxs bir qul alır və ilk gündən ona qul kimi deyil, ağa kimi yanaşır. Qula ən yaxşı yeməklər yedirdir, çox gözəl paltarlar geyindirir və onun rifah və asayişi üçün lazım olan bütün şəraiti hazırlayır. Bir sözlə, onunla öz övladı kimi davranır. Qul görür ki, onun sahib və ağası həmişə nəsə fikirləşir və çox narahatdır. Nəhayət qul sahibi onu azad etmək və ixtiyarında çoxlu var-dövlət qoymağa belə razılaşır. Bir gün gecə ağa qula sirr açaraq belə deyir:

Mən səni azad etmək və sənə filan qədər pul verməyə razıyam, amma sənə bu qədər qulluq etməyimin səbəbini bilirsənmi? Mən bütün bunları yalnız və yalnız bir şeyə görə etmişəm. Əgər sən mənim bu bir istəyimi yerinə yetirsən indiyə kimi etdiklərimin hamısını sənə halal edəcəyəm, hətta sənə onlardan daha çoxlu mal-dövlət verəcəyəm. Amma mənim bu bir xahişimi yerinə yetirməsən narazı qalacağam.

Qul deyir: Sən mənim ağamsan, mənə həyat vermisən, ne᾽mət vermisən, nə desən yerinə yetirəcəyəm.

Ağa deyir: Xeyr, sən əvvəl gərək qəti söz verəsən ki, dediklərimi yerinə yetirəcəksən. Çünki qorxuram ki, xahişimi eşidəndən sonra qəbul etməyəsən.

Qul deyir: Hər nə istəyirsən de, mən «bəli» cavabı verəcəyəm. O, qulun tam razılığını əldə etdikdən sonra belə deyir:

Mənim istəyim budur ki, deyəcəyim müəyyən vaxt və yerdə mənim başımı kəsəsən.

Qul deyir: «Axı bu qeyri-mümkündür!»

Ağa deyir: Yox, sən mənə söz vermisən və buna görə də bu işi görməlisən. O, bir gecə qulu yuxudan oyadaraq ona iti bir bıçaq verir və birlikdə qonşulardan birinin evinin damına keçirlər. Ağa qonşunun damında pul kisəsini qula verərək yerə uzanıb belə deyir: Burada mənim başımı kəs və sonra hara istəyirsən get.

Qul, onun bu işi nə üçün etdiyini soruşduqda o, belə cavab verdi: Mənim bu qonşunu görməyə gözüm yoxdur, ölüm mənim üçün yaşamaqdan yaxşıdır. Biz bir-birimizin rəqibi idik, o, məndən qabağa düşdü və onun hər şeyi məndən yaxşıdır. Mən həsəd alovunda yanıram, istəyirəm ki, mənim ölümüm onun ayağına yazılsın və onu həbs etsinlər. Əgər bu iş baş tutsa mən rahat olaram. Mən yalnız buna sevinirəm ki, burada öldürülsəm sabah deyəcəklər ki, filankəsin cənazəsi rəqibinin evinin damından tapılıb, deməli onu rəqibi öldürüb. Sonra rəqibimi həbs edəcəklər, daha sonra isə onu
dardan asacaqlar. Bununla da mənim arzum həyata keçəcək.

Qul deyir: İndiki sən belə axmaq adamsan, mən nə üçün belə işi görməməliyəm? Sən, elə ölməlisən! Qul onun başını kəsir və pul kisəsini götürüb gedir. Həmin şəxsin ölüm xəbəri yayılır. Damında rəqibinin başı kəsilmiş şəxsi həbs edirlər. Amma, hamı deyirdi ki, əgər həmin şəxs qatil olsaydı, bu işi öz evinin damında görməzdi. Görəsən bu iş necə olub? Bu məsələ hamıya müəmmalı görünürdü. Bir tərəfdən də qulun vicdanı onu rahat buraxmırdı. O, öz-özlüyündə vicdan əzabı çəkir, nəhayət zəmanə hakiminin yanına gedərək həqiqəti açıqlayıb deyir ki, onu mən öz istəyi ilə öldürmüşəm. O, həsəd odunda elə yanırdı ki, ölümü həyatdan üstün tutdu. Məsələnin bu cür olması aydınlaşdıqdan sonra həm qulu və həm də həbs etdikləri şəxsi azad edirlər.

Deməli, insanın «həsəd xəstəliyinə» düçar olması inkaredilməz bir gerçəklikdir. Qur᾽an belə buyurur: