KirkçEŞme tesisleri

KUŞAKÇI HANI

Eminönü İlçesi'nde, Kapalıçarşı çevresinde kümelenen hanlardan olup, Eminönü, Mercan Ağa Mahallesi'nde, Mercan Caddesi ile Örücüler Kapısı Sokağı'mn sınırladığı alana inşa edilmiştir. Kitabesi olmayan yapının inşa tarihi veya banisi hakkında herhangi bir bilgi mevcut değildir.

Günümüze büyük değişikliklerle gelebilen yapının orijinal plan şemasını ve mimari özelliklerini tespit etmek mümkün değildir. Bugünkü haliyle, düzgün olmayan dikdörtgen bir avlu etrafında gelişen hanın Örücüler Kapısı Sokağı'na bakan giriş cephesi bütünüyle yenilenmiş, hattâ avluya doğru yeni ilaveler yapılmıştır. Avluya beşik tonozlu bir koridorla ulaşılmakta, av-

Kuşadalı Tekkesi'nde tevhidhane. Encümen Arşivi, 1939

Kuşakçı Hanı

Yavuz Çelenk, 1994

lunun gerisindeki bölüm "U" formunda o-lup, önde bir sıra revak uzanan iki katlı bir düzenleme göstermektedir. Kare kesitle ayakların taşıdığı sivri kemerli, beşik tonoz örtülü zemin kat revaklarının gerisindeki mekânların avlu ile bağlantı şekli bütünüyle değişmiştir. Revak altından taş merdivenlerle çıkılan üst kat mekânlarına basık kemerli birer kapı ile girilmekte, kapıların hemen yanında dikdörtgen formlu birer pencere yer almaktadır. Bu mekânların üst örtüsü aynalı tonozdur.

Taş, tuğla ve derz ile inşa edilen hanın avlu ve dış cephelerinde, ilave ve değişikliklere bağlı olarak yeni şekillenmeler söz konusudur.

Mevcut plan kuruluşu ve mimari özellikleri dikkate alınarak bir tarih tespit etmek mümkün değildir. Ancak Kapalıçarşı çevresindeki 18. ve 19. yy'larda gerçekleşen ticari yapılanma ve üretime dönük faaliyetlerin artması göz önüne alınırsa, 19. yy'ın başlarında inşa edilmiş olduğu düşünülebilir. Bibi. Güran, istanbul Hanları, 152.

NURi SEÇGİN

KUŞATMALAR

İstanbul Bizantion(->) adıyla küçük bir Yunan kolonisi olduğu zamanlarda da, Kons-tantinopolis adıyla bir imparatorluğun başkentiyken de stratejik konumu, ticari ö-nemi, zenginlik ve ihtişamı, birbirine muhtaç Doğu ve Batı coğrafyalarını birleştirmeyi hedefleyen bütün cihan imparatorluğu vizyonlarının önündeki kilit konumu nedeniyle, gerek doğu, gerekse de batı yönlerinden kopup gelen istila tehditlerine maruz kalmıştır. Kent surlarına bu ölçüde büyük önem verilişi ve çeşitli imparatorlar döneminde berkiltilip genişletilmesi bu nedenledir (bak. surlar).

İlk Kuşatmalar: Bizantion'u ilk zapt et-