Kirisiw Tiykarg'i bólim

1.2. Awıl xojalıǵı kárxanalarında buxgalteriya esabınıń tiykarǵı wazıypalari
Awıl xojalıǵı kárxanalarında júritiletuǵın buxgalteriya esabınıń eń zárúrli obiektleri bolıp Olardın’ iskerlik túrleri, xojalıq processleri hám operatsiyaları, qarjılar, qarjılardı kelip túsiw derekleri, dáramat, qárejet, payda hám zıyanlar esaplanadı. Awıl xojalıǵı kárxanaları iskerligi tiykarǵı hám tiykarǵı bolmaģan iskerlik túrlerine bólinedi. Olardın’ tiykarǵı iskerligine tikkeley awıl xojalıǵı ónimlerin jetistiriw menen baylanıslı iskerlik, tiykarǵı bolmaģan iskerligine bolsa awıl xojalıǵı ónimlerin jetistiriwge tikkeley baylanısı bolmagan finanslıq, investitsiya hám basqa iskerlik túrleri kiredi. Awıl xojalıǵı kárxanalarınıń awıl xojalıǵı ónimlerin jetistiriw boyınsha iskerligi eki túrge-dıyxanshılıq hám sharwashılıqqa bólinedi. Bul iskerlik túrleri arnawlı litsenziya talap etpeytuǵın iskerlik esaplanadı.
Dıyxanshılıq - bul tikkeley insan hám janlı haywanlar tárepinen tutınılatuģın, óndiriske materiallıq tiykar bolıp esaplanatuǵın ósimlikler, eginler, shiyki zat hám materiallardı jetistiriw (islep shıǵıw) menen baylanıslı processler jıyındısı. Sharwashılıq degende ónim hám násil beretuǵın barlıq janlı haywanlardi jetistiriw menen baylanıslı processler kompleksi túsiniledi. Dıyxanshılıq hám sharwashılıq tarawlarınıń buxgalteriya esabı obiektleri retindegi ózgesheliklerine tómendegilerdi kirgiziw múmkin.
Birinshiden, dıyxanshılıq hám sharwashılıq xızmetleri túrli processlerden dúziledi. Mısalı, dıyxanshılıq óz ishine jerdi súdigarlaw va egiwge tayarlaw, dàndi egiwge tayarlaw, egindi kútimlew (suwǵarıw, birlew, chilpish, defoliatsiya qılıw), ónimdi terip alıw hám tapsırıw sıyaqlı xojalıq jumısların orınlawdı talap etedi. Sharwashılıq ónimlerinin' tutinilg'annan (satıp alınǵanlıgınan) baslap, tap olardı xojalıq balansında turǵan dáwiri ishinde kútimlew, ónim (násil) alıw, ónimdi tapsırıwge shekem bolǵan hár túrli xojalıq processlerin orınlawdı talap etedi. Awıl xojalıǵı kárxanalarında júz berip atırǵan bul processler san hám sapa tárepten túrli ólshem birliklerinde óz sáwleleniwin buxgalteriya esabında tabadı.