II. Bob bo‘yicha xulosa. Disfunktsional oila bilan ishlashning xususiyatlari Bunday oilalar bilan ishlashda psixologlar va boshqa mutaxassislar bir qator muammolarga duch kelishadi. Odatda ular o‘z hayotlari haqida ochiq gapirishga tayyor emaslar va ba’zi narsalarni amalga oshirish og‘riqli tarzda qabul qilinadi. Ba’zi qarindoshlar o‘zgarishlarni oldini oladi, chunki ular maslahatchining tavsiyalarini qoralaydilar va ularni amalga oshirishga yo‘l qo‘ymaydilar. Turmush o‘rtoqlar oiladagi to‘g‘ri rol xulq-atvori haqida hech qanday tasavvurga ega emaslar va buni o‘rganish uchun yillar kerak bo‘ladi. Muammoni hal qilishning birinchi qadami uni tan olishdir. Agar siz uy sharoitida hamma narsa yaxshi emasligini tushunsangiz va baxtli oilaga ega bo‘lishni istasangiz, unda hamma narsa yo‘qolmaydi. O‘zgartirish uchun hech qachon kech emas, asosiysi boshlashdir. Tizimli oilaviy psixoterapiyaning uslubiy tamoyillari psixoterapevt va oila o'rtasidagi oddiy, to'g'ridan -to'g'ri muloqotni rad etadi. Psixoterapevtik muloqotning maqsadlaridan biri tizimli gipotezani sinab ko'rishdir. Aytishim kerakki, ushbu yondashuvning barcha uslubiy tamoyillari psixoterapevtni oilaviy mijozlar tizimining ta'siridan himoya qilishga mo'ljallangan. Har bir ochiq oilaviy tizim o'z "orbitasida" bo'lgan har qanday elementni o'ziga singdirishga, "o'ziga singdirishga" intiladi. Faqat ochiq oilaviy tizimlar qabul qilinishi aniq. Shunday qilib, mijozning oilaviy tizimi terapevtni o'ziga singdiradi. Oxir -oqibat, bu shuni ko'rsatadiki, oila o'z qoidalarini terapevt bilan aloqa o'rnatishga, u bilan koalitsiya tuzishga, uning afsonasini tan olishga va boshqalarga intiladi. Ya'ni, oilaviy transfer deb ataladigan jarayon bor. Agar terapevt bu ta'sirga tushib qolsa va yangi boshlovchi oilaviy terapevtning unga ataylab tushib qolishi deyarli imkonsizdir, chunki odatda odamlar tizimli ta'sirlardan xabardor bo'lmasa, u o'z muammolarini, oilaviy hayot tajribasini bemalol loyihalashtirishni boshlaydi. oila va darhol samaradorligini yo'qotadi. Tizimli yondashuvning uslubiy tamoyillari terapevtni oilaviy tizim ta'siridan himoya qiladi.
Tizimli oilaviy psixoterapiya darhol butun oila bilan o'tkaziladi. Qabulga yoshidan qat'i nazar, birga yashaydigan barcha oila a'zolari taklif qilinadi: ham qariyalar, ham chaqaloqlar. Bu, ayniqsa, ish boshida juda muhim, chunki bu odamlar o'rtasidagi munosabatlar, oilaviy koalitsiyalar, muloqot stereotiplari, oilaviy qoidalarning og'zaki bo'lmagan tomonlarini bevosita ko'rish imkonini berad
XULOSA Oilaviy munosabatlarga xalqimiz azaldan hurmat tuyg‘usi bilan yondashib kelgan. O‘zbekistonda oila mustahkamligini ta’minlash masalasi davlat siyosati darajasidagi usutuvor vazifalardan biri sifatida 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi4 doirasida e’tibor qaratilib, bu borada davlat, fuqarolik jamiyati institutlari va xususiy sektor hamkorligini yo‘lga qo‘yish, oila ajralishlari bilan bog‘liq salbiy tendensiyalar va muammolar sabablarini bartaraf etish, zamonaviy oilani mustahkamlash va rivojlantirish, oila farovonligi darajasini oshirish, oilaning tarbiyaviy-ta’lim salohiyatini mustahkamlash, jamiyatda an’anaviy oilaviy qadriyatlarni saqlash, oilalarda ma’naviy-axloqiy muhitni yaxshilash, oilalarga ta’sirchan metodik, konsultativ va amaliy yordam ko‘rsatishning samarali tizimini yaratish chora-tadbirlari belgilab berilgan. Bu chora-tadbirlardan ko‘zlangan asosiy maqsadlardan biri ham oilaviy nizolarni o‘rganish va ularning oqibatlarni bartaraf etishga qaratilganligi bilan ahamiyatlidir. Shuningdek, amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar ona shaxsining farzandlar kamolotiga ta’siri, ularning turli oila turlari va shakllaridan qat’iy nazar barqaror tarbiya muhitini ta’minlashga xizmat qiluvchi psixologik omillarni aniqlash va ularni turmushida tatbiq qilish vazifasini yuklamoqda.
