KirkçEŞme tesisleri

Bibi. Öz, istanbul Camileri, I, 156; Yavuz, Mimar Kemalettin, 94-98.

YILDIRIM YAVUZ

MECİDİYE KÖŞKÜ

Topkapı Sarayı'nda(->), sarayın doğu u-cunda, Ahırkapı ile Sarayburnu arasında kalan alanda yer almaktadır.

Abdülmecid zamanında (1839-1861) Sar-kis Balyan (ö. 1899) tarafından inşa edilen bu köşk, Topkapı Sarayı'nda yapılan en son padişah köşküdür. Köşk, 19- yy'da Osmanlı hanedanının terk ettiği Topkapı Sarayı'nda yapılan törenlere katılan sultanlar için kabul ve dinlenme yeri olarak kullanılıyordu.

15. yy'dan kalma bir köşkün tonozlu alt yapısı üzerine inşa edilen köşk, dikdörtgen planlı 15x38 m boyutlarında tek katlı bir binadır. Doğu-batı doğrultuda denize paralel konumdadır. Yapının kuzeyinde üç girişi bulunmaktadır. Kuzeydoğuda yer alan, ikişer yandan mermer basamaklarla girilen kısım padişah girişidir. Girişte yer alan geniş holden iki kolonun ayırdığı üçer açıklıkla köşkün büyük salonuna ulaşılır. Dikdörtgen biçimli salonun ortası denize bakan yönde dışarıya taşkındır. Köşkün ortasında yer alan mermerden yuvarlak kemerlerle girilen ikinci giriş kapı-sıyla tuvaletlere ve servis mekânlarına u-laşılır. Kuzeybatı tarafında yer alan üçüncü kapının bulunduğu bölüm ise bir hol, güneyde dışarı taşkın kare planlı büyük bir oda ile bu holü çevreleyen küçük odalardan oluşmaktadır. Ampir üslubundaC-») bezemelerin yer aldığı köşkün cephelerini büyük pencereler çevrelemektedir. Pencere ve kapılar dikdörtgen çerçeve içine alınmıştır. Pencereler iki yanda Korint düzeninde başlıkları bulunan yarım payelerin taşıdığı, basık kemerli; kapılar ise yine iki yanda birer kaide üzerinde yer alan ve gövdelerini sivri uçlu akantus yapraklarının oluşturduğu vazoların üzerinde yükselen Korint başlıklı sütunların taşıdığı yuvarlak kemerlidir. Yumurta frizinin süslediği pencere ve kapı kemerlerinin kilit taşında çeşitli şekillerde yerleştirmiş akantus yapraklarının çevrelediği madalyonlar yer almaktadır. Kemer dolguları ise aynı şekilde akantus yapraklarının "S" ve "C" kıvrımlarıyla düzenlenmesinden oluşan bitkisel bezemelerle dolgulanmıştır. Yapının denize bakan güney cephesi daha gösterişlidir. Büyük salona ait pencerelerin bulunduğu kısım, pencere aralarına sütunlar yerleştirilerek kuvvetle belirtilmiştir. Köşkün kısa kenarlı doğu ve batı cephelerinde ise yanlarda birer pencere, ortada ise duvara gömük, gövdesi akantus yapraklarıy-la bezenmiş, payelerin çevrelediği bir niş içerisinde, köşelerinde "S" ve "C" kıvrımlı bir kaidenin üzerinde yer alan çok süslü bir vazo bunun da üzerinde aşağıya doğru bakan bir istiridye kabuğu motifi bulunmaktadır. Yapıyı yukarıdan, triglifler ve aralarında istiridye kabuğu ve akantus yapraklarının oluşturduğu geniş metopların yer aldığı bir friz, bunun üzerinde ince bir friz