KirkçEŞme tesisleri

MAGAKYAN, BEDROS

(1826, İstanbul - 1891, istanbul) Ermeni asıllı tiyatro oyuncusu ve yönetmeni.

İlk işi kunduracılık olmakla birlikte Avrupa'dan gelen yabana toplulukları izleyerek kendini geliştirdi. Yetişmesine ünlü yönetmen ve eğitici Nestor Noci de yardım etti. İlk Ermeni tiyatro topluluklarının kuruluşu sırasında o da vardı. Şark Tiyatrosu'nun ilk temsilinde de oynamış, daha sonra da Güllü Agop'un(->) topluluğuna girmiştir. Şark Tiyatrosu'nun 1864'te Tercüman-ı Ahval gazetesine verdiği bir ilanda, "makad-dema komedya ve emsali oyunlar icra etmiş olan birinci derece oyuncularından Ma-gakoğlu Bedros"un bir grup kurarak Gol-doni'den iki oyun oynayacağı yazılıdır.

Magakyan daha sonra Üsküdar'daki A-ziziyeTiyatrosu'nda Serope Benliyan'la çalıştı. 10 kadar oyunda oynamış ve bunlardan çok azı ilgi çekmişse de asıl klasik sahne biçimine bağlı bir yönetmen olarak dönemine damgasını basmıştır. Özellikle 1872-1874 arasında AtamyanveHratçya gibi seçkin sanatçılarla Ortaköy ve Beyoğ-lu'nda gerçekleştirdiği çalışmalar onun yönetmen ve yönetici olarak en parlak günleridir. Aznif Hratçya, anılarında Bedros Magakyan olmasaydı birçok seçkin Ermeni sanatçının yetişmeyeceğini söylemektedir.

1880'de topluluğunu hâlâ ayakta tutmaya çalışan Magakyan, daha sonra dönemin karışık durumu ve rekabet yüzünden kunduracılığa geri dönmek zorunda kaldı. 1888'de son kez bir tiyatro topluluğu kurduysa da artık Ermeni tiyatrosu için ortam çok değiştiğinden tiyatro alanından çekildi. Yetiştirdiği yetenekli oyunculardan Atamyan yararına bir temsil düzenlemeye çalışırken öldü.

Magakyan'ın eğiticiliği yalnızca Ermeni sanatçılar üzerine olmuştur. Ermeniceye bağlılığı yüzünden Türkçe oyunlar sergilediği için Güllü Agop'a da karşı çıkmıştır. Bibi. N. Akı, Türk Tiyatro Edebiyatı Tarihi, I, İst., 1989, s. 157-161; And, Osmanlı, 247-248; And, Tanzimat, 177; M. Ertuğrul, Benden Sonra Tufan Olmasın, ist., 1989, s. 538-555; Ö. Nutku, Dünya Tiyatrosu Tarihî, I, ist., 1985, s. 389; M. N. Özön-B. Dürder, Türk Tiyatrosu Ansiklopedisi, ist., 1967.

RAŞİT ÇAVAŞ