KirkçEŞme tesisleri

(685'ler, Germanikeia [bugün Maraş] -18 Haziran 741, Konstantinopolis) İsauri-a Hanedanı'mn(->) kurucusu, Bizans imparatoru (hd 717-741).

Başta Konstantinopolis olmak üzere tüm imparatorluğu tehdit eden Arap akınlarını başarıyla savuşturmuş, fakat dinsel politikaları yüzünden imparatorluğu yaklaşık 120 yıl sürecek bir kargaşa dönemine sokmuştur.

Vaftiz adının Konon olduğu sanılmaktadır. Bazı araştırmacılar Leon'un kariyerine doğu topraklarında başladığını, bazıları da (8. yy yazarı Teofanes'e dayanarak) batıdaki Mesembria'da (Batı Karadeniz kıyılarında) yetiştiğini ileri sürerler. Teofanes'e göre Leon'un ailesi, II. İustinianos(->) döneminde (685-695, 705-711) Mesemb-ria'ya yerleştirilmişti. Leon 705'te 500 koyun bağışlamak suretiyle İustinianos'un maiyetine girmiş ve onun ikinci kez tahta çıkmak üzere Konstantinopolis'e gelişi sırasında yanında bulunmuştu. Bunun sonucu İustinianos Leon'u saygın bir mevki cilan "spatharios"luğa atadıysa da bir süre sonra güvenini kaybederek geri dönemeyeceğini umduğu Kafkasya'ya gönderdi. Leon'un buradaki görevi Araplarca kışkırtılan Abhazların tehdit ettiği Alanları korumaktı. Görevini tamamlayarak sağ kalmayı başaran Leon, dönemin imparatoru II. Anastasios (hd 713-715) tarafından An-tolikon Eyaleti'nin (Afyon-Konya yöresi) komutanlığına atandı ve III. Teodosios

(hd 715-717) tarafından tahttan indirilen Anastasios'u desteklemek amacıyla Arme-niakon Eyaleti'nin (Orta Karadeniz havalisi) komutanı güçlü Artabastos ile işbirliği yaparak başkente yürüdü. Bu sefere çıkarken Anadolu'yu işgal eden Arap birliklerinin komutanı Mesleme'yi işbirliği sözüyle kandırmış ve Konstantinopolis'e bir engelle karşılaşmadan gelmişti. Teodosios direnmeden tahtı bıraktı ve Leon 25 Mart 717'de imparatorluğunu ilan etti.

İlk işi kandırıldığını anlayan Mesleme' nin kuşattığı başkenti Araplara karşı kahramanca savunmak oldu (bak. kuşatmalar). Bir yıl süren kuşatmanın püskürtülmesi, Arapların Avrupa'ya doğru yayılmasını önlerken Leon'un da saygınlığını artırmıştı.

Leon, 718'de Sicilya'da patlak veren bir isyanı bastırdıktan sonra 719'da bazı ko-mutanlarca desteklenen sabık imparator Anastasios'un yeniden tahta çıkmasını önledi. Armeniakon Eyaleti'nin maceraperest komutanı Artabasdos'u, kızı Anna ile evlendirdi ve şerefli "kuropalates" unvanı vererek kontrol altına aldı. 718'de karısı Ma-ria'yı imparatoriçe, 720'de oğlu Konstan-tinos'u (V.) müşterek imparator ilan etti.

Kuzeyde Bulgarlarla iyi ilişkiler kurarak askeri olanaklarım Anadolu'daki Arap tehlikesine karşı kullanan Leon, 733'te oğlu Konstantinos'u bir Hazar prensesi ile evlendirerek, akraba olduğu Hazarlar ve Gürcülerle ittifak kurdu ve Arapları 740'ta Akroinon'da (Afyon yakınları) yendi. Böylece Arapların ilerlemesi ikinci kez durduruldu. İmparatorluğun Sicilya, Calabria ve İllirium gibi batı topraklarının papalığın yetki alanından çıkarılarak Konstantinopolis patrikliğine bağlanmasının Leon döneminde mi, yoksa oğlu V. Konstantinos döneminde mi gerçekleştiği konusunda değişik görüşler vardır.

III. Leon tüm gücünü başkenti ve imparatorluğu askeri, idari ve mali açıdan güçlendirmeye adamıştı. Bu amaçla, imparatorluğu daha küçük eyaletlere bölerek komutanların taht iddiacısı olmalarının önüne geçmeye çalıştı. Deniz gücünü yeniden düzenleyerek Ege Denizi'nde seyredecek yeni bir donanma kurdu. O sıralar oldukça kötü durumda olan Konstantinopolis surlarının onarımına, kaynak yaratmak amacıyla vergileri artırdı. Sık sık depremler ve yangınlar yaşayan başkentin imarına çalıştı.

Leon'un hukuk alanındaki çalışmaları da önemlidir. L İustinianos'un(-0 (hd 527-565) yasalarını halkın anlayacağı bir dilde

III. Leon'un monogramını taşıyan sikke (ön ve arka yüz).

H. G. Goodacre, A Handbookfor the Coinage ofthe Byzantine Empire, Londra, 1928-1933