Kervansaray



Yüklə 1,29 Mb.
səhifə1/49
tarix30.12.2018
ölçüsü1,29 Mb.
#88436
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   49

KESB 5

Bibliyografya : 6

KESB 7

Bibliyografya : 9



KESBI MUSTAFA EFENDİ 9

Bibliyografya: 10

KESELA 10

Bibliyografya : 11

KESİK BAŞ DESTANI 12

Bibliyografya : 13

KESİK MİNARE CAMİİ 13

KESKİOGLU, OSMAN 13

Eserleri. 14

A) Telif Eserleri. 14

B) Tercümeleri. 14

Bibliyografya : 14

KESRET 14

Bibliyografya: 15

KESREVÎ, SEYYİD AHMED 16

Eserleri. 16

Bibliyografya : 16

KESRİYE 16

Bibliyografya : 17

KESTANEPAZARI CAMİİ 17

Bibliyografya: 19

KESTELÎ 19

Eserleri. 19

Bibliyografya : 20

KEŞ 20

Bibliyografya : 20



KEŞF 21

Bibliyografya : 23

el-KEŞF 24

Bibliyografya : 26

el-KEŞF ve'1-BEYÂN 26

KEŞFİ MEHMED ÇELEBİ 26

KEŞFÜ'l-ESRAR 26

Bibliyografya : 27

KEŞFÜ ESRÂRİ'I-BÂTINİYYE 27

Bibliyografya : 28

KEŞFÜ'1-HAFÂ 28

Bibliyografya : 29

KEŞFÜ'l-MAHCÛB 29

KEŞFÜ'Z-ZUNUN 29

Bibliyografya : 30

KEŞİŞ 30


Bibliyografya : 32

el-KEŞKÛL 32

Bibliyografya : 33

KEŞMİR 33

Bibliyografya : 36

KEŞMIRI 36

Eserleri. 37

Bibliyografya : 38

el-KEŞŞAF 38

Bibliyografya : 39

KEŞŞAFU ISTILÂHÂTİ'L-FÜNÛN VE'1-ULÛM 40

Bibliyografya : 41

KEŞT 41

KETEBE 41



KETEBE 41

KETEBE KAYDI 42

KETHÜDA 42

Bibliyografya : 44

KETHÜDA HASAN PAŞA 45

KETHÜDÂZÂDE ARİF EFENDİ 45

Bibliyografya : 45

KETTANI, MUHAMMED ABDÜLHAY 46

Eserleri. 46

Bibliyografya : 47

KETTANI, MUHAMMED B. ABDÜLKEBÎR 48

Eserleri. 48

Bibliyografya : 49

KETTANI, MUHAMMED B. CA'FER 49

Eserleri. 49

Bibliyografya : 50

KETTÂNİYYE 51

KEVAKİBİ 51

Bibliyografya : 52

KEVAKIBI, MUHAMMED B. HASAN 53

Eserleri. 53

Bibliyografya : 53

el-KEVÂKİBÜ'D-DERÂRÎ 54

el-KEVÂKİBÜ'D-DÜRRİYYE 54

el-KEVÂKİBÜ'D-DÜRRİYYE 54

KEVÂŞÎ 54

Eserleri. 54

Bibliyografya : 55

KEVKEBAN 55

Bibliyografya : 56

KEVKEBÂNÎ 56

KEVN 56


Bibliyografya : 57

KEVN VE FESAD 57

Bibliyografya : 59

KEVSER 59

KEVSER SÛRESİ 59

Bibliyografya : 60

KEVSERİ 60

KEYÂNÎLER 60

Bibliyografya : 61

KEYD 61


Bibliyografya : 62

KEYFİYET 62

KEYHUSREV I 62

Bibliyografya: 64

KEYHUSREV II 64

Bibliyografya : 66

KEYHUSREV III 66

Bibliyografya : 67

KEYKÂVUS I 68

Bibliyografya : 69

KEYKÂVUS I DÂRÜŞŞİFASI 69

Bibliyografya : 70

KEYKÂVUS II 71

Bibliyografya : 72

KEYKÂVUS B. İSKENDER 73

Bibliyografya : 74

KEYKUBAD I 74

Bibliyografya : 76

KEYKUBAD II 76

Bibliyografya : 77

KEYKUBAD III 77

Bibliyografya : 79

KEYL 79

KEYLECE 79



KEYLÎ 79

Bibliyografya : 80

KEYSAN 80

KEYSÂNİYYE 80

Bibliyografya : 82

KEYYALÎYYE 82

KEYYALİYYE 83

KEZZAB 83

KIBLE 83

Bibliyografya : 84

İslâm'da Kıble. 84

Bibliyografya : 88

Kıble Tayini. 89

Bibliyografya : 89

KIBLE TAŞI 90

KIBRIS 90

Bibliyografya : 91

Tarih. 91

Bibliyografya : 94

Osmanlı Dönemi. 94

Bibliyografya : 99

İngiliz İşgali ve İdaresi. 100

Bibliyografya : 104

Mimari. 104

Bibliyografya : 112

KIBRISLI KÂMİL PAŞA 112

Bibliyografya : 114

KIDEM 115

Bibliyografya 116

KIDVAI 116

Eserleri. 116

Bibliyografya : 117

KIFTI 117

KILÂDE 117

Bibliyografya : 118

KILICARSLAN I 118

Bibliyografya : 120


KESB

