Kimyoviy bilimlarni o’zlаshtirish

Element va birikmalarni kimyoviy tilda ifodalash

Kimyoviy formulalarni to’g’ri o’qiy olish va yoza olish. Bunda kimyoviy element, belgi, reaktsiyalar, tenglamalar, koeffitsient tanlash, kimyoviy reaktsiyalarning turlari, indekslar asosida formulalar tuzish, kimyoviy elementlar va ularning birikmalari formulalarini valentlik asosida (struktura, molekulyar, elektron formulalari) yozish, nomlash, kimyoviy tushuncha va qonuniyatlarning ta’rifini bilish, massa, hajm, zichlik birliklarini yozish va ifodalash.

Misol: 8-sinf 4-§ “Kimyoviy elementlar davriy sistemasi” nomli mavzusida kimyoviy elementlarning nomlanishi, qatorlar, davrlar, ular asosida xosil bo’ladigan birikmalarining nomlari, formulalarinning yozilishi, ularning xossalariga ko’ra bir-biridan farqlanishi to’g’risidagi BKMlarni singdirishda mazkur mavzuga tegishli ma’lumotlarni o’quvchiga qiziqarli qilib, sodda, ravon til bilan, oddiydan murakkabga tomon o’rgatish lozim. Bunda jadvaldagi elementlarning va ularning birikmalari formulalarini yozishda kundalik turmushga bog’lab tushuntirish maqsadga muvofiq. masalan: suv (akva, gidrat), osh tuzi (natriy xlor), shakar(disaxarid -organik modda), temir(ferrum) va x.k kimyoviy tilda ifodalash mumkin. Modda qanday elementlardan tashkil topganligini ayta olishda masalan, suv molekulasi ikkita vodorod (N) va bitta kislorod (O) atomlaridan tashkil topgan va N₂O holida ifodalanishi, suv molekulasidagi vodorodning kimyoviy belgisining pastki o’ng tomonida turgan 2 raqami indeks deb atalishi va suv tarkibidagi vodorod atomlari sonini ko’rsatishini bildiradi. Modda formulasi Fe₂O₃ shaklida yozilgan bo’lsa, bu modda temirning kislorod bilan birikmasi ekanligi va uning tarkibiga ikki atom temir hamda uch atom kislorod kirishiniva bu modda xalq tilida zang deb atalishi haqida ifodalanadi.