Kars, Doğu Anadolu Bölgesinin kuzey doğusunda yer alan bir ilimizdir. 10.127 km2 yüz ölçüme sahip olan Kars ülke topraklarının % 1,3’ünü kaplamaktadır.
Kars büyük kentlere oldukça uzak mesafededir. İlin Ankara’ya uzaklığı 1.076 km, İstanbul’a 1.424 km ve İzmir’e 1.655 km’dir.
2000 yılında yapılan genel nüfus sayımı sonuçlarına göre Kars’ın nüfusu 325.016 kişidir. Kars ülke nüfusunun ‰ 4,8’ine sahiptir.
1990-2000 döneminde Kars’ta yıllık nüfus artış hızı ‰ -9,05’dir. Bu oran aynı dönemde Türkiye genelinde ‰ 18,28 ve Doğu Anadolu Bölgesinde ise % 13,75’dir.
% 43,70 olan şehirleşme oranı % 64,90 olan Türkiye ortalaması ile % 53,05 olan Doğu Anadolu Bölgesi şehirleşme oranından düşüktür.
32,09 kişi/km2 olan ortalama nüfus yoğunluğu % 88,00 olan Türkiye ortalaması ile % 42,00 olan Doğu Anadolu Bölgesi nüfus yoğunluğundan daha düşüktür.
6 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü 4,5 olan Türkiye ortalamasından yüksek ve 6,27 olan Doğu Anadolu Bölgesi hane halkı büyüklüğünden ise düşüktür.
2004 yılı itibariyle kişi başına tüketilen elektrik miktarı 632 Kwh/kişi olup, bu değer Doğu Anadolu Bölgesinde 523 Kwh/kişi ve Türkiye’de ise 1.581 Kwh/kişi’dir. İlde tüketilen kişi başına elektrik miktarı Türkiye ortalamasının çok altındadır.
İlin toplam elektrik tüketimi Türkiye elektrik tüketiminin % 0,2’sini oluşturmaktadır.
Kars’ın elektrik abone sayısı, Türkiye elektrik abone sayısının % 0, 3’ü gibi küçük bir bölümünü oluşturmaktadır.
2003 yılında DPT tarafından gerçekleştirilen "İllerin ve İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması" araştırması sonuçlarına göre Kars eğitim sektöründe 81 il içinde -0,42220 endeks puan ile 59. sırada bulunmaktadır.
Kars’ta okur-yazar nüfus oranı % 82,94 olup, bu oran Türkiye genelinde % 87,30 ve Doğu Anadolu Bölgesinde ise % 77,71’dir.
Okullaşma oranları ilköğretimde hem Doğu Anadolu Bölgesi ve hem de Türkiye ortalamalarının üstündedir.
Mesleki ve teknik ortaöğrenimde okullaşma oranı Doğu Anadolu Bölgesi ortalama okullaşma oranın üstünde, Türkiye’nin ise altındadır.
2003 yılında DPT tarafından gerçekleştirilen "İllerin ve İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması" araştırması sonuçlarına göre Kars sağlık sektöründe 81 il içinde -0,06279 endeks puan ile 70. sırada bulunmaktadır.
Kars’ın sahip olduğu sağlık hizmetleri standartlarının Doğu Anadolu Bölgesi ve Türkiye sağlık standartlarının altında olduğu görülmektedir.
İlde tarım iş kolunda çalışanların toplam istihdama oranı % 68,14 olup, bu oran % 66,41 olan Doğu Anadolu Bölgesi ve % 48,38 olan Türkiye ortalamalarının üstündedir.
Kars’ta tarımsal hasılanın il hasılası içindeki payı % 28,70’dir. Kars tarımsal hasılasının Doğu Anadolu Bölgesi içindeki payı % 5,43 ve Türkiye tarımsal hasılası içindeki payı ‰ 4,60’dır.
Kars’ta 2003 yılında hayvansal ürünler üretimi değer olarak 114.736 milyar TL olup, Türkiye hayvansal ürünler üretim değeri içindeki payı ‰ 8,7’dir.
Kars’ta verilen tarım kredilerinin Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi tarım kredileri içindeki payı % 22,16 ve Türkiye içindeki payı ise ‰ 0,17’dir.
2003 yılında DPT tarafından gerçekleştirilen "İllerin ve İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması" araştırması sonuçlarına göre Kars imalat sanayinde 81 il içinde -0,73619 endeks puan ile 70. sırada bulunmaktadır.
Kars, 2001 yılı Türkiye GSYİH’sı içinde cari fiyatlarla % 0,2’lik bir paya sahiptir.
1996 yılında DPT tarafından gerçekleştirilen “İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması” araştırması sonuçlarına göre Kars -0,75467 endeks değeri ile sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından 76 il içinde 62.sırada yer almakta iken, 2003 yılında 81 il baz alınarak yine DPT tarafından gerçekleştirilen aynı araştırma sonuçlarına göre ise beş basamak gerileyerek –0, 81944 endeks değeri ile 67. sıraya düşmüştür.
İllerin beş gelişmişlik düzeyine ayrıldığı aynı araştırmaya göre Kars, 16 ilin yer aldığı beşinci derecede gelişmiş iller grubunda 2. sırada yer almaktadır.
Kars ilinin gelişmişlik düzeyi ilçeler itibariyle değerlendirildiğinde Merkez ilçenin, Türkiye genelinde incelenen 872 ilçe içerisinde 189. sırada, il içerisinde ise birinci sırada yer aldığı görülmektedir.
Türkiye genelinde 872 ilçe içerisindeki sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamada 595. sırada Sarıkamış, 716. sırada Kağızman, 766. sırada Akyaka, 791. sırada Selim, 799. sırada Susuz, 807. sırada Arpaçay ve 839. sırada da Digor yer almaktadır.
Kars, 2001 yılı itibariyle GSYİH’dan aldığı kişi başına 886 $ değer ile 81 il içinde 71. sırada yer almaktadır. Bu oran ile Kars, Türkiye’de kişi başına düşen 2.146 $ gelirin çok altında bulunmaktadır.
Kars, 2001 yılı itibariyle GSYİH’dan aldığı kişi başına 886 $ değer ile Türkiye’de 81 il içinde 71. sırada ve Doğu Anadolu Bölgesinde ise 14 il arasında 6. sırada yer almaktadır, Kars, 2001 yılında GSYİH’dan kişi başına düşen değer ile, Türkiye’de kişi başına düşen 2.146 $ ve Doğu Anadolu Bölgesi ortalaması olan 1.010 $ gelirin altında bulunmaktadır.
2004 yılında Kars’ta 93.134 milyar TL banka kredisi verilmiştir. Kars’ta verilen banka kredileri Kuzeydoğu Anadolu Bölgesinde verilen banka kredilerinin % 15,92’sini ve Türkiye’de verilen banka kredilerinin ise ‰ 0,1’ini oluşturmaktadır.
Kars, kalkınmada öncelikli iller kapsamında bulunmakla birlikte 5084 ve 5350 sayılı yatırımların ve istihdamın artırılmasına yönelik olan Kanunlar kapsamında da bulunmaktadır.