Ushbu kurs ishi oilaviy nizolarni oldini olish yoki u paydo bo‘lgan bo‘lsa, bartaraf etish uchun uning kelib chiqish sababini, asosiy aybdorlarni, sub’ektiv yoki ob’ektiv sabablarni aniqlash maqsadiga xizmat qilishi bilan ahamiyatligini ko‘rsatdi. Bu borada mutaxassislar tomonidan nizolarni bartaraf etishning ko‘plab usullari va yo‘llari borasida ishlab chiqqan tavsiyalari tahlil etildi.
Jamiyatimizda olib borilayotgan barcha o‘zgarish va ma’naviy islohotlar jamiyatda komil-barkamol shaxsni tarbiyalashga qaratilgan bo‘lib, bu esa o‘z navbatida yaxshi fuqaro, jamiyatning barkamol a’zosini tarbiyalash hamdir. Shuning uchun oila muhitida ota-ona va farzand orasidagi munosabatlarni to‘g‘ri tashkil etish bilan oilada yuz berishi mumkin bo‘lgan nizolarning olish muhim sanaladi. Bugungi kunda yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlashda O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi va “Oila” ilmiy-amaliy markazi hamkorligida FHDYO bo‘limlari, Nikoh uylari qoshida tashkil etilgan “Oila dorilfununi”, shuningdek, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari va oliy o‘quv yurtlari talabalariga mo‘ljallangan “Yosh oila quruvchilar maktabi”ning faoliyati muhim o‘rin tutmoqda. Jamiyatimiz barqarorligini ta’minlashda har bir oilaning mustahkam barpo etilishi katta ahamiyatga ega. Bu boradagi targ‘ibot ishlarini, avvalo, yangi oila quruvchilar o‘rtasida izchil olib borish ko‘zlangan maqsadlarga erishishda muhim rol o‘ynashi, shubhasiz.
Kurs ishida adabiyotlar asosida tizimli oilaviy nazariyaga asoslangan oilaviy tizimli terapiyaning maqsadini o’rgandim . Bunda :
Tizimli oilaviy nazariyaga asoslangan oilaviy tizimli terapiyaning maqsadi ushbu mavzuning dolzarbligi shundan iboratki: jamiyatning bir bo‘lagi bo‘lgan oilaning tinchligini ta’minlashga yordam beradi.
Oilaviy terapiyaning kamida to‘rtta ta’rifi mavjud. Birinchidan, oilaviy psixoterapiya - bu ma’lum bir oilaning muammolariga (analitik oilaviy psixoterapiya, xulq -atvor va boshqalar) nisbatan psixoterapiyaning asosiy usulini o‘tkazish shakli.
Ikkinchidan: oilaviy psixoterapiya - bu mijozning oiladagi psixologik , ijtimoiy va biologik holatini oilaning yordami bilan tuzatishga qaratilgan psixoterapiya usullari va usullari majmui. Bu ta’rifga ko‘ra, oila sanogen va patogen salohiyatga ega.
Uchinchidan: oilaviy psixoterapiya - muayyan nazariyalarga (tizimlar, kibernetika, aloqa kanallari va boshqalar) asoslangan mustaqil yo‘nalish doirasidagi psixoterapiya usullari.
To‘rtinchidan: oilaviy tizimli psixoterapiya - bu har birining faoliyatini optimallashtirish maqsadida ikkita tirik ochiq tizim - oila va psixoterapevt o‘rtasidagi psixologik o‘zaro ta’sirlar tizimi Psixoterapiya nevrasteniya va boshqa shunga oʻxshash holatlarda, jumladan, jinsiy ojizliqsa (impotensiya), miyadan ketmaydigan holatlar nevrozida, isteriya nevro-zida, psixopatiyalarda, alkogolizm va narkomaniyalarda keng qoʻllanadi.
Men bu kurs ishimda bajarishda butun dunyoda va O’zbekistonda adabiyotlar asosida shu sohaga aloqador bo’lgan olimlarni ishlaridan foydalangan holda o’rgandim