Kişinin dînî, ahlâkî ve iktisadî hayatındaki her türlü kazanımmı ifade eden terim.

Kurân-ı Kerîm'de kesb kişinin sorum­luluğuna konu olan. karşılığını göreceği belirtilen her türlü inanç, düşünce ve fa­aliyetini belirtmesi yanında özellikle iş ve ticaret hayatında elde ettiği maddî ka­zançlar için de kullanılmıştır 1 Ayrıca fiil. sa'y. sun' gibi kelimeler de "iş, çaba. çalışma, üretme" anlamlarında geçer. Râ-gıb el-isfahânî. kesbi "faydalı olduğu dü­şünülen şeyi elde etme çabası" şeklinde tanımladıktan sonra kişinin kendisinin ve başkasının yararına olan şeyleri kazan­mak için çalışmasına kesb. yalnız kendisi için faydalı olanı kazanma çabasına daik-tisâb dendiğini belirtir.2 Aynı müellif ameli de "insanın bir amaca yönelik yaptığı iş" diye tanımla­mış, amelin fiilden daha özel olduğunu ve bilhassa insan eylemleri için kullanıldığını belirtmiştir. 3Kur'an'-da ve hadislerde insanın dinî hayatı ya­nında dünyevî faaliyetleri, iş ve ticaret hayatıyla ilgili olarak çeşitli hukukî ve ah­lâkî düzenlemeler getirilmiştir. Ayrıca ka­naat, tevekkül, sabır, şükür. rızâ. takva, vera' gibi ferdî faziletlere dair âyet ve ha­dislerden başka sosyal ilişkileri düzenle­yen adalet, dürüstlük, merhamet, yar­dımlaşma, dayanışma, hoşgörü, af, infak. ihsan gibi ahlâk konularıyla ilgili nasiar aynı zamanda iş hayatı ve kazanma faa­liyetlerine dair ilkeleri oluşturur.

Kur'ân-ı Kerîm aşırı dünyeviliği reddet­mekle birlikte din ve dünya işleri arasın­da mâkul bir denge kurulmasının gerekli olduğunu bildirir. Kur'an'ın genel yaklaşı­mı ve bazı özel açıklamalar yanında 4 özellikle Bakara sûresi­nin 200-201. âyetlerinde yalnız dünya var­lığını isteyenler eleştirilirken her iki dün­yanın güzelliklerini (hasene) isteyenler­den takdirle söz edilmiştir. Müfessirler, burada olduğu gibi çeşitli âyetlerde ''ha­sene" kelimesinin maddî kazanç, zengin­lik ve bolluğu da kapsadığı kanaatinde­dir. Kur'an'da gecenin dinlenme, gündü­zün geçim vakti olarak yaratıldığının be­lirtilmesi 5 çalışıp ka­zanmanın normal hayatın bir gereği ol­duğu fikrine dayanır. İnsanın ancak çalışıp çabalamasınin karşılığını alabileceğini ifade eden âyetler 6 dinî faaliyetler yanında dünya işlerinde başa­rılı olmanın da çalışmaya ve üretmeye bağlı olduğuna dikkat çeker. Kurtubî. Ba­kara sûresinin 282-283. âyetlerinde ge­tirilen bazı düzenlemeleri göz önüne ala­rak İslâm'da kazanmanın ve servet sahi­bi olmanın karşısında yer alan zihniyeti eleştirmektedir.7 Hadis mecmualarında da emeğin değerine, he­lâl rızık kazanmanın, mal mülk sahibi ol­manın ve zekât, sadaka gibi hayırlarla bu imkânlardan başkalarını yararlandırma­nın önemine işaret eden çok sayıda riva­yet yer almaktadır. Birçok hadiste "kesb-i tayyib" (güzel kazanç) deyimiyle helâl ka­zancın önemini anlatan Resûl-i Ekrem, "Kişinin kendi emeğiyle çalışıp kazanma­sından daha güzel bir kesb yoktur" demiş 8 dünyadan el etek çekmeye karar veren bazı sahâbîleri bu tutumlarının kendi sünnetinden sapmak anlamına geldiğini söyleyerek uyarmıştır.9 Hadis mecmuaların­da "Kişinin kesbi ve kendi emeğiyle çalı­şıp kazanması 10 Kazanç faaliyetlerine teşvik 11 gibi baş­lıklar altında çeşitli hadisler toplanmıştır.12

