Kimyavi əsaslar Modulun nömrəsi
Yüklə 2,15 Mb.
|
3.3 ƏsaslarƏsaslar - tərkibi bir və ya bir neçə hidroksid qrupu ilə birləşmiş metal atomu və ya müsbət yüklü atomlar qrupundan ibarət olan mürəkkəb maddələrə əsaslar deyilir. Əsasların ümumi formulu Me(OH)n-dir. Şəkil 5. Sirkə turşusunun dissosiasiyası nəticəsində asetatın alınması modeli Elektrolitik dissosiasiya nəzəriyyəsinə əsasən su məhlullarda dissosiasiya edərək anion kimi yalnız hidroksid ionu əmələ gətirən maddələrə əsaslar deyilir: Ba(OH)2 → Ba2+ + 2OH¯ -OH qrupu bir valentlidir və yükü -1 olan iondur. Odur ki, əsasların tərkibindəki hidroksid qrupunun sayı metalın valentliyinə bərabər olur: NaOH; Ca(OH)2; Al(OH)3 Əsaslar suda həll olmalarına, turşuluğuna və qüvvətliliyinə görə təsnif edilir. Əsasların əksəriyyəti suda həll olmur. Suda yaxşı həll olan əsaslara qələvilər deyilir. Qələvi və qələvi-torpaq metalların hidroksiləri qələvilərdir. LiOH, NaOH, Ca(OH)2 - qələvilərdir. Cu(OH)2, Zn(OH)2, Fe(OH)2, Al(OH)3 - suda həll olmayan əsaslardır. Əsasların tərkibindəki hidroksid qruplarının sayı onların turşuluğunu müəyyən edir. Məsələn: LiOH - birturşulu; Mg(OH)2 - ikiturşulu; Fe(OH)3 - üçturşulu əsaslardır. Əsasların qüvvətliliyi onların dissosiasiya qabiliyyəti, yəni -OH ionlarının qatılığı ilə müəyyən edilir. Tam dissosiasiya edən ən qüvvətli əsaslar qələvi metalların hidroksidləridir. Dövri sistemin əsas yarımqruplarında yuxarıdan aşağıya getdikcə əsasların qüvvətliliyi artır. Məsələn, 2-ci qrup elementlərinin hidroksidlərindən Be(OH)2 - amfoter, Mg(OH)2 - orta qüvvətli, Ba(OH)2 - qüvvətli əsasdır. Həm turşularla, həm də qələvilərlə qarşılıqlı təsirdə ola bilən hidroksidlərə amfoter hidroksidlər deyilir. Belə hidroksidlərə misal olaraq Al(OH)3, Zn(OH)2, Zr(OH)3, Fe(OH)3, Be(OH)2, Pb(OH)2 və s. əsasları göstərmək olar. Yüklə 2,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|