KirkçEŞme tesisleri

MAHMUD I ÇEŞMESİ

Beyoğlu İlçesi, Harbiye Mahallesi'nde, Taşlık mevkiinde, Bayıldım Caddesi üzerinde bulunmaktadır.

I. Mahmud (hd 1730-1754) tarafından Il6l/1748'de yaptırılan bu çeşme tek yüzlü olduğu halde bağımsız kitlesi ile meydan çeşmelerini hatırlatır. Kesme küfeki taşı ile örülmüş olan kübik hazne, kısa bir saçak ve sıvalı bir korkuluk duvarı ile son bulmaktadır.

Cadde üzerindeki cephe mermerle kaplanmış, iki yandan, pilastr görünümünde iki gömme paye ile kuşatılmıştır. Payelerin yüzeyi, ortada birer dikdörtgen, altta ve üstte ikişer kare çerçeve ile hareketlendiril-miştir. Söz konusu cephenin ekseninde, aynataşım barındıran niş yanlardan pilastr-lar ile kavranmış, Osmanlı barok üslubuna özgü bir bileşik kemerle taçlandırılmışım Gerek aynataşı, gerekse de kemerle bunun üzerindeki kitabe arasında kalan saha barok üslupta bol miktarda kullanılan motiflerle ("S" ve "C" kıvrımları, kıvrık dallar, beyzi madalyonlar) bezelidir.

Bu arada pilastrların üzerinde yer alan ve meandrı hatırlatan bezemeler ile minyatür alem görünümündeki kabartmalar, ay-

rıca kemerin kırılma noktalarına yerleştirilmiş olan nar kabartmaları dikkat çekicidir. Bu bezeli alan ile saçak silmesi arasında kalan kitabe levhası yanlardan yivli pilastrlar ile sınırlandırılmıştır. Ta'lik hatlı ve 116i/ 1748 tarihli manzum kitabenin metni "Ni' met" mahlaslı bir şaire aittir.

Bibi. Tanışık, İstanbul Çeşmeleri, II, 108; Yün-gül, Taksim Suyu, 47-48; A. Egemen, İstanbul'un Çeşme ve Sebilleri, ist., 1993, s. 510.

M. BAHA TANMAN