Çalışıp kazanma, üretme ve servet edinmeyle ilgili Kur"an ve Sünnetteki bu yaklaşım daha sonraki İslâmî kaynaklara da yansımıştır. Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî el-Kesb adlı eserinde helâl ka­zancın önemine dair bazı hadis ve haber­ler aktararak kesbin kendilerini örnek al­mamız emredilen 13 pey­gamberlerin yolu olduğunu belirtmekte, bu hususa dair âyetler zikretmektedir. Zühd ve tasavvuf ehlinin, cahil ve ahmak­larından bir kesimin zaruri haller dışında kesbin tevekküle aykırı olduğu yolundaki iddialarını aktaran Şeybânî aklî ve naklî deliller getirerek bu görüşü çürütmekte; özellikle Bakara sûresinin 267. âyetiyle Cum'a sûresinin 10. âyetine dayanarak kesbin farz olduğunu, âlemin nizamının kesbe dayandığını söylemektedir. Bu hu­susta dikkat çekici görüşler ileri süren Râgıb el-İsfahânî'ye göre Allah, insanları çeşitli yeteneklerle donatıp farklı maddî imkânlara sahip kılmak suretiyle hayatın çok yönlü gelişmesine imkân vermiştir. Bu gelişmeye katkı sağlayacak şekilde dünyada çalışıp kazanmak bir yönden mubah sayılırsa da belirtilen ilâhî düze­ne hizmet yönü dikkate alındığında aynı zamanda farz olan işlerden kabul edilme­si gerekir.14 Aynı âlimin, başta Gazzâlî olmak üzere kendi­sinden sonraki ilim ve fikir adamlarınca da benimsenen anlayışına göre her varlığın kendi türüne özgü başlıca işlevlerinden biri dünyanın imarıdır. İnsan varlığının ilâ­hî irade tarafından belirlenen bu temel amacı, her insana diğer insanları rahata kavuşturma ve geçim şartlarını iyileştir­me sorumluluğu yükler. Bu yöndeki bü­tün faaliyetler, dünyayı mâmur etme hu­susundaki ilâhî iradenin gereğini yerine getirmek anlamına geldiğinden Allah yo­lunda cihad ve ibadet sayılır. İslâm âlim­leri çoğunlukla, insanın halifeliğiyle ilgili âyetleri yeryüzünün imar edilmesi ve uy­garlığın geliştirilmesi yükümlülüğünü içi­ne alacak şekilde yorumlamışlardır. Çün­kü dünyanın imarı ve insanlığın huzuru için yapılan her iş bir yönüyle Allah'a halefliktir 15 Bu konuda oldukça gerçekçi düşünenlerden biri olan Mâverdî, toplumsal düzeni sağlayıp ya­şatmanın altı temel şartından birinin yük­sek ideal ve büyük hedef olduğunu belirt­tikten sonra (diğerleri yaşanan din, etkin yönetim, kapsamlı adalet, genel güvenlik ve yaygın refahtır) bu kavramı daha iyi bir gelecek, daha gelişmiş bir ülke ve toplum projesi olarak açıklar. Mâverdî'ye göre eğer insanlar gelecek kaygısı taşımadan günlük ihtiyaçlarıyla yetinselerve daha fazlasını kazanma konusunda bir istek duymasalardı dünya harap olurdu. Şu halde ülkelerin mâmur hale gelmesi fert­lerin içindeki kazanma arzusuna bağlıdır. Bu sayede her nesil bir sonraki nesle bir önceki nesilden aldığından daha gelişmiş ve müreffeh bir ülke bırakır ve zamanla ülke daha düzenli, daha huzurlu bir ha­le gelir.16

Fakirlik korkusu insanlarda zorunlu ola­rak bir kazanma arzusu doğurmakta, ki­şileri çalışmaya ve sonuçta toplumun da yararına olan zahmetlere katlanmaya yö­neltmektedir. Bir tek insanın üstesinden gelemeyeceği kadar çeşitli olan ihtiyaçlar ve talepler, insanlığın gelişmesi için ge­rekli her türlü işin yapılmasını ve bunları yapacak meslek erbabının yetişmesini sağlamakta, böylece fakirlik gerçeği ve kazanma isteği toplumsal refahın geliş­mesi için olumlu birmotif değeri taşı­maktadır. İbn Hibbân bu yapıcı kazan­ma arzusunu "övgüye değer hırs" di­ye nitelemektedir.17 Bazı mutasavvıflar dışında İslâm âlimleri genellikle tevekkül kavramını da bu çerçevede yorumlamışlar ve bir İnsa­nın başka insanların işlerinden, mesleklerinden, onların ürettiği imkânlardan ya­rarlanırken kendisinin çalışıp üreterek on­lara yararlı olmamasını zulüm olarak de­ğerlendirmişlerdir. Bu düşünceden hare­ketle de sûfîlik iddiasında bulunarak baş­kalarının kazandıklarından istifade eder­ken kendileri yararlı olmayan kişileri in­sanların ekmeğine ortak olan birer tufeylî saymışlardır.18

