Keçəl İsmayıl və şeytan

Söyləyəni: Göyçə mahalının Dərə kəndindən olan Zəhra Baratəli qızı
Keçəl İsmayıl və Şeytan
Biri var idi, biri yox idi. Biclikdə, fərasətdə ad-san qazanan İsmayıl adında bir keçəl var idi. O İsmayıl idi ki, şeytana papış tikər, öz bicliyi ilə hamını aldatmağa çalışardı. Tanıyanların hamısı ondan kənar gəzər, ehtiyatlı davranardılar. Lakin, buna bax­mayaraq, Keçəl İsmayıl heç bir zaman fürsəti fövtə verməz, qarşısındakı adamı asanlıqla aldadıb bir hoqqa çıxardardı.

Bir Şeytan da var idi ki, daim İsmayılı izləyər, onun bicliklərini öyrənməyə, onu gözdən salmağa çalışardı. İsmayıl özü də bunu dərk edər, Şeytanın ondan uzaq durmasını arzulayardı. Nə olsun ki, Şeytan şeytanlığında qalar, İsmayılı addımbaaddım izləyərdi.

Günlərin bir günü İsmayıl qonşu kənddən evinə qayıdırdı. Şeytan onun harada olduğunu və nə vaxt qayıdacağını qabaqcadan bilirdi. İsmayıl yolun yarısını gəlmişdi ki, göyün üzü tutuldu, ildırım çaxdı, güclü yağış yağmağa başladı. Keçəl tez paltarlarını soyunub bir daşın altına qoydu. Özü də daşın üstündə oturdu. Bir müddət keçdikdən sonra yağış kəsdi. Keçəl İsmayıl quru qalmış paltarlarını geyinib yola düzəldi. Bir az getmişdi ki, Şeytan suyun içində onun qabağına çıxdı. İsmayılla hal-əhval tutduqdan sonra onun paltarlarının quru olduğunu görüb təəccüblə soruşdu:

• 
  Ay İsmayıl, yağış yağanda sən harada idin?
  

İsmayıl da təəccüblə Şeytana baxıb dedi:

• 
  Harada olacağam, yağışın altında idim.
  

- Bəs necə olub ki, paltarların quru qalıbdı?

Keçəl İsmayıl gülə-gülə dedi:

- Ay Şeytan, sən belə şeyləri bilməzsən. Mən bir çox dualar bilirəm. Onun da birini oxuyan kimi yağış mənim üstümə yağmır.

Şeytan çox yalvardı ki, nə olar, o dualardan bir-ikisini də mənə öyrət.

İsmayıl bir az fikirləşərək dedi:

-Ay Şeytan, nə olar, öyrədərəm. Ancaq bir şərtlə ki, yorulmuşam, uzaq yoldan gəlirəm. Məni al dalına, apar kəndə, o duanı sənə də öyrədim.

Tamah güc gəldi. Şeytan razılaşdı və Keçəl İsmayılı dalına alıb kəndə gətirdi. Kəndin girəcəyində bir dəstə adam toplaşıb söhbət edirdilər. Bir də baxdılar ki, Şeytan İsmayılı dalına alıb gəlir. Hamı şaqqanaq çəkib güldü, Şeytanı lağa qoymağa başla­dı­lar. Şeytan əsəbiləşərək İsmayılı kürəyindən düşürüb qaçmağa başladı. İsmayıl nə qədər çağırdısa da, Şeytan geriyə qayıtmadı.

Bu məsələ Şeytanı çox narahat edirdi. O, İsmayıldan qisas almağın yollarını düşünür və onu izləməkdə davam edirdi. Daha doğrusu, İsmayıla gücü çatmadığını görüb insanların qəlbinə dolur, onları yoldan çıxardıb pis əməllərə vadar edirdi. Keçəl İsmayıl bunu yaxşı bilir, Şeytanın bəd əməllərinin cavabını verməyin yollarını axtarırdı.

Günlərin bir günü İsmayılı qonşu kəndə toya çağırmışdılar. Tərslikdən Şeytan da bu toya gəlmişdi. İsmayıl bilirdi ki, Şeytan toyu pozmaq üçün nə isə edəcəkdir. Elə də oldu. Toyun şirin yerində ara qarışdı, məzhəb itdi. Böyük bir dava düşdü.

Keçəl İsmayıl Şeytana dedi ki, gedək bizə, bildiyim duaların hamısını sənə öyrədəcəyəm. Şeytan alda­dıldığını düşünməyərək İsmayıla qoşuldu. Onun evinə getməyə başladılar. Şeytan getdikdən sonra dava səngidi, toy öz axarı ilə davam etdi.

Nə isə... Az getdilər, çox getdilər, dərə-təpə düz getdilər, gəlib Keçəl İsmayılın evinə çatdılar.

Şeytan İsmayıla dedi ki, mənə söz vermisən. İndi o dualardan mənə də öyrət, çıxıb gedim.

İsmayıl dedi:

- Ay Şeytan, duaları sənə öyrətmək üçün gərək əl-ayağını və gözünü bağlayam. Sonra duaları bir-bir qulağına pıçıldayam. Əgər dediyimi eləməsən, onda o dualar müstəcab olmaz.

Şeytan ələcsiz qalıb İsmayılla razılaşır. İsmayıl Şeytanın əl-qolunu, ayağını, gözünü bağladı və böyük bir tonqal çatdı. Şeytanı həmin tonqala atdı. Şeytan qışqıra-qışqıra tonqalda yanaraq külə döndü. Beləliklə də, insanların canı Şeytanın bəd əməllərindən qurtardı.

Hə əzizlərim, beləliklə də, nağılın sonu gəldi. Göydən üç alma düşdü. Biri mənim, biri İsmayılın, biri isə nağılı danışanın olsun.