KirkçEŞme tesisleri

MELUDİON SARAYI

Konstantinopolis yakınlarındaki bir saray ya da av köşkü.

Bizans döneminde bir sayfiye sarayı; daha yerinde bir adlandırmayla, sayfiye ve av köşkü olduğu anlaşılan Meludion (Me-loudion) sadece 12. yy yazarlarından Nike-tas Khoniates'in verdiği kısa bir bilgiden tanınır. Çok maceralı bir hayat geçirerek, sonunda tahtın sahibi olan I. Androni-kos Komnenos (hd 1183-1185), kendi aleyhindeki ayaklanmanın ilk belirtisi patlak verdiğinde, şehrin dışındaki bu sayfiye köşkünde bulunuyordu. İleri gelen idarecilerinden birinin ayaklanan halk tarafından öldürüldüğünün haberini gece burada alan imparator, halkı sükûnete çağıran bir bildiri yollamış, ertesi gün, imparatorluk kayığı ile şehre dönmüştü. Bastırılamayan bu ayaklanma, Andronikos'un korkunç bir şekilde öldürülmesi ile sonuçlandı.

Niketas'ın kısa notundan imparatorun denizyoluyla şehre döndüğünün anlaşılması, bu köşkün, denizaşırı bir yerde bulunduğunu ortaya koymaktadır. Ancak gene de binanın mevkii hakkında kesin bir şey söylemek zordur; sanıldığına göre, köşk Boğaziçi'nin Anadolu yakasında bulunmalıydı. Patrik Konstantios bu binanın Hünkâr İskelesi'nde olabileceğini tekrarlamış ise de bu görüş de inandırıcı görülmez.

16. yy'da İstanbul ve Boğaziçi topografyaları hakkında iki eser yazan Albili Pi-erre GiHes(->) ise, Meludion'un Beylerbe-yi'nin arkalarında olabileceğini tahmin etmiştir. Janin ise bu hususta daha da ileri giderek, Andronikos'un ava düşkünlüğünü göz önünde tutmakta ve köşkün Alemdağı dolaylarında olabileceğini ileri sürmektedir.

Bibi. [Patrik Konstantios], Constantiniade, s. 183; Skarlatos Byzantios, Konstantinoupolis..., Atina, 1862, II, s. 208, 213; P. Gyllius, De Bos-poro Thracio..., Lyon, 1561, böl. III, 8, s. 235; Janin, Constantinople byzantine, (1. bas.), 149-150, 443; S. Eyice, Bizans Devrinde Boğaziçi, îst., 1976, s. 106.

SEMAVİ EYÎCE