KirkçEŞme tesisleri

KİLİSELERİN BİRLEŞMESİ

9-13. yy'lar arasında, Katolik Roma ve Ortodoks Bizans kiliselerini birleştirme çabalarını anlatan terim.

Roma ve Bizans arasında, dinsel doktrinler, kilise disiplini ve ayin usullerine ilişkin konularda yaşanan kutuplaşmalar Hıristiyanlık tarihinin ilk bin yılında yavaş yavaş bir hizipleşme doğurmuş, çatışma, 9. yy'ın başlarında, politik ve kültürel fark-lılıkların eklenmesiyle kalıcı hal almıştı.

4. yy'dan itibaren Bizans'ın Hıristiyanlaşması ve kendini Yeni Roma olarak tanımlamasıyla başlayan süreç, 451 Halke-don Konsili'nde(-») Bizans patriği ile papanın görünüşte de olsa eşit statülere sahip kılınmasıyla ve 553 Konstantinopolis Kon-sili'nden sonra, papalığın itirazlarına rağmen Bizans patriğinin kendini ökümenik (birleştirici) patrik olarak tanımlamasıyla belirginleşmişti. 726-843 arasındaki İko-noklazma(->) döneminde Bizans İmpara-torluğu'nun Batı'daki topraklar üzerindeki talepleri, papalıkla ilişkilerin daha da bozulmasına neden oldu, fakat kiliseler arasındaki ayrılığın ilk aşaması, Patrik Fotios' un(->) başlattığı 867 tarihli bölünmedir. I. Basileios'un(->) (hd 867-886) Fotios sorununu halletmek üzere topladığı 869-870 Konsili'nde Fotios azledilmiş ve 864'te Hı-ristiyanlaştırılan Bulgaristan'ın Konstantinopolis piskoposluk makamına bağlanmasıyla papalığın evrensellik iddialarına da büyük bir darbe vurulmuştu. Bu olay iki kilise arasındaki ilk önemli kopuşu simgelemektedir.

Ruhani amaçlardan ziyade politik amaçlar güden IX. Leon'un papalık makamına gelmesi (1049-1054), çatışmaya yeni bir ivme kazandırdı. Bu dönemdeki Konstantinopolis Patriği I. Mihael Kerularios' un(->) bir yandan imparatora, bir yandan da papalığa meydan okuyan tavrı, 1054'te Kerularios'un aforozu ile sonuçlandı. Bizans ve Roma arasındaki ikinci önemli kopuşu simgeleyen bu olay gene de kiliselerin kesin ayrılığının başlangıcı değildir. Bu süreçte en belirleyici olay 1204-1261 a-rasında, Haçlı Seferleri(->) sonucu Konstantinopolis'te kurulan Latin İmparatorlu-ğu'dur(->). Bu dönemde başkentteki pek çok kilisenin yağmalanması, kutsal emanetlerin Batı'ya kaçırılması ve kiliselerin Katolik kilisesine dönüştürülmesi, Bizans