KirkçEŞme tesisleri
'ten 1994'e Kadar Belediye
Yüklə 8,39 Mb.
|
| 1955'ten 1994'e Kadar Belediye
Şuurları İçinde Kalan İlçelerdeki Mahalle Sayısı Yıllar Belediye Sınırlan Belediye Sınırlan içi ilçe Sayısı İçi Mahalle Sayısı
* Genel Nüfus Sayımı geçici sonuçlan, mahalle listesi ** 1983 seçimlerine esas olan mahalle listeleri *** 11 Özel idaresi verileri ve 1994 yerel seçimlerine esas olan muhtarlık listeleri korumaları eski ya da yeni mahallelerin. niteliklerinde değişim olmadığı anlamına gelmez. İstanbul'un her yıl aldığı büyük miktardaki göç, kentin İstanbul Büyük Şehir Belediyesi sınırı yakınlarındaki alanlara yığılırken, aynı zamanda kentin eski yerleşim bölgelerine de gelmektedir. Bu bölgelerde, eskiden yapılmış, tek evlerin veya az katlı binaların yıkılıp çok katlı olarak yemden yapımı ile yeni konut veya işyeri açılmakta, alan değişik işlevlerde kullanılmaktadır. Fatih ve Üsküdar ilçeleri böyledir. Kente evvelce göç etmiş ve çevre alanlarda oturanlar, zaman içinde aşama yaparak kent içindeki değişim geçiren bu bölgelerde yaşamaya başlamakta; bu durumda, kentin eski mahallelerinde nüfus yoğunluğu artmaktadır. Ancak ticari işlev kazanan; kısa, orta veya uygun vadeli (günlük, aylık veya yıllık) alışverişlerin yapıldığı; işyerlerinin konutların yerini aldığı mahallelerde ya da eğitim, sanayi, atölye tipi imalat, merkezi iş alanı ile ilgili irtibat bürolarının çoğaldığı mahallelerde, aksine bir eğimle, nüfus yoğunluğu azalmaktadır. Örneğin Fatih'te çoğunlukla iskân alanı olan mahallelerden Hoca Üveys Ma-hallesi'nin 1965'te km2 başına düşen nü- fus yoğunluğu 444 iken, 1990'da bu sayı 536'ya yükselmiştir. Keza bu sayı Hü-sam Bey Mahallesi'nde 65'ten 90'a, Uzun Yusuf ta 36,5'ten74,8'e yükselmiştir. Eyüp İlçesi'nde de, nüfus yoğunluğu Düğmeciler Mahallesi'nde 1965'ten 1990'a 105,5'ten 330,5'e, Nişanca Mahallesi'nde ise 276,7' den 430,l'e çıkmıştır. Buna karşılık Eminönü nüfus yoğunluğunun azaldığı bir ilçedir. Örneğin Alemdar Mahallesi'nin 1965'teki nüfus yoğunluğu 30,8 iken 1990'da 4,8'e, Emin Sinan Mahallesi'nin nüfus yoğunluğu 1965'te 70,9 iken 1990'da 32,l'e, Molla Fenari Mahallesi'nin de aynı yıllarda nüfus yoğunluğu önce 24,9 iken, sonra 2,9'a gerilemiştir. İstanbul'un Büyük Şehir Belediyesi sınırları içinde 1955'ten 1994'e 338 yeni mahalle kurulduğu görülür. 1955'te belediye sınırı içindeki ilçeler olan Bakırköy, Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Eminönü, Eyüp, Fatih, Kadıköy, Sarıyer, Üsküdar ilçelerinin mahalle sayılarındaki artış oranları, toplam artış 338 mahalleye göre, Kadıköy'de yüzde 4,24, Üsküdar'da yüzde 4,73 olmuştur. Diğer eski ilçelerdeki artışlar yüzde 4'ün altındadır. Hattâ Adalar ve Eminönü'nde mahalle sayısında hiç artış yoktur. Fatih 11-çesi'nin, 2 mahallesi de (sur dışı olması nedeniyle) Zeytinburnu İlçesi'ne eklenmiştir. 