KirkçEŞme tesisleri

MEHMED TAHİR AĞA

(18. yy) Mimar.

Doğum tarihi ve yeri bilinmemektedir. I. Mahmud döneminde (1730-1754) 12 yaşındayken babası ile birlikte Rusya ve Avusturya seferlerinde (1736-1739) bulunmuş olması çocukluğuna ilişkin tek bilgidir.

Kaynaklarda yer alan bilgilerden Mehmed Tahir Ağa'mn hassa başmimarı olmadan l yıl önce, bu görevde bulunan Hacı Ahmed Ağa'ya vekâlet ettiği saptanmıştır. Mehmed Tahir Ağa, hassa başmimarlığı görevine üç kez getirilmiştir, ilk ikisi III. Mustafa dönemine (1757-1774), sonuncusu ise I. Abdülhamid dönemine (1774-1789) rastlar. Görevinden ayrılma ve tekrar dönme nedenlerine ilişkin bilgiye henüz rastlanmamıştır.

1767'ye kadar süren ilk dönem hassa başmimarlığı görevinin ne zaman başladığı konusunda kesin bilgi yoktur. Osmanlı mimarlık tarihi açısından önemli yapıların inşa edildiği bu ilk dönemle ilgili bazı belgelerden, hassa başmimarlarmın görevleri hakkında fikir edinmenin yanısıra, 18. yy'da yapılaşma koşulları ve bazı yapı malzemelerinin üretim yerleriyle ilgili bilgi almak da mümkündür. Bu belgelerden birinde mimar, sur yakınlarında yangınların yayılmasına neden olan cihannüma ve saçak gibi mimari elemanların yapılmamasına ilişkin bir karar alındığım açıklamakta ve hassa başmimarlarmın değişmesiyle öteden beri var olan bu kurala uyulmadığının anlaşıldığını, bundan böyle bu kurala uyulması için azami dikkat gösterilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Bu dönemde rastlanan bir başka belgede de, 18. yy'da kiremit üretim yerleri ile ilgili bilgi yer almaktadır. Bu belgede, Şehirkö-yü civarındaki üç köyde üretilen kiremitlerin satışında yolsuzluk yapıldığı söylenmekte, bunun önlenmesi için Mehmed Tahir Ağa'dan girişimde bulunması istenmektedir. Sözü edilen belgeler ışığında, Mehmed Tahir Ağa'mn hassa başmimarı olarak yapı inşa etmenin yanısıra, çeşitli imar faaliyetlerine ilişkin denetim görevlerini de üstlendiği söylenebilir.

Mehmed Tahir Ağa'mn ilk görev dönemi sırasında inşa edilen bazı yapıların