Kirisiw 3 Tiykarǵı bólim

JUWMAQLAW

Átir gúllilerdiń ishindegi eń ápiwayısı bolıp tabıladı. Buǵan 20 laǵan tuwıs, 180 ge jaqın túr kiredi, sonıń 100 túri spireya (tobılǵı) tuwısına tiyisli. Spireyalar tiykarınan Evraziya hám Arqa Amerika materiginiń arqa yarım sharında taralǵan, tek ayırım túrleri túslik yarım sharda ushırasadı.

Bul kishi tuqımlasqa kiretuǵın ósimlikler puta, kóp jıllıq shópler bolıp keledi. Japıraqları retli, siyrek qarama-qarsı, Yaponıya, Qıtayda ushırasatuǵın tuwısları Kerriya hám Rodotipuste, jaylasqan boladı. Gúl jataǵı bıraz jalpaq tegislew, siyrek oyıs, miywe japıraqlar sani 5: analıq túyinshesinde 2 tuqım búrtigi bar. Ca₍₅₎C9₅AG_5. Miywesi qutısha sıyaqlı. Miywesi pisken waqıtlarda shıtnap ashıladı, tuqımları tógiledi, samal arqalı taralıwǵa iykemlesken.
Cpireya (tobılǵı) tuwısı-SPIRAEA. Bul tuwısqa 100 ge jaqın putalar kiredi. Olar Evropa, Aziya hám Arqa Amerikaniń arqa yarım sharında taralǵan. GMA aymaǵında 22 turi ushırasadı. Solardan jabayı hám mádeniy turde ushırasatuǵin túrleri: SPIRAEA hyperisifolia (Zveroboy) japıraqlı tobılǵı hám S.Srenata-tobılǵı gorodchataya, siyrek tal japıraqlı tobılǵı-S.Salicifolia. Bular onsha úlken bolmaǵan puta bolıp, shaqaları jerge doǵa sıyaqlı iyilip turadı, kishkene tissheli, ápiwayı japıraqları boladı. Gúlleri qalqan tárizli top gúllerge toplanǵan. Bir gúlinde 5 gúl kese hám gúl japıraǵı bokal tárizli gipantiyanıń dógereginde jaylasadı. Atalıqları kóp sanda. Gipantiyaniń túbinde bes bólek miywe japıraqtan payda bolǵan bes japıraqlı miywesi jaylasadı. Gúli aq reńli. Top gúlleri shaqalardiń ushında jaylasadı. Bul ósimliklerdi qundızlar hám buǵılar jaqsı kórip jeydi.
Ryabina tuwısı-Sorbaria. Bul onsha úlken bolmaǵan tuwıs bolıp, tiykarınan 10 aziyalıq túr bolıp esaplanadı. GMAaymaqlarında 4 túri ushırasadı. Solardan tábiyatta hám mádeniy túrde puta deneli ryabina japıraqlı ryabina-S. sorbifolia keń taralǵan.


_{Paydalanılǵan ádebiyatlar dizimi}

1. 
   Mustapaev S.M. Botanika,Toshkent, «Uzbekiston» ,2002 y.
   
2. 
   Toshmuxammedov R.İ Usimliklar sistematikasidan amaliy mashǵulotlar Toshkent, «Uzbekiston», 2006 y.
   
3. 
   Toshmuxammedov R.İ Botanika (Usimliklar sistematikasi) Toshkent, 2008.
   
4. 
   Pratov U.P., Nabiev M.M. «Ózbekiston yuksak ósimliklarning zamonaviy tizimi», Toshkent, 2007 y.