KirkçEŞme tesisleri

MANAVLAR

294

295

MANGANA SARAYI

Hebdomon Manastırı'm önceki imparator VII. Mihael Dukas'ın (hd 1071-1078) eşi Maria'ya bağışlamıştır. Bu sırada manastırın çok zengin gelirleri vardı. 5. yy'dan 10. yy'a kadar, Havari loannes'in yortu günü olan 8 Mayıs'ta, imparatorun bütün saray erkânı ile buradaki törene ve ziyafete katılması usuldendi. Latin işgali sırasında kilise ve manastır harabe halinde bulunuyordu. O derecede ki, imparator II. Basileios'un cesedi bile mezarından çıkarılarak ortada bırakılmıştı. Durumu öğrenen VIII. Mihael cesedi buradan kaldırarak Selimbria'daki (Silivri) bir kiliseye koydurmuştur. Hebdomon Manastırı ve Kilisesi bir daha ihya edilmemiştir. 1922'de Fransız işgal ordusu tarafından R. Deman-gel idaresinde yapılan kazıda, Yeni Mahalle Tren Istasyonu'ndan sahile uzanan caddenin kenarında, zemini mozaik kaplı sekizgen biçiminde bir yapının kalıntıları bulunmuştur. 1960'lara kadar cadde kenarında görülebilen bu kalıntılar, Sosyal Sigortalar Kurumu binası yapılmak üzere yok edilmiştir. Manastırdan ise hiçbir iz tespit olunmamıştır. Yuvarlak planlı kilisenin İoannes Prodromos adına inşa edilmiş bir yapı olduğu kabul edilmiştir (bak. İoannes Prodromos eu to Hebdomo).

Bu maddede, surlar içindeki tarihi şehrin, Bizans döneminde varlığı bilinen ve bazı kalıntı veya kiliseleri camiye dönüşmüş olarak bugüne kadar gelen manastırları hakkında özet halinde bilgi verilmiştir. Buna sur dışında Trakya yönündeki bir-iki önemli manastır da eklenmiştir. Fakat Boğaz'ın iki yakasındaki bugün hiçbir izleri görülemeyen manastırlar üzerinde durulmamıştır. Aynoroz Yarımadası gibi çok sayıda manastırı barındıran Auksenti-os Dağı (Kayış Dağı) ise askeri bölge içinde kaldığından, burada etraflı bir inceleme yapılamamıştır. Buradaki tesisler yapılmadan dağın zirvesinde bir manastırın kalıntıları görülebiliyordu. Dağın güney tarafındaki daha alçak bir tepenin üstünde de yine bir Bizans manastırının temelleri duruyordu. Bizans döneminde tüm sakinleri manastır mensuplarından ibaret olan adalar da bu maddenin çerçevesi dışında bırakılmıştır (bak. Adalar). Bu vesile ile şuna da işaret edilmesi gerekir ki, son yıl-

Ahırkapı

dolaylarında

Soteros

Filantropos

Manastın'nın

kalıntısı.

Nurdan Sözgen,

1994/

TETTVArşivi

larda izmit Körfezi'ne komşu kıyı şeridinde ve az arkalarındaki arazide de ba2i manastırların kalıntıları, inşaat için yapılan kazılarda meydana çıkmış (Tuzla, Kurtköy vb), fakat bunların adları tespit olunamamıştır. Bibi. R. Janin, Eglises et monasteres.

SEMAVİ EYİCE