KirkçEŞme tesisleri

KONSİLLER

56

57

KONSTANTİNOS V

odikia Piskoposu Appolinaris mahkûm e-dildi. İznik Konsili'nin amentüsü onaylandı, "baba, oğul, kutsal ruh"un eşitliği vurgulanarak "teslis" (üçlü birlik) (Latince: Trinitas) öğretisi tanımlandı. Ayrıca, Kons-tantinopolis piskoposluk makamı, Hıristiyan dünyasının Roma'dan sonra gelen (ikinci) onur mevkii ilan edildi. Bu saptama, Konstantinopolis'in "Yeni Roma" adıyla edindiği politik öneme dayanılarak yapılıyordu. Konsilin sonuç bildirgesi günümüze ulaşmadığı gibi, büyük olasılıkla hiçbir zaman da var olmamıştır.

Halkedon Konsili(->): imparator Mar-kianos ve İmparatoriçe Puıheria(->) tarafından, 8-31 Ekim 451 arasında Halkedon' daki (Kadıköy) Ayia Eufemia Kilisesi'n-de(->) toplandı.

//. Konstantinopolis Konsili: I. İustini-anos(->) tarafından 5 Mayıs-2 Haziran 553 arasında toplandı. 5. ökümenik konsil o-larak bilinir. İustinianos'un amacı, bir yandan Batı'da yürüttüğü fetih politikaları için papalığın desteğini sağlamak, bir yandan da imparatorluğun Doğu topraklarındaki monofizitleri, Halkedon Konsili'nde Nastu-riliğe taviz verilmediği ve Efes Konsili'nin kararlarının reddedilmediği konusunda ikna ederek hoş tutmak, böylece Bizans'ın bütünlüğünü korumaktı. Konsilde, mono-fizitlerin karşı oldukları üç ilahiyatçının, Mopsuestia'lı (Misis) Teodoros'un, Kyrr-hos'lu (Kuruş) Teodoretos'un ve Edessa'lı (Urfa) İbas'ın Nasturiliği savunan yazıları mahkûm edildi. Papa Vigilius bu kararı bazı çekincelerle onayladı. Fakat beklenen uzlaşma sağlanmadığı gibi, konsilin kararları Batı'da tamamıyla tasvip görmedi. Öte yandan, monofizitlerin Konstantinopolis hükümetlerine olan kinleri de devam etti.

///. Konstantinopolis Konsili: IV. Kons-tantinos (hd 668-685) tarafından 7 Kasım 680-16 Eylül 681 arasında toplanan konsil, çeşitli dogmalar arasında uzlaşma sağlamayı amaçladığından 6. ökümenik konsil olarak adlandırılır. Konsilin amacı, 638'de Herakleios(-+) tarafından formüle edilen ve İsa'nın iki iradesinin ve iki enerjisinin tek biçimde tecelli ettiği şeklindeki mono-teletik açıklama yüzünden çıkan sorunları halletmekti. Bu amaçla, İsa'nın, biri ruhani diğeri insani iki enerjisinin ve iki iradesinin ayrılamaz bütün oluşturduğu, fakat iki doğa bulunduğuna göre iki de iradenin bulunacağı görüşü konsilde benimsendi ve Herakleios'un Ekthesis (İman) bildirgesine onay veren Papa Honorius (hd 625-638) ile daha önceki dört Konstantinopolis patriği aforoz edildiler.

Trullo Konsili: 5. ökümenik konsil o-lan II. Konstantinopolis Konsili ile 6. ökümenik konsil olan III. Konstantinopolis Konsili'nde belirlenen öğretileri tamamlayacak disiplin kurallarını düzenlemek a-macıyla, 691'in sonu ile l Eylül 692 arasında, imparatorluk sarayının Trullo salonunda toplandı. Konsile Yunancada "beşinci" ve "altıncı" anlamına gelen "Penthekte" ya da Latince "Quinisextum" adları da verilmiştir. Trullo Konsili'nde alınan kararlar Bizans dinsel yaşamında bir dönüm nok-

tasına işaret eder. Bu tarihten itibaren kilise dünyası, iki daireye bölündü. Biri kilisenin ve manastırların disiplin kurallarını saptıyor, diğeri ise evlilik, fahişelik, kölelik, suiistimaller, tayin ve takdis merasimleri, kilise giyimi, dini mevkilerin alınıp satılması gibi konularda karar veriyordu. Konsilde papalık temsil edilmediği halde II. İustinianos'un (hd 685-695) papayı bu kuralları onaylamaya zorlaması sonuç vermedi ve Trullo kararları Batı kiliselerince tam olarak benimsenmedi.

Hieria Konsili: V. Konstantinos(->) tarafından 10 Şubat-8 Ağustos 754 arasında, Fenerbahçe'deki Hieria Sarayı'nda(->) toplanan konsilin gündemini putperestliğin bir ifadesi olarak kabul edilen tasvirlere tapınmanın yasaklanması oluşturuyordu (bak. İkonoklazma). Konsil kendisini ökümenik (birleştirici) olarak tanımlamaya çalıştıysa da başta Konstantinopolis piskoposluk makamı olmak üzere dört patriğin katılmaması yüzünden bu iddianın dayanağı yoktu. 338 piskoposun bulunduğu konsilde Konstantinos'un tasvirkırıcı ideolojisi onaylandı.