Klasik ahlâk kitaplarında adalet, ihsan, dürüstlük, kardeşlik gibi genel ahlâk ilke­lerine ve özellikle iş hayatına dair ahlâk kurallarına geniş yer verilmiştir. Meselâ Gazzâlî'nin İhyâ^ü 'ulûmi'd-din'inin on üçüncü bölümü 19 bu konuya ayrılmıştır 20 Bu tür kaynaklarda yer alan kazan­ma hususundaki kurallar arasında şun­lar zikredilebilir:

1. Öncelikle kazanma faaliyetleri sırasında daima iyi niyetli ol­mak, yani iş hayatında hem Allah rızâsı­na nail olma hem de insanların huzur ve mutluluğuna katkıda bulunma, toplum­sal hayatı rahatlatma gibi nefsaniyeti aşan amaçlar taşımak.

2. Kötü mal ve hizmet üreterek insanlara zarar vermek­ten sakınmak, bunun için de iş bölümü gibi şartlara önemle uymak, meslekî bilgi ve ehliyetini geliştirmek.

3. Allah'ın ha­ram kıldığı şeylerin üretim ve ticaretini yapmamak.

4. Rüşvet, ihtikâr, tefecilik, hırsızlık, soygunculuk, aldatma gibi meş­ru sayılmayan yollarla kazanç sağlama­mak. 5. İslâm'ın genel ahlâk ilkeleri çer­çevesinde hem işçinin hem de iş sahibi­nin haklarını gözetmek.21 Har­cama ve tüketimle ilgili ahlâk kuralları­nın başlıcaları da şunlardır:

a) Ferdin ve toplumun beden ve ruh sağlığına zarar verecek şekilde harcama ve tüketim yap­maktan kaçınmak,

b) İçki. kumar, rüşvet, fuhuş gibi yollarda harcama yaparak top­luma zarar vermekten sakınmak,

c) He­lâl yollarda da olsa israf ölçüsünde harca­mada bulunmamak, harcamalarda lüks ve ihtişama kaçmamak,

d) Elindeki ser­vetin asıl sahibinin Allah olduğunu düşü­nerek Allah'ın mülkünü başta aile fertleri ve diğer yakınlar olmak üzere başka in­sanların hizmetine de sunmak, yatırım yapıp hizmet ve üretim alanları açarak veya karşılıksız yardım ederek insanların geçimini sağlamalarına yardımcı olmak,

başkalarının hak ve menfaatlerine en az kendisininki kadar değer vermek ve ge­rektiğinde özveride bulunmak. 22



Bibliyografya :

Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, "caml", "ksb" md.leri; a.mlf., ez-Zerfa ilâ mekârimİ'ş-şerFa (nşr. Ebü'l-Yezîd el-Acemî), Kahire 1405/1985, s. 86, 90-96, 374-425; VVensinck, el-Muccem, "ksb" md.; M. F. Abdülbâki, ei-Mu'cem, "ksb" md.; Dârimî, "Büyü"', 6; Buhârî, "Büyü"', 15, "Nikâh", 1; İbn Mâce. "Ticârât", 1; Muham-med b. Hasan eş-Şeybârıî, el-Kesb (nşr. Süheyl Zekkâr, Risâtetân fı'l-kesb içinde), Beyrut 1417/ 1997, s. 35-132; İbn Hibbân. Raozatü'l-'ukaiâ' ve nüzhetü'l-fuzalâ' (nşr. M. Muhyiddin Abdül-hamîcl v.dgr.), Beyrut 1397/1977, s. 132; İbn Miskeveyhı. Tehzlbü'l-ahlâkı(nşr. İbnü'l-Hatîb). Beyrut 1398, s. 110, 119, 137, 146-150; Mâ-verdî, Edebü'd-dünyâ ue'd-dîn, Beyrut 1398/ 1978, s. 136-146; Gazzâlî, İhya', II, 60-64, 79-87; IV, 91-92; Kurtubî. el-Câmt\m, 413; Münâ-vî, Feyzü'l-kadîr, II, 291; I. Goldziher, Ledogme et la loi de /'/s/am(trc. FelixArin), Paris 1920,5. 4, 111-120. Mustafa Çağrıcı




Yüklə 1,29 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   49




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin