Kapalı formülü r-cooh olan, genelde uzun zincirli monokarboksilik asitlerdir. Kapalı formülü r-cooh olan, genelde uzun zincirli monokarboksilik asitlerdir

Kapalı formülü R-COOH olan, genelde uzun zincirli monokarboksilik asitlerdir.

• Kapalı formülü R-COOH olan, genelde uzun zincirli monokarboksilik asitlerdir.

Sistematik adlandırmada karbon sayısının sonuna

• Sistematik adlandırmada karbon sayısının sonuna

• doymuş yağ asitlerinde –anoik eki,

• doymamışlarda ise –enoik eki getirilir.

• Örneğin, 18 karbonlu (C18) doymuş bir yağ asidi olan stearik asit, oktadekanoik asit olarak adlandırılır. 18 C’lu, 1 çifte bağ içeren oleik asit ise, oktadekenoik asit olarak adlandırılır. 18 C’lu, 2 çifte bağ içeren linoleik asit ise, oktadekadienoik asit olarak adlandırılır.

Yağ asitleri aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:

• Yağ asitleri aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:

• Düz zincirli yağ asitleri
• Doymuş yağ asitleri
• Doymamış yağ asitleri
• Monoen YA
• Polien YA
• İzolen YA
• Konjuge YA
• Substitüe olmuş yağ asitleri
• Halka içeren yağ asitleri
• Dallanmış yağ asitleri
• Zincir uzunluğuna göre yağ asitleri (YA):
• Kısa zincir uzunluğundaki YA: 2-4 karbon atomu
• Orta zincir uzunluğundaki YA: 6 –10 karbon atomu
• Uzun zincir uzunluğundaki YA: 12 – 26 karbon atomu

Doymuş yağ asitleri:

• Doymuş yağ asitleri:

• C-atomları arasında TEK BAĞ bulunur ve genelde 4-18 C atomu kapsarlar

• Doymamış yağ asitleri:

• C-atomları arasında ÇİFT BAĞ bulunur ve 16-20 C-atomu kapsarlar

Monoen YA

• Monoen YA

• mono unsaturated fatty acid–tekli doymamış YA

• Oleik asit EN: 13 C

Dien YA: Linoleik asit

• Dien YA: Linoleik asit

Polien YA (polyunsaturated-çoklu doymamış)

• Polien YA (polyunsaturated-çoklu doymamış)

• Araşidonik asit,

• 20:4 5,8,11,14

• -Linolenik asit

• 18:3 9,12,15

Karbon sayısı 10’a kadar olan (10 dahil) tüm doymuş yağ asitleri oda sıcaklığında sıvı veya uçucudurlar !!!

• Karbon sayısı 10’a kadar olan (10 dahil) tüm doymuş yağ asitleri oda sıcaklığında sıvı veya uçucudurlar !!!

• Karbon sayısı > 10 olan doymuş yağ asitleri KATI formdadır!!!

• Doymuş yağ asitlerinin erime noktaları karbon sayısı (zincir uzunluğu) arttıkça yükselir.

• 2-4 C’lu yağ asitleri su ile her oranda karışırlar. C sayısı arttıkça su ile karışma yeteneği azalır. C sayısı>10 olan doymuş yağ asitleri suda hiç çözünmezler!!!

• Doymamış yağ asitlerinin tamamı oda sıcaklığında sıvıdırlar, suda çözünmezler!!!

• Yağ asitlerinin çoğu eter, benzen, kloroform vb. organik çözücülerde çözünür.

İnsanda yağ asitlerindeki 9. karbon atomundan sonra çift bağ oluşturan enzim yoktur.

• İnsanda yağ asitlerindeki 9. karbon atomundan sonra çift bağ oluşturan enzim yoktur.

• 9. Karbon atomundan sonra çift bağ içeren Linoleik, Linolenik ve Araşidonik asitler dışarıdan mutlaka alınması gereken esansiyel yağ asitleri’ dir.

• Bu asitler için en iyi doğal kaynaklar: mısır, yer fıstığı, pamuk ve soya fasulyesi gibi tohum yağları ile balık ve hayvan yağlarıdır.

Yapılarında ÇİFT BAĞ içerirler

• Yapılarında ÇİFT BAĞ içerirler

• Linoleik, Linolenik ve Araşidonik Asitler

• Hayvanlar için esansiyel özelliğe sahiptirler.

• Düşük düzeyde ihtiyaç nedeniyle yetersizlik belirtisi fazla görülmez.

• Deri epitel hücrelerinde bozukluklar, gelişmede yavaşlama, verim düşüklüğü ve kısırlık görülür.

Fosfolipidlerin yapısında yer alırlar:

• Fosfolipidlerin yapısında yer alırlar:

• Hücre zarının yapı taşlarıdır

• Yağların taşınmasından sorumludurlar

• Sefalin – Tromboplastin – kanın pıhtılaşması

• Sifingomyelin (sinir dokusu)

• Prostaglandin ve benzeri maddelerin sentezinde yer alırlar

Trans Yağ nedir?

• Trans Yağ nedir?

• Kısmi hidrojenasyon adı verilen prosesde doymamış yağ asitlerinde oluşmaktadır. Bu işlemle yağlar doymamış yapıda kalsalar da erime noktaları doymuş yağlara benzerler. Kısmi hidrojenlenmiş yağların plastisitesi ve raf ömrü, üretildiği yağınkine oranla artar.

• Trans yağlar kraker, bisküvi, hazır gıda gibi ürünlerin yapıldığı bazı margarinlerde vardır.

• Hayvansal yağlarda da trans yağlar bulunmaktadır. Kısmi hidrojenasyon ile elde edilen bitkisel yağlardan yapılmış yağlar endüstriyel olarak kullanılmaktadır.

Trans yağlar neden kötüdür? Endüstriyel olarak üretilen trans yağlar metabolizmada uygun enzimler olmadığı için parçalanamadığından sağlıksızdırlar.

• Trans yağlar neden kötüdür? Endüstriyel olarak üretilen trans yağlar metabolizmada uygun enzimler olmadığı için parçalanamadığından sağlıksızdırlar.

• Trans yağlar vücuda ne yaparlar? Hayvanlarda ve insanlarda yapılan çalışmalar trans yağların HDL (iyi kolesterol)ü düşürdüğü; LDL(kötü kolesterol)ü arttırdığı; kalp krizi riskini ve diyabeti tetiklediğini ve bazı kanser oluşumlarına neden olduğunu göstermiştir.

Ayrıca yağların otooksidasyonunun ve polimerizasyonunun bir ölçüsüdür (boya ve verniklerde önemli) ve oksidasyon sırasında oluşabilir.

• Ayrıca yağların otooksidasyonunun ve polimerizasyonunun bir ölçüsüdür (boya ve verniklerde önemli) ve oksidasyon sırasında oluşabilir.

• Yağların doymamışlılığı arttıkça kuruma artar.

• Kurumayan yağlar:
• Palm yağı, palm çekirdeği yağı, zeytin yağı, fındık yağı, yer fıstığı yağı
• Yarı-kuruyan yağlar:
• Mısır yağı, susam yağı, pamuk yağı, ayçiçeği yağı,
• Kuruyan yağlar:
• Soya yağı, keten yağı, kenevir yağı, aspir yağı, haşhaş yağı

Yağların veya mumların yapılarında doğal olarak yer alan oksi, hidroksi, metil, epoksi veya keto formundaki yağ asitleridir.

• Yağların veya mumların yapılarında doğal olarak yer alan oksi, hidroksi, metil, epoksi veya keto formundaki yağ asitleridir.

• Flacourtiaceae familyasındaki bitkilerde bulunurlar.

• Kemoterapik özelliği vardır. Cüzzam hastalığının iyileştirilmesinde kullanılır. (Koulmogrik asit)

Bazı patojen mikroorganizma lipitlerinde bulunur. Mycobacterium tuberculosis. MO nun hastalık etmeni bu yağ asitlerinden kaynaklanmaktadır.

• Bazı patojen mikroorganizma lipitlerinde bulunur. Mycobacterium tuberculosis. MO nun hastalık etmeni bu yağ asitlerinden kaynaklanmaktadır.

• Yün yağlarındaki lipitlerde de yer almaktadır.