Kelime Bilgisi Kelime (sözcük)

Eğri büğrü yollardan denize ulaştık.

İçeriye ufak tefek bir adam girdi.

e. Her ikisi de anlamsız sözcüklerle yapılabilir.

• e. Her ikisi de anlamsız sözcüklerle yapılabilir.

• Ivır zıvır eşyaları tavan arasına kaldırdık.

• Böyle eften püften sebeplerle oyalama beni.

•  

• f. Sözcüklerden biri ya da her ikisine ekler getirilerek yapılabilir.

• Beni baştan aşağı şöyle bir süzdü.

• Onunla başa baş mücadele etti.

• Her ikileme cümleye değişik bir anlam katar.

• Yüzüme acı acı gülümsedi. (kuvvetlendirme)

• Gideli aşağı yukarı iki gün oldu. (ihtimal) 

• Ivır zıvır eşyaları atın. (değersiz)

• Caddede sıra sıra ağaçlar vardı. (çokluk)

Yansıma Sözcük

• Doğadaki seslerin insanlar tarafından taklit edilmesine denir. * Bu köpek neden havlıyor? * Bir patlama sesiyle irkilmiştik. * Bu aylarda kediler çokça miyavlar. * Bu sözlerim üzerine sınıfta homurtular başladı. * Köyde sabahleyin koyunların meleyişleriyle uyandık.

B)Kelimeler Arasındaki Anlam İlişkileri

• 1. EŞ ANLAMLI KELİMELER

• Yazılış ve okunuş bakımından farklı fakat anlamca aynı olan kelimelerdir. Bu tür kelimeler birbirlerinin yerini tutabilir.

• kıymet-değer, cevap-yanıt, sene-yıl, medeniyet-uygarlık, imkân-olanak, acele-ivedi, zelzele-deprem, yoksul-fakir, misafir-konuk, yöntem-metot, mesele-sorun, fiil-eylem, kelime-sözcük, vasıta-araç...

2.Sesteş Kelimeler

• Yazılışı ve okunuşu aynı olduğu hâlde anlamları farklı olan kelimelerdir. Bunlar yalın hâlde olabildikleri gibi ek almış hâlde de olabilirler. Şiirde cinas olarak kullanılır ve cinaslı kafiye yapılır.

• Gül: 1. çiçek, 2. gülmekten emir

• Neden kondun a bülbül kapımdaki asmaya

• Ben yarimden vazgeçmem götürseler asmaya

• Kır: 1. kırsal alan, 2. kırmaktan emir, 3. beyaz

• Yazma: 1. baş örtüsü, 2. yazmaktan olumsuz emir, 3. yazma işi

3. Zıt Anlamlı Kelimeler

• Anlamca birbirinin karşıtı olan kelimelerdir.

• Siyah-beyaz, uzun-kısa, aşağı-yukarı, ileri-geri, var-yok, gelmek-gitmek,

• Tüm kelimelerin zıt anlamlısı yoktur. Eylemlerde de durum aynıdır. Bir eylemin olumsuzu o eylemin karşıtı satılmaz.

• “sevinmek” karşıtı sevinmemek değil “üzülmek”tir.

• Kelimeler arasındaki karşıtlık cümledeki kullanıma göre değişir.

• “doğru” kelimesinin zıt anlamlısı bir cümlede “eğri” olurken, diğerinde “yanlış” olabilir.

BUCAK MAKÜ-HTMYO 2010