Keçəl İsmayıl və şeytan

Qızılquş nağılı
Padşah heyvanlar aləminin yaşayış tərzi ilə ta­nış olmaq üçün səyahətə çıxır. Heyvanlar içə­ri­sin­də onun diqqətini ən çox cəlb edən Qızılquş olur. O, öz-özünə deyir: “Bütün heyvanlar aləmi içə­­risində Qızılquşdan gözəl həyat tərzi keçirən başqa bir heyvan yoxdur.”

Padşah səyahətdən qayıdan kimi ov­çu­lara əmr edir ki, onun üçün bir Qızılquş tutub gətirsinlər. Ovçular padşahın əmrini yerinə ye­ti­rir­lər. Padşah Qızılquşu qəfəsə saldırır və ona nə­za­rətçi təyin edir. Bir müddətdən sonra padşah quşlarda etibar olub-olmamasını yoxlamaq məqsə­dilə quşu qəfəsdən açıb buraxır. Qızılquş uçub dəstəsinə qovuşur və onlara deyir:

- Ey mənim həmkarlarım, bilirsinizmi, padşah məni nəyə görə açıb buraxdı? Ona görə ki, o, məndə eti­bar olub-olmamasını yoxlamaq istəyir. Mən pad­şahın yanına mütləq qayıtmalıyam və ona elə bir gö­­zəl hədiyyə aparmalıyam ki, dün­ya­da tayı- bərabəri olmasın.

Dostları Qızılquşa məsləhət gö­rürlər:

- Əlçat­maz dağın başında bir alma ağa­cı var, onun mey­və­sini yeyən qoca adam on beş yaşında cavan oğlan olur. İndi o dağın zirvəsinə qanad çal, həmin ağacın budağından bir dənəsini qırıb padşaha hədiyyə apar.

Qızılquş Zirvəli dağa qanad çalır, alma ağa­cının budağından bir dənəsini qırıb padşaha gətirir.

Padşah deyir:

-Ay Qızılquş, bu gətirdiyin hədiyyə nədir?

Quş cavab verir:

- Bu, alma ağacının budağıdır, özü də sirlidir. Bu ağac ildə üç dənə alma verir. Onu yeyən qoca adam on beş yaşında cavan bir oğlan olur. Ona görə də, bu ağacı bağçanızın elə bir guşəsində əkməlisiniz ki, heç kəs onu görə bilməsin.

Padşah buna razı olur, budağı bağbana verir, gizli bir yerdə əkməsini məsləhət görür.

Nəhayət, vaxt gəlib çatır, budaq böyüyüb ağac olur, ağacda üç dənə alma yetişir. Bağban alma­lardan birini dərib padşah aparır. Yolda ona vəzir rast gəlir, bağbanı dilə tutub deyir:

-Bağban, bir gör bu alma necə də gözəl, yara­şıqlı, ətirlidir. Mə­nim arvadım xəstədir, əgər aparıb ona göstərsəm, dərhal sağalıb ayağa duracaqdır.

Vəzir bağbanı aldadır, almanı onun əlin­dən alıb evinə aparır. Almanı iynə ilə zəhərləyib bağbana qaytarır. Bağban almanı gətirib pad­şaha verir. Padşah almanı diq­qətlə nəzərdən ke­çirir. Baxıb görür ki, bu qeyri-adi almadır. Ona görə də şüb­hələnir, almadan bir az kəsib pişiyə verir. Heyvan dərhal ölür. Padşah qəzəblənib Qızılquşun boynunu kötük üstünə qoydurur. Qorxuya düşən bağban tez bağ­çaya qaçır, yerdə qalan almanın birisini yeyir ki, ölsün. O, belə də edir, almanı yeyir, ancaq ölmür, on beş ya­şında bir oğlan olur və dərhal pad­şahın yanına qayıdır. Padşah nahaq yerə Qızılqu­şu öldürdüyünə heyfslənir və sirri açmaq üçün bağ­banı dindirir. Soruşur ki:

-Bağçadan mənim yanıma gələndə sənin qar­şına kim çıxmışdı?

Bağban cavab verir ki, vəzir. Padşah vəziri zindana saldırır. Vəzir boy­nuna alır ki, almanı o zəhərləmişdir.

Nəhayət, padşah hər şeyi araşdırmadan Qızılqu­şa cəza verdiyinə görə çox heyfslənir.