KirkçEŞme tesisleri

METOHİTES, TEODOROS

(1270, Nikaia [iznik] - 13 Mart 1332, Konstantinopolis) Bizans devlet adamı, bilgin, sanatçı hamisi ve II. Andronikos'un (hd 1282-1328) başmabeyincisi. 14. yy'ın önde gelen edebiyatçı ve felsefecilerin-dendir.

Paleologos Hanedanı(->) döneminde

önemli görevler üstlenmiş Metohites ailesinden Georgios Metohites'in oğludur. Babası Konstantinopolis'in baş diyakos'u ve Bizans'ın papalık nezdindeki elçilerinden biriydi. Latin ve Bizans kiliselerinin birleşmesi taraftarı olan babasının 1283'te sürgüne gönderilmesi üzerine Teodoros da onunla birlikte Anadolu'ya gitti. Gelecek-' teki kariyerini tehlikeye düşüren bu duruma rağmen, Ortodoks bakış açısını koruyan Metohites, kendisi de yüksek bir kültüre sahip olan II. Andronikos'un dikkatini çekmeyi başardı ve 1290'da saraya girdi. 1295'te, imparatorun oğlu veliaht Mihael (IX) ile Ermeni Prensesi Rita-Ma-ria'nın evlilik görüşmelerini yürüttü. 1298-1299'da ise Bizans ile Sırplar arasında bir barış sağlamak amacıyla, imparatorun henüz 5 yaşındaki kızı Simonis ile Sırp Kralı II. Stefan Uros Milutin'in evlenmelerini sağladı. Daha sonra, hepsi de yüksek memuriyetler olan "logothetes ton agelon", "logothetes ton oikeiakon" (1295), "logothetes tou genikou" (1305) ve "megas logothetes" (1321) unvanlarını kazandı. Ni-keforos Humnos'un yerine 1305'te "me-zason" oldu (Osmanlılardaki başvezirliği-nin Bizans'taki karşılığı) ve II. Andronikos döneminin sonuna dek başkent siyasetini yönlendirdi. Bir sanatsever olarak 1316-1321 arasında Konstantinopolis'teki Khora (Hora) Manastırı'mn kilisesini restore ettirdi (bak. Kariye Camii).

1328'de yaşlı imparatorun, torunu III. Andronikos tarafından tahttan indirilmesi üzerine, kaderini imparatora bağlamış olan Metohites hapse atıldı, sarayı yağmalandı ve geniş mülkleri müsadere edildi. Didi-motehion'da (Dimetoka) geçen acılı sürgün yaşamından sonra 1330'da Konstan-tinopolis'e döndü ve Teoleptos adını ala-

Teodoros Metdhides'i, Khora (Hora) Manastın Kilisesi'nin maketini Hz İsa'ya sunarken gösteren mozaik pano. Uğur Akyıldız, Cbora/The Kariye Museum, ist., 1992