XULOSA
Buxoro amirligining davlat muassasalari tarixi bo’yicha adabiyotlar va
muhim tarixiy manbalarning mavjudligiga qaramay, ushbu mavzu etarlicha o’rganilmagan. Shu bois, XVIII asrning o’rtalaridan amirlik deb nomlangan davrdan boshlab to mamlakatda XX asrning 20-yillarigacha bo’lgan davr orlig’ida faoliyat yuritgan davlat muassasalari faoliyatini o’rganilishi bitiruv malakaviy ishini o’z oldiga qo’ygan maqsadidir.
Bitiruv malakaviy ishi yakuniga ko‘ra quyidagi xulosalarga kelindi:
1.O’zbekiston hududida davlat muassasalarining tashkil topishi va ularning faoliyatini alohida o’rganish O’zbekiston tarixi, Buxoro amirligi tarixi, O’rta Osiyo va O’zbekistonda davlat muassasalari tarixi fanlaridan muhim manba sifatida foydalanish mumkin.
2. Buxoro amirligining shu davrdagi tarixi o’rganishda ko’rish mumkinki, amirlik Davlat Kengashi faoliyat yuritganini ko’rish mumkin.
3. Saroy va amirlik boshqaruvida faoliyat yuritgan davlat muassasalari faoliyatlari izchillik bilan o’rganishga yordam beradi.
4. Buxoro amirligida ijtimoiy-iqtisodiy sohadagi rasmiy faoliyat yuritgan davlat muassasalari tarixini o’rganish muhim ahamiyat kasb etadi.
5. Buxoro amirligi davlat muassasalari faoliyatlari o’rganish orqali ularning har biriga tavsif berilib, boshqa davrlarda yoki Xiva va Qo’qon xonligidagi faoliyatlariga tarixiy nuqtai-nazardan solishtirildi.
6. Buxoro amirligi davlat muassasalari ijtimoiy-siyosiy hayotdagi o’rni, vazifasi va tarixiga e’tibor qaratildi.
7. Buxoro amirligi davlat muassasalarining davlat boshqaruv organlari va ularning tarkibi, turli yillarda egallab turgan mansablari to’g’risidagi ma’lumotlar mujassamlashtirilgan. Keltirilgan ma’lumotlar orqali arxiv fondlarining manbaviy ahamiyati nechog’lik muhimligi yana bir bor o’z tasdig’ini topdi.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, Buxoro amirligi davlat muassasalari faoliyatlari, ularni tashkil qilinishi masalalari, ularning vakolatlari kabi masalalar ilmiy muomalaga kiritilishida arxiv hujjatlari, tarixiy manbalar, bu davrga oid manbalarni – Rossiya bosqini davriga oid, sovet mustamlakasi davriga oid, mustaqillik davriga oid manbalar orqali biz o’sha davrdagi boshqaruv tizimining qay darajada tashkil qilinganligini, undagi yutuq va kamchiliklarni tahlil qilish orqali ulardan tarixiy saboqlar chiqarishga imkon beradi.
|