1955'ten 1994'e kadar geçen zaman i-çinde eski belediye sınırı dışındaki bitişik kırsal alanda nüfus artışı ve göç nedeniyle meydana gelen yerleşmeler yoğunlaşarak 1980'li yıllarda bir dizi yasal düzenlemeyle İstanbul Büyük Şehir Belediyesi sınırları içine alınmışlar ve yeni ilçe kuruluşları gerçekleşmiştir. Zeytinburnu İlçesi Bakırköy'den ayrılmıştır. Geri kalan 17 ilçe 1955'ten 1994'e kadar geçen 39 yıllık süre içinde fakat ağırlıkla 1980'den özellikle 1987'den sonra büyüyen yeni yerleşme alanlarında kurulmuşlardır. Bu yeni ilçelerden Gaziosmanpaşa 29 mahalle, Kartal 27 mahalle, Bağcılar 22 mahalle, Küçükçekmece 21 mahalle ile önde gelmektedir. Bu yeni ilçeler en az 10 mahalleye sahiptirler (Tuzla). Yıllara göre İstanbul Büyükşehir Bele- Günümüzün karakteristik mahalle görünümüne bir örnek, Göztepe. Banu Kutun / Obscura,1989 diyesi sınırı içi ilçelerin mahalle sayıları ve mahalle sayısındaki artışlar, şehirsel nüfus artışı ve göçle paralellik göstermektedir (bak. göç; nüfus). İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırı içindeki ilçelerin mahalle sayılarındaki yıllık artışların yüzde olarak ifadesi şöyledir: 1955-1965 arasında yüzde 1,7; 1965-1983 arasında yüzde 3,2; 1983-1985 arasında yüzde 5,4; 1985-1991 arasında yüzde 0,5; 1991-1994 arasında yüzde 2,2. Aynı yıllar arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırı içindeki ilçelerin nüfus artışı ve göç oranları, aşağı yukarı bu oranlarla paralellik göstermektedir.
ÇİĞDEM AYSU_ MAHMUDI (2 Ağustos 1696, Edirne-13 Aralık 1754, İstanbul) 24. Osmanlı padişahı (30 Eylül 1730-13 Aralık 1754). II. Mustafa(->) ile Saliha Sultan'ın oğludur. Doğum tarihini 10 Nisan 1696 olarak veren kaynaklar da vardır. Arapça şiirlerinde "Sebkatî" mahlasını kullanmıştır. İstanbul'un imarına ilgi duyan, Galata yakasının su gereksinimi için tesis ve çeşmeler yaptıranl. Mahmud, çağdaşı tarihçiler-ce "Muammer-i bilâd Sultan Mahmud Han" olarak nitelendirilmiştir. Lale Dev-ri'nde(->) başlayan İstanbul'un imarı çalışmalarını, kişisel girişimiyle sürdürmüş, kentin sonuncu selatin külliyesi olan Nu-ruosmaniye Külliyesi'nin(->) yapımını başlatmıştır. Taksim, buraya yaptırdığı su makseminden dolayı bu adı aldığı gibi, Galata Sarayı Ocağı'mn(->) da ikinci kurucusu sayılır. Döneminde kesilen 20'lik altınlara mahmudiye denmiştir. Babası II. Mustafa'nın, daha çok Edirne'de oturması nedeniyle Mahmud'un çocukluğu da bu kentte geçti. 18 Mayıs 1702' de Edirne Sarayı'nda düzenlenen bed-i besmele töreni ile özel eğitimi başlatıldı. Fakat 23 Ağustos 1703'te babası tahttan indirilince onunla birlikte İstanbul'a getirilip Topkapı Sarayı'nda Kafes Kasn'nda göz hapsine alındı. Tutukluluğu 30 Eylül 1730' a değin aralıksız 27 yıl sürdü. Bu uzun zaman boyunca ne düzeyde bir kültür edinme olanağı elde ettiği bilinmemektedir. Satranç oynamayı, lale yetiştirmeyi, şiir yazmayı ve müzikle uğraşmayı padişahlığı sırasında da sürdürdüğüne göre hapis yaşamında bunlarla oyalandığı tahmin edilir. Kafes Kasrı'nın ağır ve tehlikelerle dolu koşullarından dolayı kısırlaşmış ya da amcası III. Ahmed'in gizli buyruğu ile kısırlaştırılmış I. Mahmud ve kardeşi III. Osman'ın tahta geçtikten sonra çocukları olmamıştır. Lale Devri'nin renkli yaşamından tamamen uzakta çeyrek yüzyıl geçirdikten sonra, Patrona Halil Ayaklanması'nda(->) tahttan çekilmeye zorlanan III. Ahmed, 30 Eylül 1730 gecesi, yeğeni Mahmud'u Kafes
Yüklə 8,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|